Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Είναι ιστορικός και ερευνητής στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Κινγκς Κόλετζ. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Ελληνες στην Κωνσταντινούπολη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.
Ο Δημήτρης Καμούζης απαντά στο ερωτηματολόγιο του Βήματος.
1. Ο κόσμος στα δικά σας μάτια προχωράει γρήγορα ή αργά;
«Εξαρτάται. Σε κάποια ζητήματα, όπως η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, ο παγκόσμιος οικονομικός ανταγωνισμός, η ενεργειακή απομύζηση του πλανήτη και η συνεχής αποσταθεροποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, ο κόσμος προχωράει υπερβολικά γρήγορα, σε βαθμό που οι άνθρωποι αδυνατούν πια να προλάβουν τις εξελίξεις. Σε άλλα, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία της έκφρασης ή ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, πάει όχι μόνο αργά, αλλά μάλλον προς τα πίσω. Αν και νομίζω ότι όλα αυτά τα φαινόμενα είναι αλληλένδετα».
2. Ο,τι είναι προοδευτικό σήμερα γίνεται συντηρητικό στο μέλλον;
«Οι έννοιες «προοδευτικό» και «συντηρητικό» είναι ασαφείς και ανοικτές σε παρερμηνείες, κατάχρηση ή εργαλειοποίηση. Ας μην ξεχνάμε ότι στο όνομα της προόδου και της εξέλιξης έχουν διαπραχθεί τεράστια εγκλήματα στην παγκόσμια Ιστορία. Θα έλεγα ότι οποιαδήποτε άποψη ή πράξη υπερασπίζεται και προωθεί πανανθρώπινες αξίες και ιδανικά παραμένει διαχρονική. Οτιδήποτε άλλο δεν θα το χαρακτήριζα απαραίτητα συντηρητικό, αλλά μάλλον παρωχημένο και οπισθοδρομικό».
3. Υπάρχει κάποιο πολιτικό γεγονός το οποίο να θεωρείτε ως εμπειρία που σας διαμόρφωσε (ή σας επηρέασε);
«Είμαι παιδί της Μεταπολίτευσης, οπότε νομίζω ότι ολόκληρη αυτή η περίοδος, με τα καλά και τα άσχημά της, με διαμόρφωσε σε κάποιον βαθμό».
4. Εγκαταλείψατε κάποια πολιτική σας πεποίθηση στην πορεία του χρόνου;
«Δεν θα το έλεγα. Νομίζω ότι οι οικογενειακές καταβολές μου και ο τόπος που μεγάλωσα καθόρισαν ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι πολιτικά τα πράγματα. Ωστόσο, με τον χρόνο ωριμάζεις, μαθαίνεις να κάνεις την αυτοκριτική σου, να ακούς την άλλη άποψη και να αξιολογείς τις καταστάσεις με μεγαλύτερη νηφαλιότητα και πιο αντικειμενικά. Σε αυτό οφείλω να πω ότι με βοήθησε σημαντικά η ενασχόλησή μου με την επιστήμη της Ιστορίας».
5. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας;
«Η παντελής έλλειψη πρόληψης και προετοιμασίας, η αποφυγή ανάληψης ατομικής και πολιτικής ευθύνης και η ατιμωρησία. Δυστυχώς στη χώρα μας έχουμε πληρώσει και εξακολουθούμε να πληρώνουμε ακριβά, αρκετές φορές και με ανθρώπινες ζωές, τον συγκεκριμένο συνδυασμό πραγμάτων».
6. Ησασταν ή όχι δημοφιλής στο σχολείο; Και τι σας έμαθε αυτό για τη ζωή;
«Εχω υπάρξει και τα δύο. Γενικά θεωρώ ότι η δημοφιλία είναι μια μεγάλη παγίδα. Δείτε για παράδειγμα πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν προσπαθείς να είσαι αρεστός σε όλους, δεν είσαι ο εαυτός σου. Υποκρίνεσαι, καταπιέζεσαι και τελικά διαλύεσαι».
7. Υπάρχουν ακόμη ανατρεπτικές ιδέες;
«Ασφαλώς και υπάρχουν ακόμα ανατρεπτικές ιδέες. Αλίμονο αν δεν υπήρχαν. Οσο και αν ακούγεται ρομαντικό, είναι ο μόνος τρόπος για να αλλάξεις τον κόσμο και η τελευταία γραμμή άμυνας μιας κοινωνίας απέναντι σε κάθε μορφή αδικίας και καταπίεσης».
8. Ποιο βιβλίο σχετικά με την πολιτική θα συστήνατε ανεπιφύλακτα;
«Το Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο του Εριχ Μαρία Ρεμάρκ».
9. Με τι δεν έχετε συμφιλιωθεί ακόμη στη ζωή ή αργήσατε να συμφιλιωθείτε;
«Με τη βία και τη σκληρότητα των ανθρώπων».
10. Τι θα λέγατε πως απαντά καλύτερα στις υπαρξιακές μας αγωνίες; Η φιλοσοφία; Η τέχνη; Η θρησκεία; Κάτι άλλο;
«Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Στις προσωπικές μου υπαρξιακές αγωνίες απαντά καλύτερα η Ιστορία επειδή είναι δοκιμασμένη στον χρόνο. Ενα από τα πράγματα που μας διδάσκει είναι ότι η ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών κινείται σε κύκλους, επαναλαμβάνεται. Το σημαντικό είναι να μαθαίνουμε από την εμπειρία αυτή – τόσο ατομικά όσο και συλλογικά – και να σπάμε τον κύκλο όταν και όπου χρειάζεται».
11. Ποιο πρόσωπο, ιστορικό ή από τον σύγχρονο κόσμο, θα επιλέγατε ως προνομιακό σας συνομιλητή;
«Τους έλληνες στρατιώτες που πολέμησαν κατά την εμπόλεμη περίοδο 1912-1922 και τους ελληνικούς πληθυσμούς που ξεριζώθηκαν από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Μολονότι στις πλάτες των ανθρώπων αυτών – γηγενών και προσφύγων – χτίστηκε η σύγχρονη Ελλάδα, η εμπειρία τους, τα τραυματικά βιώματά τους και γενικότερα η «φωνή» τους δεν έχει ακουστεί επαρκώς μέχρι σήμερα. Εχουν παραμείνει στην αθέατη πλευρά της Ιστορίας».
12. Θα γυρνούσατε τον χρόνο πίσω; Και για ποιον λόγο;
«Θα γυρνούσα τον χρόνο πίσω για να συμφιλιωθώ με έναν δικό μου άνθρωπο που «έφυγε» νωρίς».
13. Ποια συμβουλή ζωής θα δίνατε στον έφηβο εαυτό σας;
«Εχε εμπιστοσύνη στο ένστικτό σου, μάθαινε από τις επιλογές σου και κράτα μακριά οποιονδήποτε και οτιδήποτε θεωρείς τοξικό ή περιττό».
14. Και ποιο ανάγνωσμα θα συστήνατε σε έναν έφηβο σήμερα;
«Το 1984 του Τζορτζ Οργουελ ή το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι».
15. Θα συμφωνούσατε πως όλα, τελικά, είναι πολιτική;
«Οχι, δεν είναι όλα πολιτική. Ευτυχώς, εξακολουθεί να υπάρχει ο έρωτας, η αγάπη, το συναίσθημα, η φιλία, το ένστικτο, η ανατροπή, το απρόοπτο, η αλληλεγγύη, το ανθρώπινο. Διαφορετικά θα ζούσαμε μια ζωή απόλυτου ορθολογισμού, στυγνού ρεαλισμού και κοινωνικής αποστείρωσης».
