Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ κατέληξαν στην τελευταία συνεδρίαση του Eco/Fin ότι η πρώτη μεγάλη διαπραγμάτευση θα ξεκινήσει στη συνάντησή τους τον Μάρτιο και βλέπουμε… για αποφάσεις. Λίγο αργότερα μέσα στον μήνα είναι προγραμματισμένη η εαρινή σύνοδος κορυφής του Μαρτίου, όπου διαρρέεται ότι θα καταλήξουν στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Αυτό που έχει προαναγγελθεί και γνωρίζουμε είναι ότι θα θεσπιστεί μια ρήτρα διαφυγής από την προσμέτρηση των δαπανών τους στο χρέος και στο έλλειμμα, χωρίς να είναι σαφές πώς θα επωφεληθεί μια χώρα όπως η Ελλάδα που έχει σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα που τρέχουν και ταυτόχρονα καταγράφει δημοσιονομικά πλεονάσματα. Είναι δυνατόν η απόφαση να αφορά μόνο τις χώρες που «μπαίνουν μέσα»;
Αυτό που δεν γνωρίζουμε επίσης είναι οι όροι (conditionalities) που θα συνοδεύουν τη συγκεκριμένη δυνατότητα όποια και να είναι τελικά, οι οποίοι θα είναι ξεχωριστοί για κάθε χώρα, αλλά με πολλά αναπάντητα ερωτήματα ως προς το περιεχόμενό τους.
Θα αφορά για παράδειγμα μόνο νέα ή και παλιά εξοπλιστικά; Θα αφορά την αγορά τους μόνο από ευρωπαϊκές βιομηχανίες ή και από αμερικανικές;
Επίσης είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πόσο διαφορετική θα είναι η μεταχείριση των εξοπλιστικών σε σχέση με όσα προβλέπει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, που δίνει τη δυνατότητα δημοσιονομικών παρεκκλίσεων αν αυτές οφείλονται σε αμυντικές δαπάνες.
Υπενθυμίζεται ότι οι ανανεωμένοι κανόνες προβλέπουν ότι εκτός του ορίου ελλείμματος 3%, πάνω από το οποίο μια χώρα μπαίνει σε δημοσιονομική επιτήρηση, έχει προστεθεί και το «ταβάνι» δαπανών, το οποίο είναι διαφορετικό για κάθε χώρα και όταν το ξεπερνά επίσης ενεργοποιείται η ένταξή της σε δημοσιονομική επιτήρηση.
Αν η απόφαση δίνει τη δυνατότητα οι αμυντικές δαπάνες να μην υπολογίζονται στο έλλειμμα, τότε το όφελος θα είναι έως και αδιάφορο για την Ελλάδα. Αν από την άλλη προβλέπει την αφαίρεση από τον υπολογισμό της οροφής δαπανών, τότε αυτόματα θα απελευθερώνει κονδύλια για άλλες ανάγκες της οικονομίας (Υγεία, Παιδεία), χωρίς να είναι σαφές πώς θα υπολογίζονται και αν θα επηρεάζουν το υποχρεωτικό στην περίπτωση της Ελλάδας θετικό πρωτογενές αποτέλεσμα.
Στο τραπέζι επίσης βρίσκονται τα περίπου 93 δισ. ευρώ των ανεκμετάλλευτων κονδυλίων της πανδημίας. Μπορεί να φαίνονται πολύ λίγα εν όψει των περίπου 500 δισ. ευρώ που υπολογίζονται οι άμεσες ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες, αλλά με σχετική μόχλευση και σε συνδυασμό με την επιστράτευση των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και τα δημοσιονομικά εργαλεία που θα αποφασιστούν, μπορούν να δημιουργήσουν ένα καλό πακέτο, σε μια κρίσιμη στιγμή για την ΕΕ.
Το πρόβλημα είναι ότι το «σπίτι μας καίγεται» αλλά το ευρωπαϊκό μεγάλο παζάρι για τα εξοπλιστικά ξεκινά με το πάσο του. Σαν να «παλεύουν» τα νέα δεδομένα με τους παλαιούς κανόνες που κανείς δεν θέλει να αλλάξουν…
