Σε προηγούμενα άρθρα μου στο «Βήμα» είχα παρουσιάσει τις πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στις ευρωπαϊκές χώρες εν όψει των ευρωεκλογών του Μαΐου 2019. Ο πρόεδρος Μακρόν έχει από την αρχή της θητείας του εκφραστεί υπέρ της ανασύνθεσης του ευρωπαϊκού πολιτικού τοπίου με τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής ομάδας στην Ευρωβουλή που θα ξεπερνά την παραδοσιακή διάκριση Δεξιά/Αριστερά. Από την πλευρά τους οι ακροδεξιοί εθνολαϊκιστές και ευρωσκεπτικιστές συντονίζουν τις ενέργειές τους προκειμένου να έχουν μια ισχυρή παρουσία στο νέο Ευρωκοινοβούλιο και να μπορέσουν έτσι να το θέσουν σε ομηρεία.
Στη χώρα μας παρακολουθούμε τις ευρωπαϊκές εξελίξεις χωρίς να συμμετέχουμε ενεργά στις ζυμώσεις. Οσο όμως θα πλησιάζουμε στην ευρωκάλπη το πολιτικό τοπίο εντός της ΕΕ θα αρχίσει να κατασταλάζει. Σήμερα δείχνει να διαμορφώνεται ως εξής:
l Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) θα συνεχίσει κατά πάσα πιθανότητα να είναι η μεγαλύτερη πολιτική Ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου, όσο και αν αυτό χάσει μέρος της δύναμής του. Η ΝΔ δεν θα αφήσει τη σιγουριά που προσφέρει η συμμετοχή της στο ΕΛΚ.
Το ΕΛΚ θα πληγεί κυρίως λόγω της πλαγιοκόπησης που δέχεται από την Ακροδεξιά και τις ανακατατάξεις που θα προκληθούν από τις προσπάθειες συνένωσης των εθνολαϊκιστών. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε κατά πόσον οι κινήσεις σύγκλισης των ακροδεξιών κομμάτων που βρίσκονται παντού σε άνοδο θα οδηγήσουν στη δημιουργία μιας αντιευρωπαϊκής ομάδας που θα μπλοκάρει τη νομοθετική λειτουργία της ΕΕ. Αυτός ο χώρος μπορεί να συσπειρώσει και τα διάσπαρτα ακροδεξιά στοιχεία στην Ελλάδα που κινούνται στον χώρο μεταξύ ΝΔ και ΧΑ.
l Για την Ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (Σ+Δ), οι προβλέψεις δεν είναι αισιόδοξες. Εκτός από την Ιβηρική όπου οι Σοσιαλιστές κρατούν δυνάμεις, παντού αλλού βρίσκονται σε πτώση (κυρίως σε Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και στα σοσιαλδημοκρατικά σκανδιναβικά κόμματα). Επιπλέον το Brexit θα στερήσει από τους Σ+Δ την ισχυρή παρουσία των βρετανών Εργατικών (20 έδρες στις εκλογές του 2014).
Το σημαντικότερο είναι ότι οι δύο μεγάλες πολιτικές ομάδες είχαν μέχρι τώρα την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών και μετά από συνεννόηση μεταξύ τους μοιράζονταν θέσεις και οφίτσια στην ενωσιακή ιεραρχία. Στη μετά Brexit εποχή θα έχουν ανάγκη τη σύμπραξη και των άλλων φιλοευρωπαϊκών ομάδων (Φιλελεύθεροι και Πράσινοι ή ενδεχομένως ομάδα Μακρόν) για να έχουν την πλειοψηφία των εδρών, οι οποίοι βέβαια θα απαιτήσουν το μερίδιό τους στον ορισμό των υποψηφίων προέδρων τουλάχιστον των εμβληματικών θεσμών (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Επιτροπή, Κοινοβούλιο και Τράπεζα).
Το Κίνημα Αλλαγής σε όλη τη μέχρι τώρα πορεία του (ΠαΣοΚ ή Ελιά) ήταν μέλος της Σοσιαλιστικής Ομάδας, και μάλιστα με όρους αποκλειστικότητας. Αντίθετα, το Ποτάμι, και προσωπικά ο Στ. Θεοδωράκης, δεν δείχνει να ευνοεί τη συνέχιση της συνεργασίας με τους Σ+Δ. Θα προτιμούσε να μη χαρακτηρίζεται σοσιαλιστής και για τον λόγο αυτόν παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις κινήσεις Μακρόν.
l Στην τρίτη σε δύναμη σήμερα πολιτική Ομάδα των Φιλελευθέρων δεν υπάρχει ελληνική παρουσία. Ισως, σημαντικό μέρος των Φιλελευθέρων να αποτελέσει τη μαγιά για την αναμενόμενη πρωτοβουλία Μακρόν.
Οι περί τον γάλλο πρόεδρο ευελπιστούν ότι θα ενισχυθούν από μεμονωμένες αποσκιρτήσεις από την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά και από τους σοσιαλδημοκράτες. Τις προσεχείς εβδομάδες θα πρέπει να αναμένονται εξελίξεις, αλλά μέχρι το τέλος θα είναι δύσκολη η πρόβλεψη για τις πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος.
Δεν είναι σαφές αν θα κληθούν πολιτικές δυνάμεις ή ανεξάρτητες προσωπικότητες από την Ελλάδα, ωστόσο πολλοί προσβλέπουν σε μια επιστροφή στο προσκήνιο μέσω της Ευρώπης του Μακρόν.
l Ούτε στους Ευρωπαίους Πράσινους υπάρχει ελληνική παρουσία. Το οικολογικό κίνημα ποτέ δεν απέκτησε βαθιές ρίζες στην Ελλάδα.
l Η Ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς δεν λειτουργεί σαν σφιχτοδεμένη πολιτική ομάδα, ούτε καν σαν συντονιστικό κέντρο. Για αλλού τραβάει ο Γάλλος Μελανσόν, νέα στροφή χαράζουν οι αντιμεταναστευτικές κορόνες της Γερμανίδας Βάγκεκνεχτ, καινούργια ρότα αναζητούν οι Ισπανοί Ποδέμος. Το ΚΚΕ συνεχίζει τη μονήρη πορεία του μέσα στην ομάδα.
Ο Α. Τσίπρας χρησιμοποίησε την Ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ως εφαλτήριο για να γίνει γνωστός στην Ευρώπη και να διεκδικήσει μάλιστα την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οσο και αν στην Ελλάδα αυτό θεωρείται πταίσμα, όταν δεν επιβραβεύεται ως μαγκιά, στην Ευρωπαϊκή Αριστερά θεωρήθηκε πολιτική εξαπάτηση και ο έλληνας πρωθυπουργός είναι πλέον αποσυνάγωγος από ορισμένους κύκλους της, κυρίως στη Γαλλία και στην Ιταλία.
Εν τω μεταξύ, ο Πρωθυπουργός διατυμπανίζει με κάθε ευκαιρία τον ευρωπαϊκό του προσανατολισμό, όπως έκανε πρόσφατα στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Ο Α. Τσίπρας στο Στρασβούργο εμφανίστηκε ως ευρωπαϊκότερος των Ευρωπαίων. Το ερώτημα είναι πλέον πώς θα εκπροσωπηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στις προσεχείς ευρωεκλογές με δεδομένο ότι ο τρόπος λειτουργίας της Ευρωβουλής επιβάλλει τη συμμετοχή σε ευρύτερη πολιτική ομάδα. Να εμφανιστεί ως μοναχικός καβαλάρης θα ήταν αναποτελεσματικό. Και δεν είναι απίθανο να δούμε την ευόδωση του ασφυκτικού φλερτ που ασκεί η ηγεσία των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών από το 2015 και μετά. Οι Ευρωπαίοι αγκαλιάζουν τον Α. Τσίπρα και τον καλούν να συνεχίσει τις πρόβες με τη σοσιαλδημοκρατική λεοντή. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε και κατά την επίσκεψη Udo Bullmann στην Αθήνα, ο οποίος τόνισε την ανάγκη να ενωθούν οι δυνάμεις για τη δημιουργία μιας πλατιάς προοδευτικής συμμαχίας. Οσο θα φουντώνει το ευρωπαϊκό φλερτ με τον ΣΥΡΙΖΑ τόσο θα μεγαλώνουν οι πιέσεις προς το ΚΙΝΑΛ. Αν το σενάριο αυτό αποδειχθεί αληθές, τότε το βάρος πέφτει στις πλάτες του Κινήματος Αλλαγής για να το αποτρέψει ή να το αποδεχθεί.
Ο κ. Τάκης Αναστόπουλος είναι διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέλος της ΚΠΕ του Κινήματος Αλλαγής.
