Η ακούραστη ακτιβίστρια

Πατ Αροουσμιθ(2 Μαρτίου 1930 – 27 Σεπτεμβρίου 2023)

«Περιμέναμε πενήντα άτομα. Ηρθαν οκτώ χιλιάδες». Η πρώτη πορεία κατά των πυρηνικών όπλων από το Λονδίνο στο κέντρο πυρηνικών ερευνών του Ολντερμάστον τον Απρίλιο του 1958 ήταν μία από τις σημαντικότερες στιγμές του ειρηνιστικού κινήματος – και μία από τις ζωηρότερες αναμνήσεις της Πατ Αροουσμιθ. Η 28χρονη τότε Βρετανίδα, πτυχιούχος Ιστορίας από το Κέιμπριτζ, απόφοιτος Κοινωνικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και πρώην κοινωνική λειτουργός, είχε ήδη έρθει σε επαφή με ειρηνιστικές ομάδες και το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων στις αρχές της δεκαετίας του ’50, όταν είχε βρεθεί με υποτροφία Φουλμπράιτ στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Επιστρέφοντας στην πατρίδα της είχε ήδη συνειδητοποιήσει ότι «ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα σήμαινε την πλήρη εξόντωση». Ξεκινώντας από το αντιπυρηνικό κίνημα, η Αροουσμιθ έζησε μια ζωή ακτιβισμού: με την περίφημη Επιτροπή των 100 που ίδρυσε ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ, με τους ειρηνιστές που παρατάχθηκαν στα σύνορα Βιετνάμ – Καμπότζης το 1968 ζητώντας το τέλος των αμερικανικών βομβαρδισμών, με εκείνους που κατασκήνωσαν στην έρημο του Ιράκ το 1990 διαμαρτυρόμενοι για την επικείμενη εισβολή των ΗΠΑ υποστηρίζοντας ότι θα οδηγούσε σε ευρύτερη ανάφλεξη της περιοχής. Συνελήφθη δεκάδες φορές κατηγορούμενη για όλο το ρεπερτόριο της πολιτικής ανυπακοής, από καθιστικές διαμαρτυρίες έως προτροπή στρατιωτικών δυνάμεων σε λιποταξία, και καταδικάστηκε σε ουκ ολίγες περιπτώσεις, ενώ μετρά και μια… απόδραση. Συγγραφέας μυθιστορημάτων και απομνημονευμάτων, ανοιχτά ομοφυλόφιλη σε μια κοινωνία που ως τότε αποσιωπούσε και ωθούσε στο περιθώριο τον διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, η Πατ Αροουσμιθ έδρασε ακούραστα επί δεκαετίες. Η αδιάκοπη δράση δεν σήμαινε ωστόσο την αποστασιοποίηση από τον πραγματισμό. Μπορεί τα πυρηνικά όπλα να μην είχαν εξαλειφθεί, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν όμως ένα κάποιο κέρδος: «Στη διάρκειά του ζούσαμε στην κόψη ενός πυρηνικού πολέμου από λάθος. Δεν είμαστε πια στην κόψη, έστω κι αν η διασπορά των πυρηνικών όπλων σε μικρότερες χώρες δεν έκανε τον κόσμο ασφαλέστερο».