Από τις 15 Σεπτεμβρίου 2008, την ημέρα που κατέρρευσε η Lehman Brothers και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα συνειδητοποίησε ότι όφειλε να δέσει τις ζώνες ασφαλείας του και να ελπίζει για το καλύτερο, έχουν περάσει σχεδόν 15 χρόνια. Στιγμή συμβολική που σηματοδότησε τη χειρότερη οικονομική κρίση από το 1929 και συνέπειες πολιτικές και κοινωνικές που μας συνοδεύουν ακόμη, υπήρξε παράλληλα υποτιθέμενο σημείο καμπής ως προς την υγεία του τραπεζικού κλάδου.
Οταν η σκόνη κατακάθισε, οι «too big to fail» οργανισμοί διασώθηκαν με κρατικό χρήμα και οι δυτικές κυβερνήσεις συγκρότησαν ένα νέο, αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο ως προς τα ευφάνταστα άυλα προϊόντα, οι πιθανότητες να επαναληφθεί το έργο ελαχιστοποιήθηκαν. Ωστόσο, στις 10 Μαρτίου άρκεσε η αιφνίδια πτώση της Silicon Valley Bank (SVB), ενός όχι ιδιαίτερα μεγάλου και μάλλον εξειδικευμένου αμερικανικού ιδρύματος, για να συμπαρασύρει μεσαίου μεγέθους ομολόγους της, να υπονομεύσει τον «μεγάλο ασθενή» που ήταν η Credit Suisse, να προξενήσει γενικότερο πανικό και να θέσει εκ νέου τους πιστωτικούς δείκτες σε περιδίνηση.
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς αν η αναταραχή αντικατοπτρίζει βάσιμους φόβους ή πρόκειται για αντανακλαστική αντίδραση η οποία προκύπτει από το φάσμα της προηγούμενης κρίσης που εξακολουθεί να πλανάται πάνω από τον επενδυτικό κόσμο. Το ερώτημα για το αν η «σκιώδης τραπεζική» πράγματι εξαλείφθηκε ή ζει και βασιλεύει με άλλους όρους και προϋποθέσεις παραμένει θεμιτό. Το ίδιο ισχύει και για τον ρόλο των εποπτικών μηχανισμών: οι κεντρικές τράπεζες σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκή Ενωση αναδείχθηκαν πολύ ισχυρότερες από τη δοκιμασία του 2008, υπάρχουν όμως τα εργαλεία και η πολιτική βούληση ώστε να ρυθμιστεί αποτελεσματικότερα το απέραντο πεδίο το οποίο επιβλέπουν;
Η περίπτωση της SVB πρόσθεσε στον κατάλογο και μια ολόκληρη νέα λίστα προβληματισμών σχετικών με τις πρακτικές της Σίλικον Βάλεϊ. Είναι, άραγε, το σύστημα χρηματοδότησης, διά του οποίου ένας διαρκής πακτωλός ρέει προς την ψηφιακή καινοτομία παρέχοντας κεφάλαια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, ο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας; Ηδη πληροφορίες για «ασυνήθιστες δανειακές πρακτικές» αφήνουν να εννοηθεί ότι πιθανώς ο τρόπος τροφοδότησης των αμερικανικών τεχνολογικών startups θα έπρεπε να επανεξεταστεί.
Παρά τις πλήθος διαβεβαιώσεις των αρμόδιων αξιωματούχων, πάντως, ότι κίνδυνος μετάδοσης δεν υφίσταται και η επίδραση του σημερινού φαινομένου θα είναι περιορισμένη, ο κλυδωνισμός, ακόμη και αν αποδειχθεί προσωρινός, δεν παύει να υπενθυμίζει ότι η εποχή της παγκοσμιοποίησης, του ψηφιακού στοιχείου, των αόρατων κεφαλαίων μετέτρεψε το πλέγμα του χρήματος σε άυλο δίχτυ του οποίου τα νήματα δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε.
