Δύσκολο να αναφέρεις τι περιμένεις από κάθε νέα χρονιά χωρίς να γλιστρήσεις σε ανέξοδα ευχολόγια. Αν η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού, τότε η προσμονή είναι η εκούσια διάθλαση της πραγματικότητας προς το συμφέρον μας. Κάτι σαν την προσευχή, που στην ουσία ζητούμε από τον Πανάγαθο να ακυρώσει όλους τους φυσικούς νόμους προς όφελός μας.
Ομως η πραγματικότητα έχει πάντα το μισό δίκιο και αυτό δεν είναι καθόλου λίγο. Προσπαθώντας να ονειρευτώ λαμβάνοντας υπ’ όψιν το εφικτό – όσο κι αν αυτό ακούγεται ως υπονόμευση και νόθευση του ονείρου -, από την καινούργια χρονιά περιμένω ακριβώς ό,τι και από την προηγούμενη. Πεισμωμένος και πιστεύοντας πως τα πράγματα τα φτιάχνουν και τα χαλάνε άνθρωποι, πως δεν υπάρχουν μονόδρομοι, ούτε απαράβατοι νόμοι του Μωυσή στην οργάνωση των κοινωνιών, περιμένω ακόμη την επιστροφή της πολιτικής στην πολιτική. Να πάρει τα κλειδιά από τις απρόσωπες Αγορές (τις γράφουμε με κεφαλαίο όπως και τον Θεό), να ξαναμοιράσει τα πέντε ψωμιά και τα δύο ψάρια, να κάνει δηλαδή το «θαύμα», που δεν είναι θαύμα αλλά επιλογή.
Μια Ευρώπη φοβική, ρατσιστική, ακροδεξιά ή ακραία νεοφιλελεύθερη μόνο μαύρο μέλλον μπορεί να έχει. Οι πληθυσμοί των απελπισμένων που θα έρθουν – από εμπόλεμες ζώνες, αλλά κυρίως από την Αφρική – δεν θα σταματήσουν με γραμμές πυρός στη Μεσόγειο όπως ονειρεύονται πολλοί. Μόνο η Νιγηρία έχει ήδη φτάσει τα διακόσια εκατομμύρια κατοίκους. (Ας προστεθούν εδώ και οι απεγνωσμένοι πολίτες που γεννάνε οι ίδιες οι ευρωπαϊκές χώρες.)
Η μόνη γραμμή «άμυνας» που μπορείς να στήσεις είναι μέσα στις ίδιες τις χώρες, βοηθώντας στην ανάπτυξή τους, στον φραγμό καταλήστευσης των πόρων τους, στον εκδημοκρατισμό τους – εδώ κρυφογελάνε οι γνωρίζοντες την πολιτική κουλτούρα τέτοιων χωρών, αλλά αν δεν το προσπαθήσουμε θα μας κοπούν τα γέλια απότομα -, στον σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων τους. Βέβαια η εμπεδωμένη οικονομική φιλοσοφία της Δύσης – όσο κι αν δεν ομολογείται ωμά – είναι πως η ευημερία ενός μικρού κομματιού δεν είναι δυνατόν να μη βασίζεται στην εκμετάλλευση ενός πολύ μεγαλύτερου. Πως δεν φτάνουν όλα για όλους και η οποιαδήποτε παραχώρηση στον Τρίτο Κόσμο θα σημαίνει αυτόματα ισχυρό πλήγμα στο επίπεδο ζωής μας.
Εδώ αρχίζει να πιάνει δουλειά η άλλη φιλοσοφία και ο καθένας πρέπει να απαντήσει για τον εαυτό του τι θεωρεί επίπεδο ζωής. Ισχυρή κατανάλωση, υψηλό εισόδημα και να βομβαρδίζουμε καραβιές προσφύγων στα ευρωπαϊκά σύνορα; Ζωή μέσα σε τείχη και τάφρους; Να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας ευλογώντας την τύχη μας που δεν γεννηθήκαμε αλλού;
Δική μας τύχη είναι η τύχη του καθενός. Είμαστε ένα πολύ μικρό κομμάτι ψυχής μιας πολύ μεγαλύτερης, ενιαίας ψυχής. Κι αν αυτό ακούγεται αφόρητα ποιητικό σε πολλούς, ας το δούνε το θέμα καθαρά ιδιοτελώς, αποφλοιωμένο από οποιοδήποτε ουμανιστικό αίσθημα: Δεν θα βγαίνουν για πολύ οι πράξεις που έχουν στο μυαλό τους. Θα τους καταπιούν οι ίδιες τους οι εξισώσεις. Οταν οι αριθμοί αντικαθίστανται από σώματα, τίποτα δεν σταματάει την απόγνωση που απλώνεται σαν πλημμύρα. Είτε την «εδώδιμη», είτε την «εισαγόμενη».
Ισως πιστεύουν πως όταν συμβεί αυτό, εκείνοι δεν θα είναι πια εδώ. Η Ιστορία έχει αποδείξει πως οι αποστάσεις καλύπτονται πριν προλάβεις να πεις «τι με νοιάζει εμένα;».
Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας – στιχουργός.
