… Και ενώ η ταινία Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου, σαρώνοντας βραβεία και διακρίσεις, οδεύει προς την 96η απονομή των Oscar, όλο και μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού κοινού ανακαλύπτει το βιβλίο πίσω από την πολυβραβευμένη, αριστουργηματική κινηματογραφική δημιουργία του: το ομώνυμο, παράξενα και παράδοξα γοητευτικό μυθιστόρημα του Alasdair Gray, ένα βιβλίο “οραματικό, περίτεχνο και εξωφρενικό!”, όπως εύστοχα το χαρακτήρισε η βρετανική εφημερίδα “The Independent”.
Alasdair Gray
“Οι φιλοδοξίες του Θεόνικου Μπάξτερ να δημιουργήσει την τέλεια σύντροφο παίρνουν σάρκα και οστά όταν ανακαλύπτει τη σορό της όμορφης Μπέλλας, την οποία επαναφέρει στη ζωή με ένα επιστημονικό θαύμα που θυμίζει Φρανκενστάιν. Ωστόσο, το ονειρό του κατακρημνίζεται από τον θυελλώδη έρωτα του Δόκτορα Άρτσιμπαλντ ΜακΚέρι για εκείνη. Όμως η Μπέλλα έχει τις δικές της επιθυμίες να κυνηγήσει. Έτσι, αφήνεται σε πάθη και πόθους, σε ένα οδοιπορικό που την οδηγεί από αριστοκρατικά καζίνο σε καταγώγια της Αλεξάνδρειας και στο περιθωριακό Παρίσι. Εξερευνώντας τη θέση της ως γυναίκας στη σκιά της πατριαρχίας, η Μπέλλα ξέρει ότι είναι στο χέρι της να κατακτήσει την ελευθερία της και να αποφασίσει τί νόημα έχει η αληθινή αγάπη στη ζωή της” διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου που αποτελεί το πιο δημοφιλές έργο του Alasdair Gray.
Το Poor Things (ο τίτλος έχει μεταφραστεί ως “Χαμένα Κορμιά” στα ελληνικά) είναι μια ιστορία για την ουσία της αγάπης και την επιστημονική τόλμη αλλά κυρίως για την αξία της ελευθερίας επιλογών μας στη ζωή. Το σύνθετο αυτό μυθιστόρημα στην ιδιαίτερη δομή του περιλαμβάνει την παράθεση ντοκουμέντων -που εμφανίζονται ως αληθινά- και επιστολών (όσοι έχουν απολαύσει την ανάγνωση των Επικίνδυνων Σχέσεων του Pierre Chordelos de Laclos -λογοτεχνικό έργο που επίσης μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη- γνωρίζουν πόσο γοητευτικά αριστοτεχνική μπορεί να είναι μια πλοκή που ξεδιπλώνεται μέσα από επιστολές!).
Διανθίζεται επίσης από γκραβούρες που έχει φιλοτεχνήσει ο ίδιος ο συγγραφέας οι οποίες αποπνέουν την γοτθική αύρα και αισθητική του μυθιστορήματος ενώ το κείμενο διαποτίζεται υποδόρια από μια ουσιαστική καυστική κριτική στην πατριαρχία, την αποικιοκρατία και την αλαζονεία της Μεγάλης Βρετανίας (ας μην ξεχνάμε ότι ο Alasdair Gray καταγόταν από τη Σκωτία).
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Alasdair Gray γεννήθηκε στη Γλασκώβη το 1934, όπου και σπούδασε καλές τέχνες. Σκηνογράφος, ζωγράφος και θεατρικός συγγραφέας, εκτός από πεζογράφος και ποιητής, ο Gray θεωρείται κορυφαία φωνή των σκωτικών γραμμάτων, το έργο του όμως υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Πειραματιστής της μορφής και του ύφους, αναμειγνύει τα αφηγηματικά είδη, στήνει ευρηματικές πλοκές, διαποτίζει τις ιστορίες του με ένα άγριο χιούμορ.
Διασκεδαστικός αλλά ταυτόχρονα πολιτικός και κοινωνικός συγγραφέας, ο Gray υπηρετεί ένα ιδιότυπο ρεαλισμό που σύμφωνα με την κριτική τον καθιστά έναν από τους σημαντικότερους αγγλόφωνους συγγραφείς. Στο βιβλίο του (Poor Things) βέβαια, με το χαρακτηριστικό χιουμοριστικό, σαρκαστικό του ύφος είχε αναφέρει ότι “πήρε δίπλωμα τοιχογραφίας από το Υπουργείο Παιδείας της Σκωτίας και τώρα είναι ένας χοντρός, φαλακρός, ασθματικός, παντρεμένος περιπατητής που βγάζει το ψωμί του γράφοντας και ζωγραφίζοντας”. Ο Γιώργος Λάνθιμος είχε μάλιστα επισκεφτεί τον Gray στη Σκωτία το 2011 προκειμένου να του προτείνει να διασκευάσει το βιβλίο του για τον κινηματογράφο, μια και το Poor Things είχε αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον του. Όπερ, φυσικά, και εγένετο, όμως δυστυχώς η πραγματοποίηση της ταινίας έμελλε ν’ αργήσει αρκετά κι’ έτσι ο Gray που έφυγε από τη ζωή το 2019 δεν πρόλαβε να δει την κινηματογραφική προσαρμογή του βιβλίου του να σημειώνει παγκόσμια επιτυχία…
Δεν θα μπορούσαμε παρά να κλείσουμε με ένα απόσπασμα από την ομολογουμένως διασκεδαστική επιστολή του ερωτύλου Ντάνκαν Κάπτσουρινγκ (του περίφημου “Καψούρη” όπως τον αποκαλεί χαριτωμένα πλην περιπαικτικά η Μπέλλα) σε μια αστεία στιγμή…τρέλας, όπου περιγράφει την αυτονομημένη και γεμάτη όρεξη για ζωή και νέες περιπέτειες ηρωίδα του βιβλίου και της ταινίας: “Τώρα πια ξέρω ποιά είναι η ανιψιά σας, κύριε Μπάξτερ. Οι Εβραίοι την ονομάζουν Εύα και Δαλιδά, οι Έλληνες Ωραία Ελένη, οι Ρωμαίοι Κλεοπάτρα, οι Χριστιανοί Σαλώμη. Πρόκειται για τον Λευκό Δαίμονα που καταστρέφει την τιμή και τον ανδρισμό των ευγενέστερων και των πιο ρωμαλέων ανδρών κάθε εποχής”!
- Poor Things (Χαμένα Κορμιά) – Alasdair Gray/ Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Μετάφραση: Δημήτρης Βαρδουλάκης
