Ο δικτάτορας σκηνοθέτης

Γουίλιαμ Φρίντκιν (29 Αυγούστου 1935 – 7 Αυγούστου 2023)

Ενα αυτοκίνητο οδηγεί ξέφρενα στους δρόμους του Μπρούκλιν με τα φρένα να στριγγλίζουν, την κόρνα να χτυπά μανιασμένα και τους προφυλακτήρες του οριακά να αποφεύγουν το καροτσάκι ενός μωρού. Μία από τις πιο διάσημες καταδιώξεις στην ιστορία του Χόλιγουντ, η κεντρική σκηνή δράσης στον «Ανθρωπο από τη Γαλλία», γυρίστηκε χάρη στη δωροδοκία ενός υπαλλήλου της Αρχής Μεταφορών της Πόλης της Νέας Υόρκης με 40.000 δολάρια κι ένα ταξίδι στην Τζαμάικα και ήταν τόσο επικίνδυνη ώστε τον ρόλο του κάμεραμαν, στην πίσω θέση του αυτοκινήτου, ανέλαβε να εκτελέσει ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Το περιστατικό δίνει μια ιδέα τόσο για την επιμονή όσο και για τις αντισυμβατικές μεθόδους του Γουίλιαμ Φρίντκιν. «Ο Εξορκιστής», «Το ψωνιστήρι», «Ο άνθρωπος από το Λος Αντζελες» ήταν τα αποτελέσματα της δουλειάς ενός τελειομανούς δικτάτορα, ο οποίος χαστούκιζε ηθοποιούς και πυροβολούσε με άσφαιρα στο σετ προκειμένου να εξασφαλίσει την ιδανική κατά τον ίδιο ερμηνεία. «Ενσαρκώνω την αλαζονεία, την ανασφάλεια και την επιθυμία – αυτά μου δίνουν κίνητρο και ταυτόχρονα αυτά με κρατούν πίσω» θα έγραφε με ειλικρίνεια στα απομνημονεύματά του. Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο πρώην μαθητευόμενος του σινεμά που γοητευόταν από τον Ορσον Γουέλς, τον Ινγκμαρ Μπέργκμαν και τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ είχε αφήσει το στίγμα του σε μια εξαιρετικά δημιουργική στιγμή του Χόλιγουντ – στο μέλλον το έργο του θα μνημονευόταν από πλειάδα ομοτέχνων του, από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ ως τον Ντέιβιντ Φίντσερ. Και διατήρησε τον σεβασμό της βιομηχανίας, έστω κι αν η μετέπειτα δουλειά του υπήρξε συχνά άνιση, έστω κι αν συγκρουόταν διαρκώς με τα στελέχη των στούντιο. Γιατί εκτός από ικανός, ευφάνταστος και τολμηρός σκηνοθέτης ήταν και ένας άνθρωπος που δεν ξεχνούσε ποτέ. Κάποτε ο Αλφρεντ Χίτσκοκ έφυγε από ένα τηλεοπτικό επεισόδιο που θα σκηνοθετούσε ο Φρίντκιν γιατί δεν φορούσε γραβάτα. Χρόνια αργότερα, με το Οσκαρ για τον «Ανθρωπο από τη Γαλλία» ανά χείρας, ο ίδιος θα αναζητούσε τον Χίτσκοκ στο κοινό: «Τώρα πώς σου φαίνεται η γραβάτα, Χιτς;» τον ρώτησε.