Μετά το 2000 και για αρκετά χρόνια η συζήτηση για τη δεκαετία του 1940 βρέθηκε στο επίκεντρο της ιστοριογραφικής συζήτησης. Επιπλέον η «διαμάχη των ιστορικών» για την Αντίσταση και τον Εμφύλιο τροφοδότησε το γενικότερο ενδιαφέρον της κοινωνίας με συνέπεια η επίμαχη δεκαετία να αποτελέσει αντικείμενο της δημόσιας ιστορίας. Σήμερα, με την απόσταση των είκοσι και πλέον χρόνων και καθώς το ερευνητικό ενδιαφέρον για τη δεκαετία του 1940 έχει υποχωρήσει, μπορεί κανείς να επιχειρήσει μια αποτίμηση του διαφορετικού αντικτύπου που είχε αφενός στην ιστοριογραφία και αφετέρου στη δημόσια ιστορία.
Η ιστοριογραφική συζήτηση εκδηλώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με τη στροφή του ερευνητικού ενδιαφέροντος στη μελέτη της Κατοχής και της Αντίστασης. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 λίγες ιστορικές μελέτες για την Κατοχή είχαν εκδοθεί και ακόμη λιγότερες για τον Εμφύλιο. Μετά το 2000 και σχεδόν για δέκα χρόνια οργανώνονταν συνέδρια, εκδίδονταν μελέτες, δημοσιεύονταν άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, με αποτέλεσμα πλέον η δεκαετία του 1940 να είναι μια από τις καλύτερα μελετημένες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο. Αυτό είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο όφελος από την έκρηξη του επιστημονικού ενδιαφέροντος, στο οποίο πρωταγωνίστησε μια νεότερη (τότε) γενιά ιστορικών. Η έρευνα έφερε στην επιφάνεια πτυχές του παρελθόντος που είχαν αποσιωπηθεί ή ήταν άγνωστες, όπως η εξόντωση των ελλήνων Εβραίων, το φαινόμενο του δωσιλογισμού ή ο ρόλος των μειονοτήτων. Ωστόσο, η έρευνα για τη δεκαετία του 1940 δεν κατάφερε να «συνομιλήσει» με τη γενικότερη εξέλιξη της ελληνικής ιστοριογραφίας και τη στροφή στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία. Σε μια περίοδο που η μελέτη του φύλου ή της μνήμης είχαν καθιερωθεί στη διεθνή συζήτηση και κέρδιζαν έδαφος και στην Ελλάδα, δεν προσέλκυαν την προσοχή όσων μελετούσαν τότε τη δεκαετία του 1940.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
