Πριν από λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη ένας 46χρονος δολοφόνησε την 60χρονη γυναίκα του (μητέρα έξι παιδιών) λόγω ερωτικής αντιζηλίας. Επίσης μόλις προχθές στην Αθήνα άλλος σύζυγος δολοφόνησε τη γυναίκα του και έβαλε το πτώμα στο πατάρι.

Όλα αυτές οι δολοφονίες μάς σοκάρουν και μας θυμίζουν τα λόγια του μεγάλου συγγραφέα Άρθουρ Κέσλερ (« Το μηδέν και το άπειρο»). Δηλαδή, ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει δύο μέρη: ένα μικρό μέρος που είναι ηθικό και ορθολογικό και ένα μεγάλο μέρος που είναι ζωώδες, διεκδικητικό και γεμάτο φονικά ένστικτα.

Ωστόσο, θα ήθελα να διατυπώσω μια νομική παρατήρηση. Εάν, δηλαδή, θα ήταν απαραίτητο να καθιερωθεί ένα ιδιαίτερο έγκλημα το οποίο να οριοθετείται ως «γυναικοκτονία».

Η γνώμη μου είναι ότι η καθιέρωση ενός τέτοιου εγκλήματος θα εξέφραζε ένα συμβολισμό, αλλά δεν θα είχε καμία λειτουργική σημασία για το ποινικό μας σύστημα. Γιατί;

Γιατί μετά τη ψήφιση του ν. 4855/2021 υπάρχει μόνο μία ποινή η οποία επιβάλλεται όταν κάποιος «σκοτώνει» (με ανθρωποκτόνο δόλο) είτε μια γυναίκα, είτε ένα άνδρα : Είναι η ποινή της ισόβιας κάθειρξης (δηλαδή η πιο «βαριά» ποινή που υπάρχει).

Αντίθετα θα είχε λειτουργική σημασία η καθιέρωση ενός τέτοιου εγκλήματος, εάν η ποινή για την ανθρωποκτονία ήταν μικρότερη, αλλά ο δικαστής θα μπορούσε να επιβάλλει την ισόβια κάθειρξη, αξιολογώντας και το γεγονός ότι ο δράστης σκότωσε μια γυναίκα, γιατί θεωρούσε τις γυναίκες ως κατώτερα ανθρώπινα όντα (άρθρο 82 Α ΠΚ).

Βεβαίως υπάρχει και ένα άλλο νομικό ζήτημα, το οποίο απασχολεί όλο τον κόσμο. Ποιο; Αν επιβληθεί τελικά η ποινή της ισόβιας κάθειρξης στους δράστες των παραπάνω απεχθών δολοφονιών, για πόσο χρόνο θα παραμείνουν υποχρεωτικά στη φυλακή;

Η απάντηση είναι ότι θα παραμείνουν στη φυλακή το ελάχιστο για 18 χρόνια. Ωστόσο, θα ήθελα να αναφέρω (σε ένα συγκριτικό επίπεδο) ότι ο Άγγλος δικαστής έχει τη δυνατότητα για ορισμένα φρικτά εγκλήματα να διατάσσει την έκτιση των ισοβίων μέσα στη φυλακή (πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο καταδικασθείς σε ισόβια δεν θα βγει ποτέ από τη φυλακή).

Είναι ο θεσμός του Whole Life Order και μπορεί να ενεργοποιηθεί από τους δικαστές, όταν κάποιος δολοφονεί δύο ή περισσότερους ανθρώπους (τρομοκρατική επίθεση) ή όταν δολοφονείται ένα παιδί ή και σε άλλες περιπτώσεις κατά τις οποίες διαπράττονται εγκλήματα από ρατσιστικούς ή ιδεολογικούς λόγους.
Σίγουρα θα μπορούσαμε να εξετάσουμε την καθιέρωση ενός τέτοιου θεσμού (λαμβάνοντας υπόψη και τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).

Ή θα μπορούσαμε τουλάχιστον να αυξήσουμε νομοθετικά το ελάχιστο υποχρεωτικό όριο παραμονής στη φυλακή (30χρόνια), όταν διαπράττονται φρικτά εγκλήματα με κίνητρα έμφυλης βίας ή σε κάθε άλλη περίπτωση απεχθών εγκλημάτων (όπως η δολοφονία των παραπάνω γυναικών) και επιβάλλεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.

Πάντως, η αποτροπή των δολοφονιών γυναικών που διαπράττονται, επειδή κάποιοι πιστεύουν επικίνδυνα ότι οι γυναίκες είναι κατώτερα κοινωνικά όντα ή μόνο «σεξουαλικά αντικείμενα», μπορούν να αποτραπούν βαθύτερα μόνο με μια άλλη μεθοδολογία (πέραν της νομικής αντιμετώπισης).

Με άλλα λόγια:

Μόνο αν υπάρχει η επαρκής μορφωτική διαπαιδαγώγηση ήδη από τα σχολεία για το ότι οι γυναίκες είναι ισότιμα (με τους άνδρες) ανθρώπινα όντα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, τότε και μόνο τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε μια υπέρβαση αυτού του φρικτού φαινομένου.

Βεβαίως όλες αυτές οι αναλύσεις δεν θα απαλύνουν τον πόνο των ανθρώπων που χάνουν τους αγαπημένους τους!

Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής Νομικής Σχολής του Α,Π,Θ