Κάθε Έλληνας πολίτης αναρωτιέται απογοητευμένος μετά από κάθε καταστροφή: Θα περάσω όλη τη ζωή μου μετρώντας αστοχίες, παραλείψεις, ασυνεννοησία, ανεπάρκειες, μετάθεση ευθυνών, αλληλοκατηγορίες των Υπηρεσιών του Κράτους και των πολιτικών προϊσταμένων τους; Γιατί όλα αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν;
Οι θεσμοί δεν παράγουν συναίνεση, οι αξιωματούχοι δεν παράγουν τολμηρές αποφάσεις, η ανικανότητα του Κράτους γιγαντώνεται, οι πολίτες δεν νοιώθουν ικανοποιημένοι. Να πουλάς λόγια δεν φτάνει πλέον. Ούτε αποτρέπει τα δυστυχήματα. Αντίθετα τα επιφέρει. Οι διαπιστώσεις γνωστές και κοινές. Αναξιοκρατία, ευνοιοκρατία, διαφθορά, έλλειψη προσωπικού, μείωση επενδύσεων. Τα έργα «παραδίδονται» στις Κυβερνήσεις (!), οι οποίες αντιδικούν για τα ποσοστά υλοποίησής τους. Εάν γίνουν, ως εκ θαύματος, 5000 προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ και επενδύσεις 100(!) δις ευρώ στον ΌΣΕ, θα επιτευχθεί η ανάταξη και θα διασφαλιστεί η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών; Η απάντηση είναι ΌΧΙ ! Χωρίς δομικές αλλαγές στις διαδικασίες, στην εποπτεία και τον έλεγχο, στην εξάλειψη της ατιμωρησίας οι προσπάθειες μας θα είναι σαν των Τρώων! Ατελέσφορες.
Οι πρωταγωνιστές
Οι ιδιώτες εταίροι (Έλληνες και αλλοδαποί) παρείχαν και παρέχουν τις υπηρεσίες τους με τέτοια ένταση και διάρκεια με αποτέλεσμα να είναι πλέον απαραίτητοι εταίροι κάθε κρατικής δράσης. Αλλά όχι μόνον κάθε κρατικής δράσης, αλλά κάθε δράσης. Όλα γίνονται εργολαβικά! Πολλές φορές οι ιδιώτες εταίροι όταν δεν συνεργάζονται ως μονοψώνιο, αλλάζουν με συνέπεια να αλλάζει το πλαίσιο, να χάνεται η μνήμη του θεσμού και οι χειριστές στους θεσμούς να πελαγοδρομούν στις νέες κάθε φορά συνθήκες.
Οι αναθέτουσες αρχές με τα στελέχη τους, αδυνατούν να εποπτεύσουν με επάρκεια τις παρεχόμενες υπηρεσίες των εργολάβων κάθε έργου, ιδιαίτερα όταν αυτές είναι πολύπλοκες τεχνολογικά (σύμβαση 717) και αρκούνται συχνά να λειτουργούν ως υποδοχείς των προσφερόμενων υπηρεσιών. 180 εργαζόμενοι στην ΕΡΓΟΣΕ καλούνται να υποστηρίξουν και να παρακολουθήσουν έργα τουλάχιστον 4,5 δις ευρώ! Υπάρχει, μερικές φορές, και η ένδολη στάση ορισμένων να εξυπηρετούν τους αναδόχους, είτε μένοντας άπραγοι, είτε ενεργούντες μη σύννομα. Οι όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού, οι τεχνικές προδιαγραφές, τα προσόντα και τα δικαιολογητικά συμμετοχής, τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων πάσης φύσεως προμηθευτών, οι διοικητικές προσφυγές, η αξιολόγηση των προσφορών, η κήρυξη ενός προμηθευτή εκπτώτου, αποτελούν πεδία στα οποία υπάρχει πεδίο «δόξης» λαμπρό…
Οι πολιτικοί αξιωματούχοι, εντέλλονται να εποπτεύουν τις διαδικασίες και τα στελέχη στις αναθέτουσες αρχές και να τις αλλάζουν, όταν βλέπουν αρρυθμίες. Η διοίκηση και η εποπτεία επί των χειριστών σε θέσεις ευθύνης στα Υπουργεία είναι άχαρη, κουραστική, δεν δίνει άμεσα αποτελέσματα. Δυστυχώς δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση έξωσης κρατικού αξιωματούχου λόγω ανεπάρκειας, μη επαρκούς επίτευξης στόχων. Ουδείς κρατικός αξιωματούχος αποπέμφθηκε από Υπουργό συλλαμβανόμενος, κατόπιν ασκήσεως εποπτείας και ελέγχου, να παρανομεί. Μόνον κατόπιν εορτής!
Η Δικαιοσύνη, ο μεγάλος ασθενής, με τις απαράδεκτες καθυστερήσεις της καθίσταται «σύμμαχος» των ιδιωτών παρόχων έργου. Ζημιογόνος για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Καλείται δε όταν τα πράγματα φτάνουν στα άκρα να επιληφθεί των υποθέσεων με τον γνωστό αργόσυρτο τρόπο και να κρίνει πρόσωπα, καταστάσεις και διαδικασίες, χωρίς, εύλογα, ειδικές γνώσεις. Όταν η Διοίκηση παραδίνεται στη Δικαιοσύνη, ομολογείται η αποτυχία της. Ήλθε η ώρα για ίδρυση στα Δικαστήρια Τμημάτων δημοσίων συμβάσεων σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας.
Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), αρμόδια σύμφωνα με το νόμο να λειτουργεί ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή στο χώρο, φορτωμένη και αυτή με τις παθογένειες αυτών των αρχών με ευθύνη του Κράτους, απουσίαζε στον κρίσιμο ρόλο της, η δε αβελτηρία της συνέβαλε καθοριστικά στην τραγική κατάληξη.
Επικεντρωθήκαμε στον ΟΣΕ, εξαιτίας του τραγικού συμβάντος και δείχνουμε ξαφνιασμένοι, αλλά όλες οι κρατικές δομές λειτουργούν αντίστοιχα. Δεν έχουμε βέβαια νεκρούς από τις παραλείψεις, αλλά κατασπατάληση του δημόσιου πλούτου και απαράδεκτη παροχή υπηρεσιών. Όταν, ενδεικτικά, κλιματιστικά, γραφεία, ντουλάπες, υπολογιστές, ιατρικά μηχανήματα παραδίνονται με πολυετή καθυστέρηση και με δόσεις χρονικά, αναρωτιόμαστε γιατί το σύστημα ελέγχου ETCS level 1 δεν είχε τοποθετηθεί. Όταν στην Ε.Ε. λειτουργεί το ETCS level 3!
Ο Σπυρίδων Τρικούπης (1788-1873), ο πρώτος Πρωθυπουργός του νέου ελληνικού κράτους, διαπίστωνε το 1825 «…η φιλαρχία πολιορκεί τον νουν μας, ο φθόνος και το εμφύλιον μίσος κατατρώγει τα σπλάχνα μας, η ιδιοτέλεια οδηγεί τα έργα μας, αι σκευωρίαι και τα διαβούλια είναι η πολιτική μας…». Είναι ντροπιαστικό – μια ακόμα εθνική τραγωδία – να εγκαλούμεθα από την ΕΕ, επειδή δεν υλοποιούμε εμπρόθεσμα και με τεχνική επάρκεια τα έργα με κοινοτική συγχρηματοδότηση. Τώρα μας εγκαλούν οι αδικοχαμένοι των Τεμπών. Θα ακούσουμε τη φωνή τους;
Ο Μανώλης Αντωνόπουλος, είναι Δικηγόρος – DEA στο δημόσιο δίκαιο Παν. René Descartes (PARIS V)
