Τον Σεπτέμβριο του 1990, στον απόηχο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και στις παραμονές της επανένωσης της Γερμανίας, ο αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους εκφώνησε σε κοινή συνεδρίαση της Βουλής και της Γερουσίας έναν λόγο με τίτλο «Προς μια Νέα Παγκόσμια Τάξη».
Η ομιλία αυτή, που εξέθετε το όραμά του για έναν μεταψυχροπολεμικό κόσμο διεθνούς συνεννόησης υπό τη συνεργασία ΗΠΑ και Σοβιετικής Ενωσης, χωρίς ιδεολογικές διαμάχες αλλά με απλές οικονομικές διαφορές και μακριά από τον φόβο ενός καταστροφικού πυρηνικού πολέμου, υπήρξε για άλλους έκφραση πολιτικού ιδεαλισμού, για άλλους διακήρυξη αμερικανικής ηγεμονίας. Δεν ήταν στην πραγματικότητα τόσο πρωτότυπη – και δεν ήταν η μόνη.
Αφηγήματα παγκόσμιας τάξης ή παγκόσμιας ειρήνης είχαν αρθρωθεί και στο παρελθόν, ιδίως στο πλαίσιο του προπαγανδιστικού λόγου, από προνεωτερικές ευρωπαϊκές μοναρχίες και τις αυτοκρατορίες του 19ου αιώνα. Η φράση «νέα διεθνής τάξη» ή «νέα τάξη του κόσμου» υπήρξε βασικό συστατικό των ιδεών που διατύπωσε ο Γούντροου Ουίλσον στις αρχές του 1918 συμπυκνώνοντάς τες στα περίφημα «14 σημεία» του, την πρότασή του στις εμπόλεμες δυνάμεις για το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με πολύ διαφορετικό περιεχόμενο επικεντρωμένο στην αλλαγή καθεστώτων και τη διάδοση της δημοκρατίας η έννοια χρησιμοποιήθηκε από τους νεοσυντηρητικούς του Τζορτζ Μπους υιού προκειμένου να δικαιολογηθεί ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας και η εισβολή στο Ιράκ μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Οι αποχρώσεις και οι αλλαγές του αφηγήματος είναι διαρκείς, με τις πιο πρόσφατες να εστιάζουν στην ανάδυση της Κίνας και στον νέο μείζονα ρόλο της στη διεθνή σκηνή, αν και δεν εκπορεύονται προς το παρόν από την ίδια την κινεζική κυβέρνηση. Οπωσδήποτε, αντιλαμβάνεται κανείς ότι παρόμοιες θεωρήσεις αποτελούν περισσότερο πολιτικές και διανοητικές φωτογραφίες της στιγμής κατά την οποία διατυπώνονται παρά μεθοδικά προγράμματα αναδιαμόρφωσης του κόσμου.
Η διεθνής μεταπολεμική τάξη του 20ού αιώνα, όπως αποτυπώνεται σε οργανισμούς, διαδικασίες και διπλωματικές ισορροπίες δεν δείχνει να μεταβάλλεται ριζικά – ενσωματώνει μάλλον νέους παίκτες και δεν αποκόπτεται πλήρως ούτε από τους κατά καιρούς αμφισβητίες ή τους δυνητικούς αναθεωρητές της. Προς το παρόν, τουλάχιστον, στο εσωτερικό της μετακινούνται λιγότερο τα κράτη και περισσότερο τα πρόσωπα – σαν τον Μάρκο Ρούμπιο, φερόμενο νέο υπουργό Εξωτερικών του Ντόναλντ Τραμπ, πρώην ένθερμο νεοσυντηρητικό, νυν σημαιοφόρο του απομονωτισμού που ασπάζεται ο 47ος πρόεδρος.
