Επιτέλους έχουμε στο κοινοβουλευτικό σύστημα της χώρας μας μια καινούργια αξιωματική αντιπολίτευση μετά την παρακμιακή διάλυση ενός χώρου που κάποτε αποκαλούνταν εντελώς παραπλανητικά «πρώτη φορά Αριστερά» .
Και κάνω αυτή την παρατήρηση, γιατί υπάρχει θεσμικά και ιδεολογικά ένα τεράστιο αντιπολιτευτικό κενό και τα μόνα μεγέθη τα οποία «αντιπολιτεύονται» πραγματικά τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη είναι η ακρίβεια στην αγορά, η φτώχεια και η απίστευτη ανεργία των νέων ανθρώπων.
Οι οποίοι τελειώνουν μεν τα πανεπιστήμια, αλλά για να ζήσουν ή φεύγουν στο εξωτερικό ή πιάνουν δουλειά σε ένα εστιατόριο με εξευτελιστική αμοιβή, θυμίζοντας αυτό που έλεγε ο Σαίξπηρ, δηλαδή «ότι το πνεύμα γίνεται σερβιτόρος ταβέρνας που σπαταλά την ευφυΐα του κάνοντας λογαριασμούς» ( Ερρίκος Δ’).
Και θα ήταν αναγκαίο να διατυπώσω και μια ακόμη σημαντική παρατήρηση για τις οικονομικές αποτυχίες του σημερινού κυβερνητικού σχήματος (που υπό κανονικές συνθήκες θα «μεταφραζόταν» σε έντονη εκλογική καθίζηση, εάν υπήρχε μια πιο αξιόπιστη αντιπολίτευση).
Τι εννοώ;
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Eurostat οι Έλληνες εργαζόμενοι έχουν μαζί με τους Βούλγαρους τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη των 27 και μεταξύ των 35 χωρών του ΟΟΣΑ η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις σε μισθολογικά ζητήματα, ξεπερνώντας μόνο το Μεξικό και την Κολομβία (« ΤΑ ΝΕΑ 19/11»)!
Επιπλέον και η πολιτική συμπεριφορά του ίδιου του πρωθυπουργού στο κομβικό και συνταγματικό ζήτημα των εκτεταμένων παρακολουθήσεων από τις Μυστικές Υπηρεσίες (πολιτικών, επιχειρηματιών, στρατιωτικών κλπ) δεν θα ήταν τόσο αυταρχική και ανελαστική, εάν υπήρχε μια πιο ισχυρή αντιπολιτευτική φωνή.
Δεν θα τολμούσε, δηλαδή, ο πρωθυπουργός να ισχυριστεί στη δημόσια σφαίρα, ότι η παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου ενός πολιτικού αρχηγού (δηλαδή του κ. Ανδρουλάκη) ήταν νόμιμη, αλλά πολιτικά εσφαλμένη!
Υπό την έννοια αυτή το κοινοβουλευτικό σύστημα του τόπου μας είχε την ανάγκη μιας νέας αξιωματικής αντιπολίτευσης, γιατί ο πρωθυπουργός είχε αρχίσει να μεταβάλλεται σε ένα «οιονεί ηγεμόνα» μη ελεγχόμενο από κανένα (ιδίως μετά την παταγώδη κατάρρευση του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ και την κυβερνητική προσπάθεια για τη δομική αποδυνάμωση των Ανεξάρτητων Αρχών).
Τώρα εάν ο κ. Ανδρουλάκης και ο κομματικός οργανισμός του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θα καταφέρουν – από άποψη υποκειμενικών δυνατοτήτων – να ανταποκριθούν στη νέα αυτή πρόκληση είναι ένα άλλο θέμα (γιατί εμπνευσμένοι ηγέτες όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος ή ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν υπάρχουν πια).
Και όταν μάλιστα βρισκόμαστε σε μια εποχή παγκόσμια κατά την οποία οι παραδοσιακές εκλογικές συμπεριφορές έχουν ακυρωθεί και τα θεωρούμενα ως φτωχότερα κοινωνικά στρώματα εύκολα υποστηρίζουν και λαϊκιστές ή ακροδεξιούς ηγέτες που πιστεύουν ότι τους αντιπροσωπεύουν καλύτερα.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΤΗΣ «ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ»
Ωστόσο μέσα σε αυτό το κατακερματισμένο κομματικό σύστημα ανακύπτει ένα θεμελιώδες ερώτημα. Ποιο;
Γιατί ο χώρος της αυτοαποκαλούμενης «πρώτη φορά Αριστεράς» κατάρρευσε με τέτοιο παρακμιακό τρόπο, ο οποίος εμπεριείχε διαλόγους υποκόσμου μεταξύ των εσωκομματικών αντιπάλων, προσφυγές στα δικαστήρια και εκκόλαψη ενός ακόμη κόμματος, εκείνου δηλαδή του κ. Κασσελάκη;
Κατά τη γνώμη μου υπάρχει μία δομική αιτία η οποία ερμηνεύει την κατάρρευση ή και την ολοκληρωτική εξαφάνιση του ΣΥΡΙΖΑ ( αφού οι πιο σοβαροί άνθρωποι από αυτό το χώρο πήγαν στη «Νέα Αριστερά»).
Ποια είναι αυτή η αιτία;
Με άλλα λόγια : Ο χώρος αυτός δεν είχε ποτέ μια σαφή ιδεολογική ταυτότητα και ήταν «το προϊόν» των ειδικών ιστορικών συνθηκών που συνδέονταν με τη χρεοκοπία της χώρας μας.
Στον ίδιο βαθμό, κατά την αξιολογική μου κρίση, και ο κ. Τσίπρας έγινε πρωθυπουργός, πάλι λόγω της χρεοκοπίας, και υποσχόμενος εικονικά στους πολίτες «τη μεταφυσική ενός μαγικού κόσμου» που θα καταργούσε τις μνημονιακές δεσμεύσεις με ένα νόμο!
Τελικά έκανε το ακριβώς αντίθετο και εφάρμοσε μετά την ολέθρια περίοδο των capital controls μια εντελώς συντηρητική οικονομική πολιτική (ακρωτηριάζοντας τη θέση των πιο φτωχών πολιτών).
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ήταν φυσιολογικό, όταν η χώρα θα ξαναγύριζε στην «κανονικότητα» (ξεπερνώντας τη χρεοκοπία), ο κομματικός αυτός χώρος να μην εκφράζει ιδεολογικά τίποτε.
ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗ
Και το μέγεθος της ιδεολογικής ασάφειας συνοδεύει και το εκκολαπτόμενο νέο κόμμα του κ Κασσελάκη .
Δηλαδή, ο κ. Κασσελάκης έχει διατυπώσει κάποιες θέσεις, όπως ο χωρισμός της εκκλησίας από το κράτος κατά το γερμανικό πρότυπο του Kirchensteuer, όπου οι πιστοί με τους εκκλησιαστικούς φόρους πληρώνουν τους μισθούς των κληρικών.
Ωστόσο, σε πολλά ζητήματα δεν ξέρουμε τι ακριβώς πρεσβεύει , όντας επηρεασμένος από την αμερικανική πραγματικότητα, όπως το παλιότερο αίτημά του για να υπάρχει μια ειδική οικονομική πολιτική μόνο για τους στρατιωτικούς, κάτι το οποίο κάνουν οι Αμερικανοί Πρόεδροι για τους βετεράνους των πολέμων,
Μάλιστα, η ακραία λαϊκίστική του άποψη για ένα κόμμα, όπου ο αρχηγός θα «ακούει» απλώς τις θέσεις των οπαδών του και θα τις μεταφέρει στην κοινωνία, θυμίζει τη συλλογιστική του Μπέμπε Γκρίλο στην Ιταλία ο οποίος έλεγε χαρακτηριστικά στους ψηφοφόρους του: «Εσείς θα μου λέτε ότι έχετε να μου πείτε και εγώ θα κάνω τον ενισχυτή» (« Mueller, Τι είναι λαϊκισμός»).
Όμως αυτός δεν είναι σίγουρα ένας ηγέτης ο οποίος μπορεί να εμπνεύσει!
Έτσι λοιπόν είχε ανακύψει -εδώ και πολύ καιρό- η αδήριτη αναγκαιότητα για να αναδειχθεί μια νέα ισχυρή «αξιωματική αντιπολίτευση»
Μια κεντροαριστερή αντιπολίτευση η οποία θα επικεντρώνεται στα ατομικά δικαιώματα των πολιτών , των γυναικών , των εργαζόμενων σε επισφαλείς θέσεις κλπ. Μια αντιπολίτευση η οποία θα σέβεται επίσης τους θεσμούς του κράτους Δικαίου και θα καταπολεμά τις φρικτές οικονομικές ανισότητες που υπάρχουν στη χώρα μας.
Και δεν γνωρίζω, αν ο κ. Ανδρουλάκης με την ηγετική του ομάδα κατανοούν αυτή την ιστορική αναγκαιότητα και έχουν τις υποκειμενικές δυνατότητες να δράσουν προς αυτή την κατεύθυνση (η οποία δεν θα έχει ένα παλιό και ανεπεξέργαστο «αντιδεξιό περιεχόμενο»).
Το συμπέρασμα; Ο τόπος χρειαζόταν επειγόντως μια νέα αξιωματική αντιπολίτευση.
Υ.Γ Ενόψει όλων αυτών δεν έχει ιδιαίτερη θεσμική σημασία , εάν η νέα αξιωματική αντιπολίτευση προέκυψε λόγω της διάσπασης ενός κόμματος (ΣΥΡΙΖΑ) και της αποχώρησης κάποιων βουλευτών. Πάντως διαμορφώνεται ένα κατακερματισμένο κομματικό σύστημα με πολλά μικρά κόμματα και ένα αποδυναμωμένο πρωθυπουργό, όπως φάνηκε και από τη σπασμωδική και αχρείαστη κίνηση της διαγραφής του κ. Σαμαρά (που πάντοτε είχε τη δική του ιδιαίτερη προσέγγιση για τα εθνικά θέματα). Και αυτό δεν είναι θετικό για τον τόπο!
Καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ kalfelis@law.auth.gr
