Η ακαταπόνητη αρχαιολόγος

Ρόζμαρι Κραμπ(6 Μαΐου 1929 – 27 Απριλίου 2023)

Η Ρόζμαρι Κραμπ, κατά δική της δήλωση, έγινε αρχαιολόγος στο αγρόκτημα της οικογένειάς της στο Λέστερσαϊρ. Εκεί, σε ηλικία 12 ετών, ανακάλυψε μαζί με την αδελφή της μερικά ρωμαϊκά πλακίδια τα οποία αναγνώρισε με τη βοήθεια μιας παιδικής εγκυκλοπαίδειας. Με εφηβική άγνοια κινδύνου έγραψε στην αρχαιολόγο Κάθλιν Κένιον που έκανε ανασκαφές στην περιοχή. Εκείνη όχι μόνο της απάντησε, αλλά και την πληροφόρησε πως το εύρημά της δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητο. Εχοντας βρει την κλίση της από νωρίς, σπούδασε στην Οξφόρδη (καθηγήτρια φιλολογίας της ήταν η Αϊρις Μέρντοκ, που πολλά χρόνια αργότερα θα της αφιέρωνε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημα Θάλασσα, θάλασσα), δίδαξε στο κολέγιο Σεντ Ανς και το 1955 μετακινήθηκε στο Ντέραμ. Ηταν ευτυχής συγκυρία, καθώς στο πανεπιστήμιο αυτό συγκροτούνταν τότε ένα Τμήμα Αρχαιολογίας, το οποίο στην πορεία του χρόνου θα γινόταν ένα από τα επιφανέστερα της Βρετανίας. Η Ρόζμαρι Κραμπ υπήρξε η πρώτη γυναίκα που ανήλθε στο Ντέραμ στη βαθμίδα του καθηγητή, αλλά δεν ήταν αυτή η μόνη της διάκριση. Σε πείσμα πολλών που αμφισβητούσαν τότε τη δυνατότητα της αρχαιολογίας να συμβάλει στη γνώση των μεσαιωνικών χρόνων, η Κραμπ πραγματοποίησε δύο μεγάλες ανασκαφές στο Γουέρμαουθ και στο Τζάροου, τόπους όπου έζησε και έδρασε ο Σεβάσμιος Βέδας, μείζων εκκλησιαστικός συγγραφέας και ιστορικός του 8ου αιώνα. Στις αγνοημένες αυτές τοποθεσίες η σκαπάνη της έφερε στο φως τα ερείπια μεγάλων λίθινων κτιρίων με μολυβδοσκεπές, τοιχογραφίες, γλυπτά και θραύσματα υαλοπινάκων που διέψευδαν όσους απέκλειαν τη διατήρηση ιχνών του μεσαιωνικού μοναχισμού. Μαζί με την παθιασμένη αναζήτηση γλυπτών της μεταρωμαϊκής αγγλοσαξονικής περιόδου υπήρξε το έργο ζωής της: το μικρό μουσείο του Βέδα που ίδρυσε εξελίχθηκε σε σημαντικό εκπαιδευτικό χώρο με πλήθος δραστηριοτήτων και αναπαραστάσεων της ζωής της εποχής. Το 2011 η Ρόζμαρι Κραμπ τιμήθηκε με τον τίτλο της Ντέιμ «για τις υπηρεσίες της στην ακαδημαϊκή γνώση». Θα ήταν δίκαιο να προστεθεί «και για την πίστη της στη δύναμη του νεωτερισμού έναντι της συντήρησης στην επιστήμη».