Πολλοί από εμάς εξακολουθούν να θεωρούν το διάστημα ως κάτι «εκεί έξω» και «στο μέλλον». Αλλά συμβαίνει εδώ και τώρα – τα σύνορα προς το υπερπέραν είναι πολύ πιο κοντά από ό,τι νομίζουμε. Η Κούρσα του Διαστήματος είχε να κάνει με το να σηκωθούμε από το έδαφος και να βγούμε εκεί έξω. Τώρα διεκδικούμε ό,τι υπάρχει εκεί έξω. Και καθώς όλο και περισσότερες χώρες γίνονται διαστημικές δυνάμεις, η ιστορία δείχνει ότι στην πορεία θα υπάρξει τόσο συνεργασία όσο και ανταγωνισμός. Αυτό σημαίνει αναπόφευκτα τη δημιουργία «σφαιρών επιρροής», ακόμα και διεκδικήσεις εδαφών, καθώς οι αντιπαλότητες, οι συμμαχίες και οι συγκρούσεις στη Γη επεκτείνονται στο διάστημα. Τόσο οι στρατιωτικοί όσο και οι πολιτικοί φορείς διακρίνουν ήδη ευκαιρίες εξάπλωσης από τη ζώνη των δορυφόρων μέχρι τη Σελήνη και ακόμα παραπέρα.
Αυτή είναι η εποχή της αστροπολιτικής.
Οι μεγάλοι γεωπολιτικοί θεωρητικοί του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα, όπως ο ναύαρχος Αλφρεντ Θάγιερ Μάχαν (θαλάσσια ισχύς) και ο Χάλφορντ Μακίντερ (χερσαία ισχύς), λάμβαναν υπόψη τους την τοποθεσία, την απόσταση και τις προμήθειες όταν υπολόγιζαν τα όρια του τι μπορούσε και τι δεν μπορούσε να επιτύχει μια χώρα, καθώς και του αντίκτυπου που θα είχε στις διεθνείς σχέσεις. Οι κοιλάδες, τα ποτάμια και τα βουνά δημιουργούν τις συνθήκες υπό τις οποίες οι χώρες συναλλάσσονται και μερικές φορές πολεμούν μεταξύ τους.
Η «αστροπολιτική» διαπνέεται από παρόμοιες αρχές. Οπως και η γεωπολιτική, η βάση της είναι η γεωγραφία. Το διάστημα δεν είναι χωρίς χαρακτηριστικά – έχει περιοχές με υψηλή ραδιενεργό δραστηριότητα από όπου πρέπει να διέλθουμε, ωκεανούς τεράστιων αποστάσεων που πρέπει να διασχίσουμε, δρόμους ταχείας κυκλοφορίας όπου η βαρύτητα ενός πλανήτη μπορεί να επιταχύνει τα διαστημόπλοια, στρατηγικούς διαδρόμους στους οποίους μπορεί να τοποθετηθεί στρατιωτικός και εμπορικός εξοπλισμός, καθώς και εδάφη πλούσια σε φυσικούς πόρους. Ολα αυτά προσελκύουν την προσοχή των μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν το πλεονέκτημα και στη συνέχεια να το διατηρήσουν. Και εγείρονται σημαντικά ερωτήματα, καθώς οι χώρες προετοιμάζονται για το μοίρασμα του διαστήματος. Ποιες στρατηγικές θέσεις στο διάστημα είναι οι πιο χρήσιμες; Ποιοι πλανήτες μπορεί να έχουν νερό ή ορυκτά; Ποια είναι η πυκνότητα της ατμόσφαιράς τους; Υπάρχει ένας βιώσιμος πλανήτης που θα μπορούσαμε να αποικήσουμε; Η κατανόηση της γεωγραφίας του διαστήματος είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε την αστροπολιτική.
Ο επιτυχής αποικισμός της Σελήνης θα προσφέρει σε μια χώρα ή σε μια συμμαχία πλεονεκτήματα παρόμοια με εκείνα που απολάμβαναν οι θαλάσσιες δυνάμεις σε προηγούμενες εποχές. Μια κυρίαρχη δύναμη θα είναι σε θέση να ανακόψει τις φιλοδοξίες των υπολοίπων εφόσον καταλάβει πρώτη την περιοχή και επιχειρήσει στη συνέχεια να την αστυνομεύσει. Οι δορυφόροι της θα απολαμβάνουν άμεση οπτική επαφή μέχρι τη γεωστατική και τη χαμηλή γήινη τροχιά. Αυτοί που ανοίγουν πρώτοι τον δρόμο θέτουν τις παραμέτρους που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επόμενοι. Οι πρώτοι που θα εγκατασταθούν θα είναι οι πρώτοι που θα αποκτήσουν πρόσβαση στον δυνητικό πλούτο της Σελήνης και τη δυνατότητα να μεταφέρουν μέρος αυτού του πλούτου στην πατρίδα τους. Εάν μια διαστημική υπερδύναμη μπορούσε να κυριαρχήσει στα σημεία εξόδου από τη Γη και στις διαδρομές εξόδου από την ατμόσφαιρα, θα ήταν σε θέση να εμποδίσει άλλα έθνη να ασχοληθούν με τα διαστημικά ταξίδια. Αν κυριαρχήσει στη Σελήνη, μπορεί να κρατήσει τα πλούτη της και να είναι η μόνη δύναμη που τα χρησιμοποιεί για να ταξιδέψει πιο μακριά. Και αν κυριαρχήσει στη χαμηλή γήινη τροχιά, θα μπορούσε να κυβερνά τη ζώνη των δορυφόρων και να τη χρησιμοποιεί για να ελέγξει τον κόσμο.
Ενας από τους κορυφαίους θεωρητικούς της αστροπολιτικής παγκοσμίως είναι ο Εβερετ Ντόλμαν, καθηγητής Στρατηγικής στη Σχολή Διοίκησης και Επιτελών της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και συγγραφέας του προφητικού βιβλίου Astropolitik: Classical Geopolitics in the Space Age. Ο καθηγητής Ντόλμαν επινόησε ένα από τα πιο γνωστά αποφθέγματα του κλάδου: «Οποιος ελέγχει τη χαμηλή γήινη τροχιά ελέγχει το εγγύς γήινο διάστημα. Οποιος ελέγχει το εγγύς γήινο διάστημα κυριαρχεί στη Γη. Οποιος κυριαρχεί στη Γη καθορίζει το πεπρωμένο της ανθρωπότητας». Εξαιτίας αυτού, ο πειρασμός της κυριαρχίας σε ορισμένες περιοχές του διαστήματος αυξάνεται. Οι τρεις κύριες δυνάμεις βρίσκονται πλέον σε ανταγωνισμό, εγκλωβισμένες σε μια κούρσα εξοπλισμών για να διασφαλίσουν ότι καμία από τις άλλες δεν θα μπορεί να κάνει κουμάντο. Και αυτό αναγκάζει άλλες χώρες να εξετάσουν ποιες θα μπορούσαν να είναι οι δικές τους στρατιωτικές επιλογές. Χώρες όπως η Ιαπωνία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ανακοινώσει τις δικές τους στρατιωτικές διαστημικές διοικήσεις.
Υπάρχει μια ψυχρή λογική σε όλο αυτό που μας είναι αρκετά οικεία. Αν ο αντίπαλος έχει βέλη μεγαλύτερης εμβέλειας (δείτε το Αζενκούρ για λεπτομέρειες), εγώ θα αναπτύξω καλύτερες ασπίδες όσο προσπαθώ να βελτιώσω την εμβέλεια των δικών μου όπλων. Σε προηγούμενες εποχές, οι διοικητές δεν θα έστελναν στρατιώτες στη μάχη χωρίς τα μέσα για να αμυνθούν ή να επιτεθούν στον εχθρό – και σε αυτή την εποχή, οι δορυφόροι αποτελούν κρίσιμο μέρος του πολέμου και ζωτικό μέρος των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης που χρησιμοποιούν οι χώρες για να εντοπίζουν την εκτόξευση πυρηνικών όπλων. Από αυτό προκύπτει ότι η απώλεια ενός τέτοιου δορυφόρου θα καθιστούσε μια χώρα αρκετά ευάλωτη. Η άρνηση πρόσβασης στις ζώνες τροχιάς στο διάστημα θα έκανε τα πράγματα πάρα πολύ δύσκολα. Καμία χώρα που στηρίζεται στους δορυφόρους της για περίπτωση πολέμου ή για την έγκαιρη προειδοποίησή της ότι δέχεται επίθεση δεν θα επιλέξει να αφήσει τους δορυφόρους της ανυπεράσπιστους, ούτε θα παραιτηθεί από τη δυνατότητα να πλήξει έναν εχθρικό δορυφόρο.
Οι «νόμοι» που έχουμε σήμερα για τη δραστηριότητα στο διάστημα είναι ελάχιστα καλύτεροι από απλές κατευθυντήριες γραμμές. Η τεχνολογία και η μεταβαλλόμενη γεωπολιτική πραγματικότητα τους έχουν ήδη ξεπεράσει. Με τις διαστημικές πλατφόρμες για στρατιωτικές και πολιτικές χρήσεις – εξόρυξη, έργα ηλιακής ενέργειας, επιστημονικές εργασίες και διαστημικό τουρισμό – να αυξάνονται διαρκώς, το διάστημα μετατρέπεται σε ένα συνωστισμένο περιβάλλον ασφάλειας του εικοστού πρώτου αιώνα που απαιτεί νόμους και συμφωνίες ανάλογα του εικοστού πρώτου αιώνα.
Η ιδέα ότι το διάστημα αποτελεί ένα παγκόσμιο αγαθό εξανεμίζεται. Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό. Χρειαζόμαστε ένα νέο σύνολο κανόνων και μια καλύτερη κατανόηση του χώρου που αυτοί διέπουν. Υπάρχουν οχτώ δισεκατομμύρια λόγοι γι’ αυτό. Κάθε άνθρωπος στη Γη έχει συμφέρον από μια διαστημική τάξη βασισμένη σε κανόνες και από την παγκόσμια συνεργασία σε ζητήματα που αφορούν το σύμπαν. Χωρίς αυτό, μπορεί να καταλήξουμε να πολεμάμε για τη γεωγραφία του διαστήματος, όπως ακριβώς κάναμε για τη γεωγραφία της Γης.
