Η ερευνήτρια των σιωπών

Βικτόρια Αμέλινα(1 Ιανουαρίου 1986 – 1 Ιουλίου 2023)

Η Βικτόρια Αμέλινα γεννήθηκε στο Λβιβ, άλλοτε Λβοφ, παλιότερα Λέμπεργκ. Στην πόλη αυτή της Δυτικής Ουκρανίας, άλλοτε της Σοβιετικής Ενωσης, άλλοτε της Πολωνίας, η οικογένειά της ήταν μέλος μιας αξιοσημείωτης αριθμητικά ρωσόφωνης κοινότητας. Τις άρρητες λεπτομέρειες του γεωγραφικού, του εθνικού και του γλωσσικού αυτού υπόβαθρου η Βικτόρια άρχισε να τις αντιλαμβάνεται καθώς μεγάλωνε: σε έναν γλωσσικό διαγωνισμό στη Μόσχα στον οποίο συμμετείχε σε ηλικία 15 ετών τής τέθηκε από δημοσιογράφο της ρωσικής τηλεόρασης το ερώτημα πόσο καταπιεσμένη αισθανόταν ως ρωσόφωνη στην Ουκρανία. Οταν το 2014 η επανάσταση του Μαϊντάν έριξε τον Βλαντίμιρ Γιανουκόβιτς ενώ ταυτόχρονα η Ρωσία καταλάμβανε την Κριμαία, η Αμέλινα ήταν πια απόφοιτος της επιστήμης των υπολογιστών που εργαζόταν για χρόνια στον τεχνολογικό τομέα. Αντιλήφθηκε ότι τα μισόλογα γύρω από το ουκρανικό παρελθόν (της ναζιστικής κατοχής, της εβραϊκής εξόντωσης, της σοβιετικής επικυριαρχίας) υπονόμευαν το ουκρανικό παρόν: «Υπήρχαν σιωπές αντί για τις ιστορίες που ήταν αναγκαίο να ειπωθούν και όπου λείπουν οι ιστορίες για την αλήθεια λείπει και η εμπιστοσύνη». Στράφηκε στη λογοτεχνία και με το δεύτερο ήδη μυθιστόρημά της, «Το ονειρικό βασίλειο του Ντομ» (2017), αφήγηση ενός σκύλου για την πόλη του Λβιβ από τα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως τη σύγχρονη εποχή του, αναγνωρίστηκε ως σημαντική νέα συγγραφέας: το βιβλίο ήταν υποψήφιο για το βραβείο λογοτεχνίας της ΕΕ και μεταφραζόταν ήδη σε πολλές γλώσσες. Η εισβολή του 2022 την έκανε να αλλάξει και πάλι πορεία: έγινε μέλος μιας ομάδας υποστηρικτών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ερευνούσε εγκλήματα πολέμου και κατέγραφε μαρτυρίες κατοίκων των απελευθερωμένων από τη ρωσική κατοχή περιοχών. Πρόσφατα είχε αποφασίσει να κάνει ένα διάλειμμα αποδεχόμενη μια ετήσια συγγραφική υποτροφία από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Συμφώνησε να ταξιδέψει μια τελευταία φορά στα ανατολικά συνοδεύοντας μια ομάδα κολομβιανών συγγραφέων που επιθυμούσαν να δουν τις πρώην εμπόλεμες περιοχές. Ενας ρωσικός πύραυλος τη σκότωσε σε ένα εστιατόριο του Κραματόρσκ μαζί με άλλους 10 ανθρώπους.