«Η Γαλλία βαριέται» διαπίστωνε ο Πιερ Βιανσόν-Ποντέ σε ένα άρθρο του στον «Monde» της 15ης Μαρτίου 1968. Οι Γάλλοι δεν ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν στις «μεγάλες αναταράξεις του κόσμου». Το Βιετνάμ τούς κινητοποιούσε, αλλά δεν τους άγγιζε. Συγκρούσεις στην Ινδονησία, διωγμοί στην Κένυα, πραξικόπημα στην Ελλάδα, όλα προσλαμβάνονταν ως πληροφορία, τίποτα δεν προκαλούσε αντιδράσεις. Οι φοιτητές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γερμανία, στην Ισπανία, ακόμα και στην Πολωνία, εξεγείρονταν, στη Γαλλία το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η ελεύθερη πρόσβαση των κοριτσιών της πανεπιστημιούπολης της Ναντέρ στους κοιτώνες των αγοριών. Κι όμως, αυτή η τελευταία λεπτομέρεια στον πολιτικό καμβά της εποχής, αποθέωση, υποτίθεται, της απολίτικης στάσης, αλλά στην πράξη ένδειξη ενός σαφούς αιτήματος σωματικής ελευθερίας που δεν είχε ακόμη γίνει αντιληπτό, επρόκειτο σε μερικές εβδομάδες να πυροδοτήσει τον Μάη του ’68. Ηταν το κλείσιμο της Ναντέρ μετά τα εκτεταμένα επεισόδια με την αστυνομία εξαιτίας του ζητήματος των κοιτώνων που μετέφερε τη φοιτητική δράση στη Σορβόννη προετοιμάζοντας το σκηνικό των γεγονότων.
Τι ακριβώς ήταν ο Μάης του ’68; Πέρα από τον σαφή και ενταγμένο στη γαλλική επαναστατική παράδοση συμβολικό χαρακτήρα των διαδηλώσεων, των καταλήψεων, των οδοφραγμάτων ή την έμφαση της ρητορείας και των συνθημάτων στη ρήξη με το παρελθόν, το ακριβές πολιτικό στίγμα υπήρξε και παραμένει ακόμη ζητούμενο στις ερμηνείες. (Ενδεικτικά, άλλωστε, ο όρος «γεγονότα», αυτή η ουδέτερη λέξη, χρησιμοποιείται ως σήμερα στη Γαλλία για να περιγράψει το φαινόμενο.) Μια διάχυτη δυσαρέσκεια έναντι των προνομιούχων, ιεραρχικών, περίκλειστων ελίτ αποτελούσε οπωσδήποτε τον κοινό παρονομαστή εξεγερμένων φοιτητών και απεργών εργατών: η Πέμπτη Δημοκρατία, σημειώνει ο εξέχων βρετανός ιστορικός Τόνι Τζαντ στο βιβλίο «Μετά τον πόλεμο», διακρινόταν από υπερσυγκέντρωση εξουσίας σε περιορισμένο αριθμό προσώπων και θεσμών. Το κανονιστικό πλαίσιο έκανε πολλούς να ασφυκτιούν. Αν η μαρξιστική γλώσσα υπερκάλυψε το πνεύμα της εποχής, κάτω από την περίπλοκη ορολογία (κατά το σύνθημα «κάτω από το λιθόστρωτο υπάρχει η αμμουδιά», θα έλεγε κανείς) διαμορφωνόταν, τουλάχιστον για τους νέους, «ο σκοπός της αφαίρεσης και της ταπείνωσης του κύρους». Πολιτικά, κάτι τέτοιο δεν στάθηκε εφικτό: ο Μάιος τελείωσε με μια τεράστια πορεία γκωλιστών, ο Ιούνιος έδωσε στον Ντε Γκωλ μια συντριπτική εκλογική πλειοψηφία. Πολιτισμικά, ωστόσο, υπήρξε προγραμματικό δείγμα μετασχηματισμών συμπεριφορών, αντιλήψεων και εννοιών που επρόκειτο να αποσαφηνιστούν τις επόμενες δεκαετίες. Ανανέωση ιδεών, απελευθερωτικό πανηγύρι συναισθημάτων, στιγμιαία έκρηξη χωρίς αντίκρισμα, εμβληματική στιγμή των ευρωπαϊκών 60s, μύθος ή Ιστορία, πώς αντηχεί ο Μάης του ’68 σε μια άλλη εποχή διάχυτης δυσαρέσκειας, τι κληροδοτεί στον 21ο αιώνα;
