Ο έντιμος γιατρός

Τζιανγκ Γιανγιόνγκ
(4 Οκτωβρίου 1931 – 11 Μαρτίου 2023)

Την άνοιξη του 2003 μια ασθένεια με χαρακτηριστικά άτυπης πνευμονίας άρχισε να διαδίδεται στην Κίνα. Οι αριθμοί των ασθενών δεν ήταν μεγάλοι, το ποσοστό ωστόσο των θανάτων που έφτανε το 10% ήταν εξαιρετικά ανησυχητικό. Πιστή στη μυστικοπάθειά της, η κινεζική κυβέρνηση υποβάθμισε τον κίνδυνο παρά το γεγονός ότι κρούσματα είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και εκτός της χώρας. Ωστόσο, στοιχεία για τα πραγματικά νούμερα διέρρευσαν στο εξωτερικό χάρη στην εντιμότητα ενός υψηλόβαθμου στρατιωτικού χειρουργού, του Τζιανγκ Γιανγιόνγκ. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έστειλε ένα κλιμάκιο επιθέωρησης στην Κίνα και ποιούμενοι την ανάγκη φιλοτιμία οι κινέζοι αξιωματούχοι αναβίβασαν τον Γιανγιόνγκ στο βάθρο του ήρωα: «Ο έντιμος γιατρός» ήταν ο τίτλος ενός περιοδικού. Η εντιμότητά του θα ήταν όμως και η νέμεσή του. Εχοντας δει το 1989 από τη θέση του στο νοσοκομείο 301 του Πεκίνου το πλήθος των θυμάτων της αιματηρής καταστολής της Τιενανμέν, τόλμησε το 2004 να ζητήσει με επιστολή του στην ανώτατη κινεζική ηγεσία να αναγνωριστεί η φοιτητική εξέγερση ως «πατριωτικό κίνημα». Ανταμοιβή του αυτή τη φορά ήταν η σύλληψη, ο κατ’ οίκον περιορισμός και η «αναμόρφωση» – για δεύτερη φορά μετά την καταδίκη του σε πέντε χρόνια καταναγκαστικής εργασίας σε αγρόκτημα στα χρόνια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Τότε αποκαταστάθηκε, αυτή τη φορά το καθεστώς παρέμεινε καχύποπτο απέναντί του με αποτέλεσμα να πάψει να εμφανίζεται δημόσια. Ο «Γενναίος Τζιανγκ», ωστόσο, παρωνύμιο που του είχε αποδοθεί για την τόλμη του να αναλαμβάνει και τις δυσκολότερες περιπτώσεις, δεν ήταν διατεθειμένος να υποκύψει. Το 2019, πριν από την 30ή επέτειο της σφαγής της Τιενανμέν, έγραψε στον ίδιο τον Σι Τζινπίνγκ ζητώντας δικαιοσύνη για το «έγκλημα του 1989». Προβλέψιμα, ανταμοιβή του ήταν και πάλι ο κατ’ οίκον περιορισμός και η damnatio memoriae: προσεκτικά και με επιμέλεια οι αναφορές στο όνομά του εξαφανίστηκαν από τα δημόσια έγγραφα. Οχι ότι κάτι τέτοιο θα τον απασχολούσε. «Δεν είμαι ήρωας» έλεγε αφοπλιστικά ο ίδιος. «Το μόνο που έκανα ήταν να πω μερικά πράγματα με ειλικρίνεια».