Ημουν σε μια συνάντηση υποστηρικτών και στελεχών του ΚΙΝΑΛ, όπου ένας νέος ζήτησε να καταργηθεί η αναφορά στον πολιτικό φιλελευθερισμό που υπάρχει στη Διακήρυξη του κόμματος. Τώρα που έφυγαν «αυτοί της ΔΗΜΑΡ και του Ποταμιού» είναι καιρός να καταργήσουμε τον «πολιτικό φιλελευθερισμό» από το πρόγραμμά μας, ανέφερε. Δεν εξεπλάγην, απλώς διαπίστωσα, για μια ακόμη φορά, ότι η αντίληψη που έχουμε στην Ελλάδα για τη σοσιαλδημοκρατία πόρρω απέχει από αυτό που στην Ευρώπη είναι η σοσιαλδημοκρατία. Αν την παραπάνω άποψη τη συνδυάσουμε και με τις αδολεσχίες ορισμένων στα καθ’ ημάς και στην Εσπερία (Κόρμπιν) περί «αριστερής» σε αντιδιαστολή με τη «δεξιά», περί «ριζοσπαστικής» σε αντιδιαστολή με τη «φιλελεύθερη» σοσιαλδημοκρατία, κατανοούμε πως ο δρόμος ακόμη και προς αυτή την παλιά σοσιαλδημοκρατία, που και αυτή αν δεν αλλάξει θα εξαφανιστεί, είναι πολύ μακρύς και δύσβατος.
Η συζήτηση για τη σχέση της σοσιαλδημοκρατίας με τον φιλελευθερισμό είναι πολύ παλιά. Πρώτος που έθεσε το ζήτημα ήταν ο Εντουαρντ Μπερνστάιν, τον ακολούθησε ο Ιταλός Κάρλο Ροσέλι. «Ο φιλελευθερισμός είναι η ιδεατή δύναμη που εμπνέει, ο σοσιαλισμός η πρακτική δύναμη που υλοποιεί» έγραφε ο Ροσέλι. Και οι δυο όμως αντιμετώπισαν τη σοσιαλδημοκρατία και τον φιλελευθερισμό ως εξωτερικές ιδεολογίες που χρειάζεται να συναντηθούν. Ηταν οι Σουηδοί Σοσιαλδημοκράτες και ο Ζαν Ζορές που υπερέβησαν αυτή την αντίληψη. Για τον Ζορές ο σοσιαλισμός ήταν η φυσική συνέχεια της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του ανθρώπου. Για δε τους Σουηδούς Σοσιαλδημοκράτες ο σοσιαλισμός ήταν η ολοκλήρωση του φιλελευθερισμού και όχι ο φιλελευθερισμός συμπληρωματικό στοιχείο του σοσιαλισμού.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
