O Aντονι Κλοτζ είναι ο άνθρωπος που όχι μόνο προέβλεψε μια μεγάλη αλλαγή στον χώρο της εργασίας αλλά εφηύρε και έναν όρο για να την περιγράψει: τη Μεγάλη Παραίτηση. Καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του UCL στο Λονδίνο, μιλάει στις «Νέες Εποχές» για την αξία της ευελιξίας στην εργασία και τις κυρίαρχες τάσεις του 2023.
Αλλάζει η δουλειά μας όταν αποκτά πιο ευέλικτες μορφές; Και πώς;
«Οι άνθρωποι θέλουν η δουλειά τους να είναι πιο ευέλικτη. Ουσιαστικά, αντί να διοργανώνουν τη ζωή τους γύρω από τη δουλειά τους, θέλουν η δουλειά να γίνει λίγο πιο ευέλικτη. Και η ευελιξία δεν αφορά μόνο την τηλεργασία ή την υβριδική εργασία, αλλά και η παρουσία στο γραφείο γίνεται πολύ πιο ευέλικτη. Βλέπουμε ότι με αυτό τον τρόπο οι εργαζόμενοι έχουν καλύτερες επιδόσεις».
Αρα η υβριδική εργασία είναι μια κατάσταση από την οποία ωφελούνται και τα δύο μέρη. Να συμπεράνουμε πως ήρθε για να μείνει;
«Οι περισσότερες δουλειές απαιτούν φυσική παρουσία. Επειτα υπάρχει ένα μικρό ποσοστό εργασιών που γίνεται αποκλειστικά εξ αποστάσεως. Τέλος, υπάρχει μια μεγάλη ομάδα από δουλειές στη μέση που μπορούν να γίνουν υβριδικές, με φυσική παρουσία ή τηλεργασία – εδώ βλέπουμε πολλές καινοτομίες. Η υβριδική εργασία δεν ήρθε μόνο για να μείνει: πιστεύω ότι η τάση θα ενισχυθεί το 2023».
Η Μεγάλη Παραίτηση συνεχίζεται;
«Αν και στις ΗΠΑ τα ποσοστά των παραιτήσεων παραμένουν υψηλότερα από του 2019, η Μεγάλη Παραίτηση έχει περιοριστεί. Οι παραιτήσεις επιβραδύνονται εν μέρει επειδή η οικονομία επιβραδύνεται σε ορισμένους τομείς. Αλλά πιστεύω ότι ο κύριος λόγος που μειώνονται οι παραιτήσεις είναι ότι πολλοί εργοδότες επικεντρώνονται πλέον στο πώς θα βελτιώσουν την ευελιξία, την εξέλιξη της καριέρας, τα επιδόματα και τους μισθούς των εργαζομένων τους».
Και η Σιωπηλή Παραίτηση; Είναι μια μορφή παραίτησης εκείνων που στην πραγματικότητα δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αφήσουν τη δουλειά τους, αν και θα το ήθελαν;
«Σιωπηλή Παραίτηση είναι όταν κάποιος εκπληρώνει το βασικό μέρος της δουλειάς του σε αποδεκτό ή ακόμη και εξαιρετικό επίπεδο αλλά σταματά να ασχολείται με οτιδήποτε άλλο εκτός των βασικών. Η Σιωπηλή Παραίτηση διαφέρει από την αδιαφορία για τη δουλειά που χαρακτηρίζεται από μειωμένη προσπάθεια σε όλους τους τομείς της, ακόμη και στους βασικούς. Πολλοί εργαζόμενοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να παραιτηθούν και, αν θεωρούν ότι αδικούνται ή υποαμείβονται, είναι λογικό να μειώνουν την προσπάθεια που κάνουν».
Προς τα πού εκτιμάτε πως θα γείρει η πλάστιγγα το 2023;
«Είμαι αισιόδοξος για την εργασία το 2023. Αντί του «εργαζόμενοι εναντίον εργοδοτών», ευελπιστώ ότι θα χαρακτηριστεί από τη συνεργασία ανάμεσά τους για να βρεθούν καλύτεροι τρόποι απασχόλησης. Η πλειονότητα των εργοδοτών είναι πιο ανοιχτόμυαλοι και καινοτόμοι από ποτέ. Ακούν τους εργαζομένους και πειραματίζονται με διάφορα είδη εργάσιμης εβδομάδας, πολιτικής αδειών και ικανοποίησης των προσωπικών αναγκών των εργαζομένων. Το 2022 οι εταιρείες εμπέδωσαν ότι δεν υπάρχει ένας και μοναδικός τρόπος εργασίας. Το 2023 θα ξανασκεφτούν, μαζί με τους εργαζομένους, πώς θα βγαίνει καλύτερα κάθε πλευρά της εργασίας».
Οι λεγόμενοι «ψηφιακοί νομάδες» εξακολουθούν να αυξάνονται;
«Οι ψηφιακοί νομάδες αυξήθηκαν γρήγορα το 2019 και σήμερα παρατηρούνται εκ νέου αυξητικές τάσεις. Η τάση αυτή θα επιταχυνθεί καθώς περισσότερες χώρες αναπτύσσουν σχέδια για βίζες ψηφιακών νομάδων και εταιρείες αναπτύσσουν εργαλεία για ρύθμιση και συμμόρφωση που θα επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να εργάζονται από οπουδήποτε».
Ποια είναι η μεγάλη αλλαγή που εκτιμάτε ότι θα παγιωθεί αυτή τη χρονιά;
«Τα καλά νέα είναι ότι δεν σκέφτονται όλοι οι εργοδότες το ίδιο. Ενώ υπάρχουν πολλά παραδείγματα μάνατζερ που ζητούν από τους υπαλλήλους τους να επιστρέψουν στο γραφείο, όπως το 2019, στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από αυτούς βλέπουν τα πλεονεκτήματα της αυξανόμενης ευελιξίας. Δεν είναι μόνο οι εργαζόμενοι που αισθάνονται ότι η σχέση τους με την εργασία άλλαξε ως αποτέλεσμα της πανδημίας, υπάρχουν και εργοδότες που αισθάνονται το ίδιο και είναι πρόθυμοι να υιοθετήσουν νέους τρόπους εργασίας. Το 2023 θα γίνει σαφές ποιες εταιρείες θα αγκαλιάσουν το μέλλον της εργασίας και ποιες θα επιστρέψουν στο παρελθόν. Και οι εργαζόμενοι θα έλκονται από τις εταιρείες που εφαρμόζουν πιο ευέλικτους, συμπεριληπτικούς και βιώσιμους τρόπους εργασίας. Τελικά, οι εταιρείες που αντιστέκονται στην ευέλικτη εργασία είτε θα αναγκαστούν να προσαρμοστούν είτε θα κινδυνεύσουν να χάσουν τους καλύτερους εργαζομένους τους και θα δυσκολευτούν να τους αντικαταστήσουν».
Σε όλες αυτές τις αλλαγές που περιγράφετε αλλά και προβλέπετε, θα λέγατε πως παίζουν κάποιον ρόλο ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση;
«Οχι τόσο όσο η πανδημία που έφερε τη μεγαλύτερη ίσως αλλαγή στην εργασία όλων των εποχών. Η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός κάνουν τους εργαζομένους να επικεντρώνονται στις αμοιβές και δικαίως».
