Αυτές τις ημέρες τιμούμε και πάλι την εξέγερση του Πολυτεχνείου του 1973 με διαδηλώσεις που δυστυχώς καταλήγουν συνήθως στην αλόγιστη καταστροφή δημόσιας περιουσίας.
Ωστόσο, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι σήμερα υφίσταται μια μεγάλη διαφορά σε σύγκρισή με το ιστορικό πλαίσιο το οποίο υπήρχε όταν έλαβε χώρα η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ποια είναι αυτή;
Με άλλα λόγια , όταν κάνουμε λόγο για κατάλυση ή αποδυνάμωση της Δημοκρατίας συνήθως σκεφτόμαστε αυτομάτως ή το τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο ή την εικόνα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973 στη Χιλή.
Όταν οι βόμβες έπεφταν στο προεδρικό μέγαρο και ο δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος Αλιέντε αυτοκτονούσε μέσα στις φλόγες ύστερα από ένα τελευταίο διάγγελμα στο λαό.
Όμως , στους καιρούς μας οι δημοκρατίες υφίστανται περισσότερο πλήγματα από εκλεγμένες κυβερνήσεις παρά από το στρατό. Αυτό ακριβώς συνέβη στη Βενεζουέλα , την Ουγγαρία, το Ιράν, την Πολωνία, τη Ρωσία και την Τουρκία.
Αυτή η «εκλογική οδός» προς το θάνατο της δημοκρατίας είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, επειδή ακριβώς είναι παραπλανητική.
Τα πάντα φαίνονται «κανονικά». Δεν κυκλοφορούν τανκς στους δρόμους («Levitsky-Ziblatt, How Democracies Die»).
Παρόλα αυτά η διάβρωση της Δημοκρατίας συντελείται και είναι αδιόρατη, αλλά πάντως αληθινή. Τι εννοώ;
Όταν ένας Πρόεδρος , όπως ο νεοεκλεγείς πρόεδρος στην Αμερική Ντόλαντ Τραμπ «ελέγχει» (με τους διορισμούς των δικαστών που έκανε) το Ανώτατο Δικαστήριο και εξασφαλίζει ασυλία για τα εγκλήματά του, τότε είναι προφανές ότι εκκολάπτεται ένας «σύγχρονος τύραννος», αφού ούτε η Δικαιοσύνη δεν θα μπορεί να ελέγχει την ενδεχόμενη ροπή του για τη διάπραξη και νέων εγκλημάτων (οικονομικών ή άλλων ).
Επίσης, όταν ένας Πρωθυπουργός στην Ευρώπη ακρωτηριάζει κάθε «αντίβαρο θεσμικού ελέγχου» της κυβερνητικής του εξουσίας , όπως λχ, τη δράση μιας Ανεξάρτητης Αρχής, τότε είναι επίσης προφανές ότι
διαμορφώνεται ένας αυταρχικός «Ηγεμόνας» , σύμφωνα με το πρότυπο που είχε σκιαγραφήσει ο Μακιαβέλι στο ομώνυμο έργο του.
Επιπλέον, όταν καταλύονται βασικά συνταγματικά δικαιώματα , όπως το απόρρητο των επικοινωνιών (με αναιτιολόγητες και προσχηματικές επικλήσεις μέγιστου εθνικού συμφέροντος), τότε είναι επίσης σαφές ότι η Δημοκρατία υφίσταται θανάσιμο πλήγμα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη σοβαρότατή υπόθεση των παρακολουθήσεων από τις Ελληνικές Μυστικές Υπηρεσίες πολιτικών αρχηγών, στρατιωτικών , δημοσιογράφων και άλλων αποτελεί μια «μαύρη κηλίδα» . Και η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός δεν μας έχουν μέχρι τώρα εξηγήσει , αν και τι γνώριζαν .
Το συμπέρασμα; Οι σύγχρονες Δημοκρατίες δεν ανατρέπονται με στρατιωτικά πραξικοπήματα , όπως είχε γίνει την εποχή του Πολυτεχνείου. Καταστρέφονται εκ των έσω με τη δράση εκλεγμένων από την κοινωνία κυβερνητικών αξιωματούχων .
Και ειλικρινά δεν έχει καμία σημασία το να κάνουμε διαδηλώσεις για να θυμόμαστε το Πολυτεχνείο, όταν καταλύονται στη χώρα μας (με την αναιτιολόγητη επίκληση του εθνικού συμφέροντος) θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα, όπως το να επικοινωνούμε ελεύθερα με τους οικείους μας , χωρίς να παρακολουθούνται οι ζωές μας!
Κάτι που ατυχώς έγινε πρόσφατα στη χώρα μας επί πρωθυπουργίας του κ. Μητσοτάκη (αλλά και παλαιότερα, όταν γινόταν παράνομη παρακολούθηση του κ. Λαφαζάνη επί πρωθυπουργίας του κ. Τσίπρα ).
Και τέτοιες «ολέθριες πρακτικές» είναι προφανώς ασύμβατες με τις αξίες που εξέφραζε το «φαινόμενο του Πολυτεχνείου».
Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ.
