Η πόρτα του φρενοκομείου

Τα Ιουλιανά του 1965 έχουν καθιερωθεί ως η μεγαλύτερη πολιτική εκτροπή της σύγχρονης Ελλάδας. Πυροδότησαν μια κρίση που (όλοι πλέον συνομολογούν…) έστρωσε τον δρόμο στη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967.

Τυπικά όμως τα Ιουλιανά δεν είχαν κάτι το αυταπόδεικτα αντισυνταγματικό, τουλάχιστον σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1952 που ίσχυε τότε – οι συνταγματολόγοι διχάστηκαν.

Ο Πρωθυπουργός παραιτήθηκε έπειτα από διαφωνία με τον βασιλιά. Ο βασιλιάς διόρισε (όπως είχε δικαίωμα) Πρωθυπουργό τον Πρόεδρο της Βουλής που προερχόταν από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο νέος Πρωθυπουργός αναζήτησε την εμπιστοσύνη της Βουλής, την οποία δεν έλαβε – και ακολούθησε η συνέχεια…

Με άλλα λόγια, η μεγαλύτερη πολιτική κρίση της μεταπολεμικής Ελλάδας δεν πυροδοτήθηκε από κάποια κατάλυση ή κατάφορη παραβίαση του Συντάγματος.

Προήλθε από την καταπάτηση της θεμελιώδους λογικής του κοινοβουλευτισμού, ο οποίος αποτελεί τη βάση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Να έλθω στα δικά μας. Στο επίπεδο του συνταγματικού τύπου ουδείς υποχρεώνει τον Πρωθυπουργό να παραδώσει την εξουσία αν χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Τίποτα δεν τον υποχρεώνει ακόμη και να ζητήσει εκ νέου ψήφο εμπιστοσύνης. Μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά σαν να μην τρέχει τίποτα και να απαντά στην αντιπολίτευση «αν δεν σας αρέσει, κάντε πρόταση δυσπιστίας να με ρίξετε!».

Δεν θα έχει καταπατηθεί η συνταγματική τάξη. Αλλά κάπως έτσι αρχίζουν όλες οι μεγάλες πολιτικές κρίσεις.

Ξέρουμε πλέον ότι Τσίπρας και Καμμένος συμφώνησαν να μεταθέσουν την κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών και το (πραγματικό ή υποτιθέμενο) διαζύγιό τους για τον Μάρτιο.

Το αποκάλυψε ο ίδιος ο Ν. Κοτζιάς διατυπώνοντας και τη διαφωνία του.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εύλογα αναρωτήθηκε: αν τα Σκόπια ολοκληρώσουν τη συνταγματική αναθεώρηση μέσα στον Δεκέμβριο (πράγμα που θεωρείται πιθανό…) πώς είναι δυνατόν να περιμένει η Ελλάδα έως τον Μάρτιο για να εκπληρώσει τις δικές της υποχρεώσεις;

Πώς είναι δηλαδή δυνατόν μια διεθνής δέσμευση να υποτάσσεται σε ένα αυθαίρετο εσωτερικό χρονοδιάγραμμα επειδή ο Καμμένος θέλει και να μην εκπληρώσει τη δέσμευση αλλά και να μείνει στην κυβέρνηση όσο γίνεται περισσότερο;

Ο Κοτζιάς σημείωσε το παράλογο του σχήματος. Ο Πρωθυπουργός όμως το αποδέχτηκε.

Προφανής προτεραιότητά του είναι να παρατείνει τον βίο της κυβέρνησης μέσα από ένα «συμφωνημένο διαζύγιο» με τον Καμμένο ώστε να φτάσει σε εκλογές τον Μάιο.

Η επιλογή αυτή έχει δύο προϋποθέσεις.

Πρώτον, ότι η κύρωση της συμφωνίας μπορεί να μπει στο ψυγείο έως τον Μάρτιο, ακόμη και αν τα Σκόπια ολοκληρώσουν νωρίτερα τις υποχρεώσεις τους.

Δεύτερον, ότι ο πειραματισμός ενός «συμφωνημένου διαζυγίου» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δεν θα οδηγήσει την κυβέρνηση σε μια κατάρρευση εκ των πραγμάτων.

Αν ισχύσουν, έχει καλώς. Αν δεν ισχύσουν, τότε ο Πρωθυπουργός θα αναγκαστεί είτε να επιλέξει την παραίτηση, είτε να ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου.

Μπαίνουμε πλέον σε δρόμους ολισθηρούς. Διότι, όπως το 1965, η πόρτα του φρενοκομείου ανοίγει, όχι μόνο όταν καταλύεται το Σύνταγμα αλλά και όταν παραβιάζεται η λογική του κοινοβουλευτισμού.

Παραβίαση είναι προφανώς η παραμονή στην εξουσία μιας οιονεί κυβέρνησης μειοψηφίας χωρίς τη ρητή ανοχή άλλων πολιτικών δυνάμεων.

Παραβίαση είναι επίσης η απόπειρα αντικατάστασης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από μια κουρελού πλανόδιων βουλευτών, η οποία εκ των πραγμάτων θα εξελιχθεί μέσα σε ένα κλίμα καταγγελιών για εξαγορές, χρηματισμούς και συναλλαγές.

Κατά τις πληροφορίες, φαίνεται ότι υπάρχουν πεντέξι διαθέσιμοι.

Το ερώτημα είναι δηλαδή αν θα δοκιμάσουμε τις αντοχές της δημοκρατίας. Διότι οι κυβερνητικοί εταίροι μπορούν θαυμάσια να χωρίσουν (αν χωρίσουν…) τους δρόμους τους σε συνθήκες κανονικότητας και με όρους πολιτικής ομαλότητας.

Ούτως ή άλλως, δυο-τρεις μήνες παραπάνω στην κυβέρνηση δεν κάνουν σπουδαία διαφορά. Ενώ μια ανεξέλεγκτη πολιτική κρίση δεν ξέρεις ποτέ πού μπορεί να οδηγήσει.

Στην κυβέρνηση έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ που είναι με τις Πρέσπες και τους ΑΝΕΛ που δεν είναι.

Ο ΣΥΡΙΖΑ διαιρείται σε ΣΥΡΙΖΑ που είναι με τον Κοτζιά που είναι με τις Πρέσπες αλλά δεν είναι στην κυβέρνηση και σε ΣΥΡΙΖΑ που είναι με τον Καμμένο που είναι στην κυβέρνηση αλλά δεν είναι με τις Πρέσπες.

Αντιστοίχως έχουμε ΑΝΕΛ που είναι με τον Καμμένο και ΑΝΕΛ που είναι με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Εξω από την κυβέρνηση έχουμε εκείνους που δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ΑΝΕΛ, αλλά με την κυβέρνηση και με τις Πρέσπες.

Και κάποιους που δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ΑΝΕΛ, ούτε με την κυβέρνηση, αλλά με τις Πρέσπες.

Συμπέρασμα; Αυτός ο τόπος δεν σώζεται με τίποτα!