Ο κατακτητής της Αμερικής

Ενα γράμμα στο ιαπωνικό αλφάβητο κάνει μεγάλη οπτική διαφορά. Ή έτσι τουλάχιστον θεωρούσε το 1937 ο πατέρας του Σοϊτσίρο Τογιόντα και ιδρυτής της αυτοκινητοβιομηχανίας Toyota. Ωστόσο, αυτή η μετατροπή του «d» σε «t» για αισθητικούς λόγους υποδεικνύει την αξιοπρόσεκτη σημασία στη λεπτομέρεια και τους λεπτούς χειρισμούς που οδήγησαν την επιχείρηση στην κορυφή της παγκόσμιας ιεραρχίας. Ο Σοϊτσίρο Τογιόντα, επικεφαλής της εταιρείας από το 1982 ως το 1994, κράτησε τα ηνία της σε μια κρίσιμη εποχή, τη στιγμή ακριβώς που η ιαπωνική οικονομία υπολειπόταν μόνο εκείνης των ΗΠΑ σε δυναμική. Ο ίδιος, ικανός μηχανικός και ακόμη ικανότερος businessman, πρωταγωνίστησε σε ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα: την επέκταση της Toyota στην Αμερική. Πολιτικά, η εποχή Ρέιγκαν ήταν απρόσφορη για κάτι τέτοιο – το προεδρικό περιβάλλον θεωρούσε τους Ιάπωνες ως εισβολείς σε έναν παραδοσιακά αμερικανικό τομέα. Εμπορικά, η αγορά ήταν δύσπιστη – το μοντέλο με το οποίο η Toyota είχε επιλέξει νωρίτερα να επεκταθεί στις ΗΠΑ είχε αποτύχει λόγω χαμηλής ιπποδύναμης. Σε αυτό το φόντο η επιτυχία του Τογιόντα να συνάψει στρατηγική συνεργασία με την General Motors, το πετράδι του στέμματος της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, υπήρξε αριστοτεχνικός χειρισμός. Εκτός από δείγμα έξυπνης διπλωματίας, η εγκατάσταση εργοστασίου της Toyota στις ΗΠΑ συνοδεύθηκε και από τη συνάντηση ιαπωνικού και αμερικανικού εργασιακού ήθους: ο Τογιόντα συμβούλευσε η επιχείρηση να συνδεθεί στενά με την τοπική κοινότητα, όπως ακριβώς πρέσβευε το εταιρικό σκεπτικό και στο εσωτερικό. Μελλοντικά, η επιλογή του δικαιώθηκε. Το 2008 η Toyota έριξε την General Motors από την πρώτη θέση έπειτα από 77 χρόνια και έγινε εκείνη η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου. Στο μεταξύ, ο Σοϊτσίρο Τογιόντα είχε προλάβει να αποσυρθεί πριν συμπληρώσει τα 70 του χρόνια και να ηγηθεί στα μέσα της δεκαετίας του ’90 μιας καμπάνιας μεταρρύθμισης της ιαπωνικής οικονομίας, της πρώτης από πολλές που θα κηρύσσονταν κατά καιρούς από το κράτος και τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να ξεπεραστεί το βάλτωμά της, το οποίο διαρκεί ως σήμερα. Απέτυχε, αλλά ποιος θα του το καταλόγιζε ρεαλιστικά μετά την κατάκτηση της Αμερικής;