Η αέρινη φωνή της bossa nova

Αστρουδ Ζιλμπέρτο
(29 Μαρτίου 1940 – 5 Ιουνίου 2023)

Στις 18 Ιουλίου 1964, έναν μήνα πριν την απόβαση των Beatles που θα άλλαζε οριστικά τον χαρακτήρα της ποπ στην Αμερική, στο νούμερο 5 των τσαρτ των Ηνωμένων Πολιτειών ανέβαινε ένα πολύ διαφορετικό τραγούδι από τα πρότυπα των Λένον και Μακάρτνεϊ. Σύνθεση του μεγάλου τζαζίστα Σταν Γκετς και του βραζιλιάνου κιθαρίστα Ζοάο Ζιλμπέρτο, το «The Girl from Ipanema» ακούγεται σήμερα ως υπόδειγμα easy listening, κυρίως όμως το θυμάται κανείς εξαιτίας της αέρινης φωνής της Αστρουδ Ζιλμπέρτο. Χάρη σε αυτή την ερμηνεία η 24χρονη τότε σύζυγος του συνθέτη έγινε η γνωστότερη πρέσβειρα της bossa nova, αυτού του χαλαρού μουσικού είδους που αποτελούσε καρπό της συνάντησης της σάμπα με την τζαζ. Η Ζιλμπέρτο δεν ήταν επαγγελματίας, επρόκειτο για την πρώτη της ηχογράφηση, λέγεται μάλιστα ότι η αγγλική εκδοχή του κομματιού ήταν πρόταση του παραγωγού και η Αστρουδ επελέγη γιατί γνώριζε αγγλικά. «Αυτό το τραγούδι θα σε κάνει διάσημη», της είπε προφητικά ο Γκετς – και πράγματι, η εκτέλεσή της έγινε τεράστια επιτυχία, το σινγκλ πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα, μια νέα σταδιοδρομία ανοιγόταν ξαφνικά μπροστά της. Κινηματογράφος, διαφήμιση, σόλο μουσική καριέρα συνέβησαν ταυτόχρονα. Ο θρίαμβος δεν επαναλήφθηκε, αλλά η Ζιλμπέρτο θα δούλευε με μεγάλα ονόματα για τα επόμενα σαράντα χρόνια. Με τον Κουίνσι Τζόουνς θα ηχογραφούσε για το φιλμ του Σίντνεϊ Λουμέτ «Η κατάσκοπος του Λονδίνου» το 1967, με τον κορυφαίο τρομπετίστα Τσετ Μπέικερ θα τραγουδούσαν μια δική της σύνθεση το 1977, με τον Τζορτζ Μάικλ θα συνεργάζονταν στο συλλογικό άλμπουμ για τη συνειδητοποίηση της μάστιγας του AIDS «Red Hot + Rio» το 1996. Το 2008, όταν είχε πια αποσυρθεί, της απονεμήθηκε το βραβείο Grammy για το σύνολο του έργου της. Οσο για το «The Girl from Ipanema» (και συχνά «The Boy from Ipanema» για τις γυναίκες ερμηνεύτριες), εξακολουθεί να διάγει δημοφιλέστατο δεύτερο βίο μετρώντας ως σήμερα εκατοντάδες διασκευές, από τον Λούις Αρμστρονγκ ως την Εϊμι Γουάινχαουζ.