Η διαχρονικότητα της ελληνικής μυθολογίας αποτελεί ένα από τα αξιώματα που κατά κόρον επισημαίνονται στη δυτική εκπαίδευση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, στο πλαίσιο της αναγνώρισης της κοινής καταγωγής και των κοινών αξιών του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Αν και η κλασική παιδεία, κατ’ εξοχήν θεμέλιο της γνώσης και γνώρισμα του καλλιεργημένου ανθρώπου του 18ου και του 19ου αιώνα, δεν βρίσκεται σήμερα σε προνομιακή θέση στα αναλυτικά προγράμματα, η μνημόνευση του Ομήρου ή των αρχαίων τραγωδών δεν παύει να υπενθυμίζεται στις σχολικές βαθμίδες.
Διαβάστε επίσης:
- Ιερόσυλα, επινοητικά και πολύχρωμα – Του Νίκου Α. Μάντη
- Μόλις 90 παππούδες από τον Ομηρο – Του Κώστα Ακριβού
- Υπεραγορά με διαχρονικό πελατολόγιο – Του Θόδωρου Παπαγγελή
Καθώς οι πανεπιστημιακές σχολές ανά τον κόσμο, ωστόσο, περιορίζουν τον χώρο των κλασικών σπουδών χάριν πιο απτών δεξιοτήτων, θα περίμενε κανείς αντίστοιχα η κυκλοφορία παραλλαγών, επανεπεξεργασιών, νέων αναγνώσεων των ελληνικών μύθων να ελαττώνεται στην πορεία του 21ου αιώνα. Αντί αυτού, ο Τρωικός Πόλεμος αποβαίνει μπλοκμπάστερ με τον Μπραντ Πιτ ως Αχιλλέα, η Γκαλ Γκαντότ παίρνει κινηματογραφικά τη μορφή της Αμαζόνας Wonder Woman, ο πολυβραβευμένος Νιλ Γκέιμαν εποικίζει τον κόσμο του κόμικ Sandman με διάσπαρτα στοιχεία της αρχαίας μυθολογίας.
Δεν έχουμε να κάνουμε όμως μόνο με υπόθεση της έβδομης και της ένατης τέχνης. Η μυθοπλασία των τελευταίων ετών παρουσιάζει μια πύκνωση παρόμοιων θεματικών σε διεθνές επίπεδο. «Τα λύτρα» του Ντέιβιντ Μαλούφ, «Το τραγούδι του Αχιλλέα» και η «Κίρκη» της Μάντλιν Μίλερ, «Η σιωπή των κοριτσιών» της Πατ Μπέρκερ εμπνέονται από τα ομηρικά έπη, το «Κορίτσι συναντά αγόρι» της Αλι Σμιθ εκκινεί από την οβιδιακή εκδοχή της ιστορίας της Ιάνθης, το «Σπίτι με ονόματα» του Κολμ Τομπίν επιστρέφει στον οίκο των Ατρειδών, η «Κρυφή φωτιά» της Καμίλα Σάμσι αφηγείται τα πάθη της Αντιγόνης. Αντίστοιχα, στην πρόσφατη ελληνική παραγωγή ο Χρήστος Χωμενίδης με τον «Βασιλιά της» βλέπει την «Ιλιάδα» από τη σκοπιά του Μενέλαου, ο «Δέκατος χρόνος» της Καρολίνας Μέρμηγκα κάνει το ίδιο με τα μάτια της Βρισηίδας, η «Σκιά της Κλυταιμνήστρας» του Μάνου Κοντολέοντος παραπέμπει στα όσα συμβαίνουν μετά την επάνοδο του Αγαμέμνονα από την Τροία.
Παρόμοιες επαναπροσεγγίσεις δεν συνιστούν απλές διακοσμήσεις του αρχαίου πυρήνα, συνομιλούν απευθείας με σημερινούς προβληματισμούς. Είτε πρόκειται για τις θεματικές του queer και της ομοφυλοφιλίας, όπως στα μυθιστορήματα της Σμιθ και της Μίλερ, είτε για τη γυναικεία ελευθερία στο περιβάλλον μιας μουσουλμανικής οικογένειας, όπως σε αυτό της Σάμσι, οι σύγχρονοι δημιουργοί επιζητούν με το παιχνίδι της αναλογίας και της ανατροπής των οικείων τόπων να κάνουν τον αναγνώστη να αναστοχαστεί τόσο τα ίδια τα πρότυπα όσο και την επανατοποθέτησή τους στον 21ο αιώνα. Μακριά από διδακτισμούς ή ηθικολογίες, οι μύθοι επανέρχονται για να σχολιάσουν την πραγματικότητα.
