Η Αίγυπτος κρατά το κλειδί για την ισορροπία της Ανατολικής Μεσογείου; Από πολλές απόψεις ναι, καθώς είναι μια χώρα που συνομιλεί με όλες τις υπόλοιπες – Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρο, Τουρκία. Οι διαδοχικές επισκέψεις του έλληνα πρωθυπουργού σε Λευκωσία και Κάιρο αυτή την εβδομάδα, πέραν της προφανούς σκοπιμότητας να επιβεβαιωθούν οι καλές σχέσεις με τις δύο χώρες, είχαν προφανώς και ουσιαστικό περιεχόμενο που αφορούν τα τεκταινόμενα στην περιοχή.
Με αρκετή βεβαιότητα οι ακόλουθες υποθέσεις εργασίας μπορούν να υποστηριχθούν: Η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Αίγυπτος και το Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία το 2022 για εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με άμεσο αποτέλεσμα 80% των αιγυπτιακών αποθεμάτων να διοχετεύονται στην Ευρώπη με προοπτική αύξησης κατά 40% μέχρι το 2025. Ειδικοί περί τα ενεργειακά ωστόσο επισημαίνουν ότι οι αιγυπτιακές υποδομές για την υγροποίηση, αποθήκευση και μεταφορά του αιγυπτιακού και του ισραηλινού αερίου δεν επαρκούν.
Η Αίγυπτος χρειάζεται επενδύσεις και το Ισραήλ δίοδο για τη διοχέτευση του παραγόμενου αερίου στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Εδώ εισέρχεται στην εξίσωση η Κύπρος καθώς λόγω των γνωστών προβλημάτων δεν έχει ακόμη καταστεί δυνατόν να αξιοποιήσει τα κοιτάσματά της. Ισραήλ και Κύπρος αναζητούν τρόπους συνεργασίας για τη μεταφορά του ισραηλινού αερίου στην Ευρώπη χωρίς να αποκλείεται η Αίγυπτος από το δίκτυο που θα δημιουργηθεί. Η αγαστή συνεργασία Αιγύπτου – Ισραήλ, κρατών εμπολέμων στο παρελθόν, είναι ίσως παράδειγμα προς μίμηση.
Το Κάιρο συνομιλεί επίσης με την Αγκυρα. Η διαμάχη του παρελθόντος λόγω της στήριξης Ερντογάν στη Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα προκειμένου η Αίγυπτος να πετύχει δύο στόχους: Πρώτον, επενδύσεις. Για να αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο LNG αναζητεί μεγάλους επενδυτές. Το Κατάρ βρίσκεται πρώτο στη λίστα και τον Μάρτιο 2022 η Qatar Energy και η Egypt Exxon Mobil υπέγραψαν συμφωνία για συμμετοχή της πρώτης σε ποσοστό 40% σε μπλοκ εξόρυξης στη Μεσόγειο. Οι δεσμοί Κατάρ – Τουρκίας είναι γνωστοί. Δεύτερον, Λιβύη. Η Αίγυπτος παραδοσιακά θεωρεί ότι πρέπει να παίζει ρόλο στις εξελίξεις στη γειτονική της χώρα που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία. Πληροφορίες θέλουν την τελευταία να σταματά έρευνες σε αμφισβητούμενα ύδατα μετά την προσέγγισή της με το Κάιρο.
Η Αίγυπτος κρατά λοιπόν το κλειδί και για την τύχη του τουρκο-λιβυκού μνημονίου αλλά και για το ενδεχόμενο οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αγκυρα. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι απούσα από αυτό το «μεγάλο παιχνίδι» της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι μαζί με την Κύπρο χώρες-μέλη της ΕΕ και μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής για την περιοχή με τις εγγυήσεις που αυτή έχει να προσφέρει.
Η κυρία Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
