Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει τέτοια πληθώρα και ποικιλία στις δίαιτες που κυκλοφορούν, που με μια πρόχειρη αναζήτηση στο Διαδίκτυο εμφανίζονται εκατοντάδες αποτελέσματα. Κάποιες από αυτές βασίζονται σε ακραίες τεχνικές, ενώ αρκετές χαρακτηρίζονται από αποκλεισμό, πολλές φορές, ολόκληρων ομάδων τροφίμων. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο η επανάκτησή του μετά το τέλος της δίαιτας είναι γεγονός. Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχουν μελέτες και ερευνητικά δεδομένα που κάνουν μια δημοφιλή δίαιτα ωφέλιμη, τόσο για το βάρος όσο και για την υγεία μας.
O διατροφολόγος, Αναστάσιος Παπαλαζάρου
Ποια πρέπει να επιλέξουμε τελικά;
- Δίαιτα αποτοξίνωσης
Το σώμα μας δεν χρειάζεται ειδικές τροφές για να αποβάλει τις τοξίνες, αλλά μπορεί να αποτοξινωθεί από μόνο του, μέσω της διούρησης ή των κοπράνων. Η δίαιτα αυτή περιέχει πολύ νερό, φρούτα, λαχανικά και σε ορισμένες περιπτώσεις καθαρκτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη γρήγορη και άμεση απώλεια κιλών. Ωστόσο, η υπερβολικά χαμηλή θερμιδική πρόσληψη για εκτεταμένο χρονικό διάστημα οδηγεί μακροπρόθεσμα στο να επανακτούμε το βάρος που χάσαμε. Άλλο σημαντικό πρόβλημα που είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί είναι έλλειψη βιταμινών και μακροθρεπτικών συστατικών λόγω του αποκλεισμού μεγάλων ομάδων τροφίμων.
- Δίαιτα Atkins
Πρόκειται για άλλη μια δίαιτα που βασίζεται στην κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης. Αποκλείει τρόφιμα, όπως ψωμί, πατάτες, ζυμαρικά και δημητριακά, ενώ περιλαμβάνει μικρές ποσότητες φρούτων και λαχανικών. Τα πλεονεκτήματά της είναι η απώλεια και η συντήρηση βάρους, η συμβολή στη ρύθμιση του διαβήτη και στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και των γαστρεντερικών προβλημάτων και η βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων για μικρό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, ενδέχεται να προκαλέσει ανεπιθύμητα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, ζαλάδες, κόπωση, κούραση, αναγούλα. Επιπλέον, η εφαρμογή για πολύ μεγάλο διάστημα αυξάνει τελικά τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και κατά συνέπεια τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
- Δίαιτα χωρίς γλουτένη
Όπως αναφέρει και το όνομά της, η διατροφή αυτή δεν περιέχει την πρωτεΐνη γλουτένη, η οποία βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα σιτηρά. Έτσι, τρόφιμα όπως ψωμί, δημητριακά πρωινού, ζυμαρικά, πίτες, αρτοπαρασκευάσματα, πολλά γλυκίσματα και τυποποιημένα προϊόντα που χρησιμοποιούν ίχνη αλεύρων αποκλείονται. Τα μόνα άτομα που επωφελούνται από αυτήν τη δίαιτα είναι όσα πάσχουν από κοιλιοκάκη (νόσος που αποκαλείται και δυσανεξία στη γλουτένη).Ο αποκλεισμός όλων των σιτηρών οδηγεί σε μειωμένο αίσθημα κορεσμού και δυσλειτουργία του εντέρου, ενώ έχει και αρκετά αυξημένο οικονομικό κόστος.
- Δίαιτα χορτοφαγική
Στηρίζεται στην κατανάλωση τροφίμων φυτικής κυρίως προέλευσης, όπως τα δημητριακά, τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια, οι σπόροι και οι ξηροί καρποί, και υπάρχουν διάφορα είδη ανάλογα με τον περιορισμό στην κατανάλωση ζωικής προέλευσης τροφίμων που θέτει κανείς. Έχει αρκετά οφέλη για την υγεία μας, όπως, μειωμένος κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας και σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, βελτίωση της πίεσης και της χοληστερόλης, ενώ συμβάλει σημαντικά στην απώλεια βάρους. Από την άλλη, υπάρχει ο κίνδυνος ανεπάρκειας απαραίτητων αμινοξέων λόγω έλλειψης πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας που περιέχονται στα τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Επίσης μπορεί ορισμένα vegetarian άτομα να έχουν έλλειψη ασβεστίου, σιδήρου, βιταμίνης Β12 και βιταμίνης D.
- Κετογονική δίαιτα
Στηρίζεται στην κατανάλωση υψηλού ποσοστού λιπιδίων (60-90% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης) και χαμηλού ποσοστού υδατανθράκων. Μέσω της δίαιτας αυτής, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη απώλεια βάρους κατά τους πρώτους τρεις με έξι μήνες σε σύγκριση με άλλους τύπους δίαιτας, παρατηρείται καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, ενώ έχουν φανεί και θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία άλλων νευρολογικών παθήσεων, όπως οι νόσοι Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον και οι διαταραχές του ύπνου. Στον αντίποδα, μπορεί ένα άτομο να εμφανίσει πονοκέφαλο, κόπωση, ναυτία, μειωμένη σωματική απόδοση, δυσοσμία, δυσπεψία, δυσκοιλιότητα κ.ά. Οι πιο σοβαρές επιπλοκές, όμως, είναι αυτές που εμφανίζονται μακροχρόνια, όπως ο κίνδυνος σχηματισμού πετρών στους νεφρούς, συμβολή στην εμφάνιση οστεοπόρωσης, αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα.
- Διαλειμματική νηστεία
Η διαλειμματική δίαιτα προτείνει την αποφυγή κατανάλωσης φαγητού για αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα. Φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στην απώλεια κιλών, αλλά και στη διατήρηση του επιθυμητού βάρους, ενώ μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, οδηγεί σε καλύτερες τιμές σακχάρου στο αίμα και μειώνει τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά, όπως η χοληστερόλη και η αρτηριακή πίεση. Από την άλλη, είναι ένα διατροφικό μοτίβο που δύσκολα μπορεί να υιοθετήσει κανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα και η νηστεία συνοδεύεται συχνά από παρενέργειες, όπως είναι οι πονοκέφαλοι, η δυσκοιλιότητα, η κόπωση ή οι διαταραχές ύπνου.
- Μεσογειακή δίαιτα
Η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει μικρές ποσότητες σε κρέας και πουλερικά, ενώ η ζωική πρωτεΐνη προέρχεται κυρίως από το ψάρι. Η περιεκτικότητά της είναι υψηλή σε φρέσκα φρούτα, φρέσκα λαχανικά και όσπρια και φτωχή σε επεξεργασμένα τρόφιμα. Τέλος, κύρια πηγή λίπους είναι το ελαιόλαδο. Έχει πληθώρα πλεονεκτημάτων, όπως ο μειωμένος κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα, για εμφάνιση καρκίνου, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, διαβήτη τύπου 2 και κατάθλιψης. Φαίνεται επίσης ότι είναι από τις πιο αποτελεσματικές δίαιτες για απώλεια και διατήρηση σωματικού βάρους, ενώ είναι μια διατροφή χωρίς ουσιαστικά μειονεκτήματα.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι δεν είναι όλες οι δίαιτες ίδιες. Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος, ανάλογα με την κατάσταση υγείας του καθενός, ενδέχεται να του προτείνει κάποιο από τα παραπάνω διατροφικά σχήματα. Τέλος, η επιτυχία ενός διατροφικού πλάνου δεν έχει να κάνει τόσο με τη σύσταση των θρεπτικών του συστατικών ή τις θερμίδες του, αλλά κυρίως με το ποσοστό συμμόρφωσης του διαιτώμενου.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην «Ελληνική Κουζίνα» που κυκλοφορεί με το Βήμα της Κυριακής.
