Από υποχρεωτικά υπερέσοδα και ακόμα πιο υποχρεωτικά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, προκειμένου να γίνουν σχεδόν… υποχρεωτικές δαπάνες, χαρακτηρίζεται ο προϋπολογισμός του 2025. Προσαρμοσμένος στο νέο οικονομικό ευρωπαϊκό δόγμα της ετήσιας αύξησης των δαπανών βάσει ενός ξεχωριστού επιτρεπόμενου ορίου για κάθε χώρα ανάλογα με την πορεία των οικονομικών της την προηγούμενη χρονιά, ο νέος προϋπολογισμός επιχειρεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο και με περισσότερες παροχές μέλλον.
Ο περίφημος δημοσιονομικός χώρος που μας είχε συνηθίσει σε επιδοματικές πολιτικές τα προηγούμενα χρόνια, όταν θα δημιουργηθεί θα μπορεί να φανεί χρήσιμος το 2026 και κυρίως το 2027, εξέλιξη που προφανώς συνδέει τον στόχο της κυβέρνησης με τον εκλογικό κύκλο.
Ούτως ή άλλως για το 2025 κάθε περιθώριο για επιπλέον δαπάνες, άρα και για περιθώρια ευελιξίας, έχει καταληφθεί από τις αυξημένες δαπάνες για την παραλαβή εξοπλιστικών προγραμμάτων (1,641 δισ. ευρώ), αλλά και για την ανάγκη ανόρθωσης του συστήματος υγείας με επιπλέον κονδύλια περίπου 800 εκατ. ευρώ.
Μόνο προς τα νοσοκομεία προβλέπεται η αύξηση της επιχορήγησης κατά περίπου 350 εκατ. ευρώ (στα 3,191 δισ. ευρώ, από 1,445 δισ. ευρώ το 2019). Σε αυτό το μείγμα πολιτικής περιλαμβάνονται τα μέτρα που σταδιακά ανακοινώνει το τελευταίο εξάμηνο η κυβέρνηση και εξειδίκευσε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, ύψους 1,1 δισ.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κυνηγάει όχι μόνο τους στόχους των εσόδων, αλλά ακόμη καλύτερες επιδόσεις, προκειμένου να κλειδώσει μεγαλύτερη δυνατότητα δαπανών για το 2026. Αρα η πολιτική των υπερεσόδων θα διατηρηθεί σε ένα μεγάλο βαθμό, ενώ εξανεμίζονται οι ελπίδες για διεύρυνση της πολιτικής μείωσης των φόρων.
Μεγάλο ερωτηματικό στους υπολογισμούς του τρέχοντος προϋπολογισμού είναι το στοιχείο που κάνει σήμερα την κυβέρνηση να πανηγυρίζει. Για πρώτη φορά μετά το 2010 οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δέχτηκαν ως μόνιμη την είσπραξη εσόδων από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Αυτό είναι καλό νέο μόνο αν αποδείξουμε ότι μπορούμε να το επαναλάβουμε και να το διευρύνουμε τα επόμενα χρόνια. Και ιστορικό προηγούμενο δεν υπάρχει για μια τέτοια εξέλιξη. Για να γίνει αντιληπτό, για το 2025 έχει προβλεφθεί ένα κονδύλι κοντά στα 1,5 δισ. ευρώ που θα προέλθει από την αύξηση των εσόδων των φόρων κατανάλωσης, τη στιγμή που η κατανάλωση δεν πρόκειται να αυξηθεί πάνω από το 2%.
Κλειδί προφανώς λόγω της συγκυρίας του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί και το θέμα των επενδύσεων, στο οποίο βασίζεται μεγάλο μέρος από τις παραδοχές του νέου προϋπολογισμού. Η κυβέρνηση εγκατάλειψε τα διψήφια ποσοστά που δεν έπιανε και έθεσε ως στόχο την αύξηση 8,4% για το 2025, βασισμένη στα 14,1 δισ. ευρώ κρατικού (ευρωπαϊκού) χρήματος που θα πέσει στην οικονομία. Αν το πετύχει θα έχει πετύχει και την εκτέλεση ενός προϋπολογισμού χωρίς προβλήματα, αν όχι, θα πρέπει να προετοιμάζεται για ένα πιο δύσκολο από ό,τι υπολόγιζε 2026…
