Τραμπ: Τι θα γίνει με τα σοβαρά εγκλήματα για τα οποία κατηγορείται

1 Εταιρική απάτη (:λεφτά που δόθηκαν σε πορνοστάρ)

Πριν από λίγο καιρό ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος είχε βρεθεί ένοχος από 12 ενόρκους της Νέας Υόρκης για εταιρική απάτη (πίσω από την οποία υποκρυπτόταν ένα μεγάλο ποσό που είχε δώσει ο Τραμπ για να εξαγοράσει τη σιωπή -hush money- μιας γνωστής πορνοστάρ, ώστε να μη αποκαλυφθούν οι σεξουαλικές σχέσεις που είχε μαζί της).

Ήταν η πρώτη φορά στην Αμερικανική ιστορία κατά την οποία ένας Πρόεδρος καταδικαζόταν για ποινικό αδίκημα.

Ωστόσο, ο ποινικός Δικαστής Juan Merchan , που κατά το αμερικανικό δικονομικό σύστημα ήταν αρμόδιος για να επιβάλλει την ποινή , δεν επέβαλε αμέσως την ποινή μετά την κατάφαση της ενοχής, αλλά αποφάσισε να κάνει κάτι τέτοιο μετά τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Με άλλα λόγια έκανε μια σκόπιμη χρονική μετάθεση της επιβολής της ποινής από το Σεπτέμβριο στο Νοέμβριο!

Στην Ελλάδα δεν έχουμε σήμερα τέτοια Δικαστήρια τα οποία λέγονται αμιγή ορκωτά Δικαστήρια (και τα οποία θεωρητικά τουλάχιστον οδηγούν στην καλύτερη εφαρμογή της συνταγματικής αρχής της λαϊκής κυριαρχίας) . Δηλαδή 12 πολίτες, 12 λαϊκοί δικαστές αποφασίζουν για την ενοχή ή μη του κατηγορουμένου και ο τακτικός Δικαστής επιβάλλει μόνο την ποινή.

Σε κάθε περίπτωση υπό το πρίσμα της δικής μας Δικονομίας ο ανωτέρω Δικαστής δεν θα μπορούσε ποτέ για λόγους σκοπιμότητας να αναβάλλει την επιβολή της ποινής , γιατί σε εμάς ισχύει η θεμελιώδης αρχή «του συνεχούς της ποινικής διαδικασίας» (άρθρο 339 του ΚΠΔ).

Αυτό σημαίνει με απλά λόγια , ότι η ποινική διαδικασία δεν σταματάει μέχρι να διαγνωστεί είτε η αθωότητα του κατηγορουμένου, είτε η ενοχή του , με την άμεση επιβολή της ποινής.

Ο συνδυασμός της Δικαιοσύνης με την πολιτική στην Αμερική αποκαλύφθηκε πλήρως σε αυτήν την υπόθεση (και οδήγησε τελικά την εκλογή του Τραμπ).
Και από ότι φαίνεται η ανωτέρω ποινή δεν θα επιβληθεί ποτέ, όπως αποκαλύφθηκε και από τις έμμεσες δηλώσεις τις οποίες έκανε ο ίδιος ο ανωτέρω Δικαστής Merchan μετά τις πρόσφατες εκλογές («America Makes a Perilous Choice, Nytimes»).

2 Συμμετοχή στην εξέγερση για την ανατροπή του αμερικανικού πολιτεύματος

Όμως είχε διατυπωθεί και μια άλλη , πολλή πιο σύνθετη και σοβαρή, κατηγορία εναντίον του νεοεκλεγέντος Προέδρου από τον ειδικό Σύμβουλο του Αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης Jack Smith.

Ποια ήταν η συγκεκριμένη κατηγορία;

α) Η συμμετοχή σε συνωμοσία για την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος των προηγούμενων εκλογών κατά τις οποίες είχε αναδειχθεί Πρόεδρος ο Τζο Μπάιντεν .

β) Η συμμετοχή σε στάση για την ανατροπή του Πολιτεύματος , επί τη βάσει της εξέγερσης ( insurrection) των οπαδών του Τραμπ , οι οποίοι στις 6 Ιανουαρίου του 2016 είχαν εισέλθει βιαίως στο Καπιτώλιο (σηματοδώντας σε όλη την υφήλιο την πιο «συντηρητική επανάσταση» που είχε γίνει ποτέ εναντίον των αμερικανικών θεσμών).
Μια παρόμοια κατηγορία (για εσχάτη προδοσία) στο δικό μας ποινικό σύστημα επισύρει την ποινή της ισόβιας κάθειρξης (άρθρα 134 επ. του Ποινικού Κώδικα).

Παρόλα αυτά ο Τραμπ διασώθηκε και από αυτή τη σοβαρότατη κατηγορία , γιατί το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών (Supreme Court) εξέδωσε μια ευνοϊκή για αυτόν απόφαση με μια πλειοψηφία η οποία είχε εκκολαφθεί από δικαστές που είχε διορίσει ο ίδιος ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος. Ποιο ήταν το περιεχόμενο της προκείμενης απόφασης;

Ότι οι Αμερικανοί Πρόεδροι έχουν ποινική ασυλία (immunity) για τις πράξεις τις οποίες τελούν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Σημειώνω, πάντως, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο είχε κρίνει πριν από λίγο καιρό, ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε κώλυμα υποψηφιότητας για συμμετοχή στις Προεδρικές εκλογές που έγιναν πριν από μερικές ημέρες , γιατί ερμήνευσε με διαφορετικό τρόπο την 14η Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ .

Η τροπολογία τούτη απαγορεύει την κατοχή κρατικού αξιώματος σε οποιοδήποτε άτομο το οποίο είχε συμμετοχή σε εξέγερση ή σε επανάσταση εναντίον του αμερικανικού κράτους.

Και ο Τραμπ, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, καθοδηγούσε τη βίαιη εξέγερση των οπαδών του την 6η Ιανουαρίου του 2016.

Επιπλέον, πίσω από όλες αυτές τις εξελίξεις αποκαλύφθηκε και ένα άλλο δομικό ελάττωμα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος. Ποιο;

Η δυνατότητα, δηλαδή, του εκάστοτε Αμερικανού Προέδρου (με βάση την ιδεολογία του) να διορίζει δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο , οι οποίοι θα ενστερνίζονται την ίδια με αυτόν ιδεολογία (είτε για τις αμβλώσεις, είτε για το γάμο των ομόφυλων, είτε για τα πολιτικά συμφέροντα του εκάστοτε εν ενεργεία Προέδρου).
Επιπρόσθετα, είναι αναγκαίο να αναφέρω και κάτι άλλο:

Δηλαδή, ότι σε κάθε περίπτωση ο Ντόναλντ Τραμπ θα έχει από το Αμερικανικό Σύνταγμα την εξουσία να δίνει «χάρη» σε οποιονδήποτε πολίτη, τουλάχιστον για τα ομοσπονδιακά αδικήματα τα οποία έχει ενδεχομένως διαπράξει .

Και το κρίσιμο ερώτημα

Θα ενεργοποιήσει μια τέτοια εξουσία για τον εαυτό του ( για να απαλλαγεί τουλάχιστον από τη σοβαρότερη κατηγορία της συμμετοχής σε εξέγερση εναντίον του κράτους);

Κατά τη γνώμη μου θα το κάνει.

Και αυτό φανερώνει το μεγάλο κίνδυνο ενώπιον του οποίου βρίσκεται η Δημοκρατία στην Αμερική .

Δηλαδή, ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ (ως όργανο της εκτελεστικής εξουσίας να απαλλάσσει τον εαυτό του για ποινικά εγκλήματα, παρεμβαίνοντας κατ΄ αυτόν τρόπο σε καθήκοντα και λειτουργίες που ανήκουν στη Δικαστική εξουσία).

Υπό την έννοια αυτή, μετά την εκλογή του Τραμπ δεν θα υπάρχουν πλέον στις ΗΠΑ τα περίφημα θεσμικά αντίβαρα ελέγχου της κυβερνητικής εξουσίας (τα περίφημα checks and balances)

Κατά συνέπεια η εκλογή του Τραμπ ενεργοποιεί κατά την κρίση μου ένα «εφιάλτη» που ελλοχεύει σε οποιαδήποτε δυτική δημοκρατία.

Τον εφιάλτη δηλαδή του «απόλυτου δεσποτισμού», έτσι όπως τον είχε περιγράψει έξοχα ο δαιμόνιος συγγραφέας Αλέξις ντε Τοκβίλ στο προφητικό του βιβλίο « Η Δημοκρατία στην Αμερική».

Στο βιβλίο, λοιπόν, αυτό ο Αλέξις ντε Τοκβίλ προσδιόριζε ως την τελευταία λεπτομέρεια -και με έντονο πάθος- το καθεστώς που φανταζόταν ότι θα προέκυπτε από την εμφάνιση ενός σύγχρονου απόλυτου μονάρχη, μιας φιγούρας δηλαδή, η οποία θα διέθετε μια εξουσία «που θα υποβάθμιζε τους ανθρώπους , χωρίς να τους βασανίζει» (όπως ένα στρατιωτικό πραξικόπημα).

Το συμπέρασμα;

Η Αμερικανική δημοκρατία μπαίνει σε «αχαρτογράφητα πεδία» , αφού ένας άνθρωπος -ο Ντόλαντ Τραμπ- θα διαθέτει μια ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη εξουσία, έναντι της οποίας δεν θα υπάρχει καμία θεσμική αντίσταση.

Και από τη στιγμή μάλιστα κατά την οποία ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος ελέγχει πολίτικά και τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων!

Υ.Γ Οι παραπάνω καταγραφές είναι μια προσέγγιση με όρους Ποινικού Δικαίου. Βεβαίως, πρέπει να ερμηνευθεί για ποιο λόγο ο δισεκατομμυριούχος νεοεκλεγείς Πρόεδρος «θριάμβευσε» και στα φτωχότερα κοινωνικά στόματα και σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Μήπως γιατί οι Δημοκρατικοί δεν διέθεταν κάποιο πειστικό «ιδεολογικό αφήγημα»;

*Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, kalfelis@law.auth.gr