Ο Κέρβερος της μνήμης του Μπόρχες

Οταν η Μαρία Κοδάμα συνάντησε τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες εκείνη ήταν ακόμη φοιτήτρια, εκείνος ένας διάσημος αργεντινός συγγραφέας. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1975, η 99χρονη μητέρα του τυφλού πια Μπόρχες με την οποία είχε ζήσει όλη του τη ζωή θα πέθαινε και η Κοδάμα θα αναβαθμιζόταν σε γραμματέα του. Βοηθός στα ταξίδια και στη γραφή, έμεινε μαζί του για 11 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του, τον Ιούνιο του 1986. Δύο μήνες πριν είχαν παντρευτεί – με πολιτικό γάμο, μια και η πρώτη σύζυγος του λογοτέχνη ζούσε ακόμη. Συγγραφέας και μεταφράστρια η ίδια, κατηγορήθηκε ως «επαγγελματίας χήρα συγγραφέα». Από την πλευρά της έλεγε ότι δεν γνώριζε πως ο σύζυγός της θα κληροδοτούσε αποκλειστικά σε αυτήν τα δικαιώματα των έργων του: «Ο δικηγόρος του μου είπε ότι ο Μπόρχες του είχε απαγορεύσει να με ενημερώσει σχετικά πριν από τον θάνατό του γιατί γνώριζε ότι δεν θα το δεχόμουν». Κανείς δεν μπορεί να της αρνηθεί ωστόσο ότι η πραγματική σταδιοδρομία της ήταν η ζηλότυπη και λυσσαλέα υπεράσπιση της μνήμης του Μπόρχες. Το 1988 ίδρυσε το Διεθνές Ιδρυμα Χόρχε Λουίς Μπόρχες και ορίστηκε διά βίου πρόεδρος του οργανισμού που ως σήμερα διαχειρίζεται τα δικαιώματα, το όνομα και τη λογοτεχνική κληρονομιά του συγγραφέα. Εκπροσωπώντας τον η Κοδάμα δεν δίστασε να έρθει σε σύγκρουση με πρόσωπα και εκδοτικούς οίκους. Αναίρεσε τη συμφωνία με τον αμερικανό μεταφραστή η οποία προέβλεπε εξ ημισείας κατανομή των δικαιωμάτων των μεταφράσεων· μπλόκαρε τη γαλλική έκδοση των απάντων και ενός βιβλίου με συνεντεύξεις γιατί δεν της είχε δοθεί το κείμενο της τελευταίας συζήτησης του Μπόρχες με τον συγγραφέα· μήνυσε τον αργεντινό συγγραφέα Πάμπλο Κατσατζιάν, ο οποίος είχε εκδώσει 200 αντίτυπα ενός πειραματικού διηγήματος στο οποίο προέκτεινε κατά 5.600 λέξεις το πασίγνωστο μπορχεσιανό «Αλεφ». Αντιτάχθηκε επίσης σφοδρά στην πρόταση για επαναπατρισμό των οστών του Μπόρχες από την Ελβετία, όπου είχε πεθάνει, στην Αργεντινή. Παραδόξως, ο Κέρβερος της μνήμης του Μπόρχες έφυγε αφήνοντας ένα ερωτηματικό γύρω από τη μελλοντική τύχη των δικαιωμάτων του: οι δικηγόροι της θα ανακοινώσουν «εν καιρώ και με διακριτικότητα τον τρόπο διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς του».