Ο αυτοδίδακτος πολυμαθής

Εντουαρντ Φρέντκιν(2 Οκτωβρίου 1934 – 13 Ιουνίου 2023)

Οσο οι συμμαθητές του στο Λος Αντζελες του τέλος της δεκαετίας του ’40 και των αρχών της δεκαετίας του ’50 ξόδευαν τον ελεύθερο χρόνο τους μεταξύ αθλημάτων και χορών, ο νεαρός Εντουαρντ Φρέντκιν προτιμούσε να σχεδιάζει πυροτεχνήματα, να κατασκευάζει πυραύλους και να αποσυναρμολογεί και να επανασυναρμολογεί ξυπνητήρια. «Με τις μηχανές τα πήγαινα πάντοτε καλά» αστειευόταν για τις κοινωνικές του δεξιότητες πολλά χρόνια αργότερα. Η φοίτησή του στο φημισμένο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας δεν ξένισε κανέναν. Το παράξενο ήταν ότι την εγκατέλειψε στο δεύτερο έτος: το πάθος του για τα αεροσκάφη τον έστειλε στον πόλεμο της Κορέας. Ο στρατός όμως τον επέστρεψε στην επιστήμη: οι μαθηματικές του ικανότητες έκαναν τους ανωτέρους του να τον μεταθέσουν στα περίφημα εργαστήρια Λίνκολν του ΜΙΤ. Αν και αυτοδίδακτος, ξεκίνησε έτσι μια εντυπωσιακή καριέρα που τον οδήγησε το 1968, σε ηλικία μόλις 34 ετών, σε θέση πλήρους καθηγητή της επιστήμης των υπολογιστών στο ΜΙΤ. Το ίδιο έτος ίδρυσε μια εταιρεία πληροφορικής που του απέφερε τόσα χρήματα ώστε να αγοράσει ένα νησάκι στην Καραϊβική. Το ότι δεν είχε πόσιμο νερό δεν ήταν πρόβλημα για τον Φρέντκιν – επινόησε μια νέα τεχνολογία αφαλάτωσης και αργότερα πούλησε την ιδιοκτησία στον Ρίτσαρντ Μπράνσον για 25 εκατομμύρια δολάρια. Διάσημος εντός της επιστημονικής κοινότητας για το «παράδοξο Φρέντκιν» (όσο πιο ελάχιστες οι διαφορές μεταξύ δύο επιλογών και όσο μικρότερη η σημασία της έκβασης τόσο περισσότερο χρόνο δαπανά κανείς για να αποφασίσει, ενώ λαμβάνει ταχύτερα αποφάσεις για πολύ πιο σημαντικά ζητήματα εφόσον το εύρος της επιλογής είναι ευκρινές), έγινε πολύ περισσότερο γνωστός για την πρότασή του ότι το Σύμπαν λειτουργεί ως γιγάντιος υπολογιστής: «Τα άτομα, τα ηλεκτρόνια, τα κουάρκ αποτελούνται σε τελική ανάλυση από bit, δυαδικές μονάδες πληροφορίας […], η πληροφορία που υπαινίσσεται τι είδους πλάσμα ή φυτό θα προκύψει είναι κωδικοποιημένη, αντιπροσωπεύεται στο DNA». Πολυμαθής, αντισυμβατικός στοχαστής, ο Εντουαρντ Φρέντκιν ήταν αφοσιωμένος στη διαρκή παραγωγή ιδεών: γνώριζε ότι μέσα από το πλήθος της ποσότητας θα αναδυόταν και η αξία της ποιότητας.