Να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Ο Πούτιν κι ο Τραμπ δεν είναι φιλαράκια επειδή έκαναν μαζί στρατό. Είναι επειδή μοιράζονται μια κοινή ιδέα για τον κόσμο.
Και οι δύο θα ήθελαν να επιστρέψουμε σε ένα διπολικό διεθνές σύστημα όπου δύο υπερδυνάμεις θα κανονίζουν μεταξύ τους για τους υπόλοιπους.
Κάτι σαν την εποχή του Ψυχρού Πολέμου μαζί με κουκλάρες, μπίζνες και ψώνια στο Λονδίνο.
Ο «Economist» σημειώνει πως η απέχθεια του Τραμπ για την Ουκρανία δεν έχει να κάνει με το κόστος της αμερικανικής βοήθειας, ούτε με τις ανθρώπινες απώλειες.
Αλλά με την πεποίθηση πως οι Ουκρανοί δεν υπήρξαν αρκετά συμβιβαστικοί και υποχωρητικοί με την «υπερδύναμη» της περιοχής τους («The Economist», 22/3).
Αυτό δηλαδή που ο Τραμπ θα ήθελε να δει κι από τους δικούς του γείτονες, τον Καναδά και το Μεξικό. Πώς αντιμιλάς, κύριε, στον «ισχυρό»;
Τα γράφω αυτά για να ξεκαθαρίσω το σκηνικό. Η συμμαχία της Ευρώπης με τις ΗΠΑ είναι στον αέρα επειδή η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση δεν γουστάρει και δεν υπολογίζει την Ευρώπη.
Τη θεωρεί κάτι σαν άχρηστο βαρίδι. Σαν «αξιοθρήνητους τζαμπατζήδες», όπως έλεγαν μεταξύ τους καλαμπουρίζοντας ο αντιπρόεδρος και οι υπουργοί του Τραμπ.
Κι εδώ το πρόβλημα δεν είναι μόνο πολιτικό. Είναι βαθύτατα πολιτισμικό και ψυχολογικό.
Για δεκαετίες οι ευρωπαϊκές ελίτ θεωρούσαν τους Αμερικανούς (για την ακρίβεια «τους Αμερικανούς του Τραμπ») κάτι σαν άξεστους χωριάτες.
Και οι αμερικανικές ελίτ (όχι βέβαια «οι φίλοι του Τραμπ») το επιβεβαίωναν σε κάθε περίσταση. Η Ευρώπη ήταν το σημείο αναφοράς, το πρότυπο του ωραίου γούστου και της εκλεπτυσμένης ζωής.
Δεν ξέρω καλά τους Ρώσους αλλά δεν θα με εξέπλητταν αν έτρεφαν αντίστοιχα στερεότυπα.
Κι εκεί η Αμερική του Τραμπ και η Ρωσία του Πούτιν συμπίπτουν. Ονειρεύονται έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια αλλά με πρωταγωνιστές τους ίδιους.
Το πρόβλημα λοιπόν είναι για άλλη μια φορά πώς θα αντιδράσει η Ευρώπη. Οχι μόνο σε επίπεδο δασμών ή εξοπλισμών. Αλλά πώς θα επιβεβαιώσει το πολιτισμικό και ψυχολογικό ιμπέριουμ που κατέχει απέναντι και στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα.
Να θυμίσω μια παλιά ιστορία. Οταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι οι πρώτοι αμερικανοί σύμμαχοι έφτασαν στο εμπόλεμο Λονδίνο, ο Τσόρτσιλ κάλεσε σε δείπνο τον στρατηγό Αϊζενχάουερ.
Τον ρώτησε αν τον είχε εντυπωσιάσει κάτι στην Αγγλία.
-Το γκαζόν, απάντησε αυθόρμητα ο Αϊζενχάουερ. Πώς είναι τόσο ωραίο;
-Δεν είναι δύσκολο, τον καθησύχασε ο Τσόρτσιλ. Το φυτεύουμε και το ποτίζουμε διακόσια, τριακόσια χρόνια.
