Κάμαλα Χάρις: Μπορεί να γίνει πλανητάρχης – Οι έρευνες για τα στερεότυπα

Η ενδεχόμενη εκλογή της Κάμαλα Χάρις, μιας μαύρης, Ασιατικοαμερικανίδας γυναίκας, ως προέδρου των ΗΠΑ μπορεί να αποτελέσει ένα ιστορικό γεγονός σε πολλαπλά επίπεδα, όπως αναφέρει το vita.gr.

Όπως εξηγούν ερευνητές στον τομέα της πολιτικής επικοινωνίας, πρόκειται για ένα πιθανό ενδεχόμενο εάν αναλογιστούμε τα θετικά πλέον χαρακτηριστικά που αποδίδει μεγάλος μέρος των ψηφοφόρων στις γυναίκες πολιτικούς.

Στο παρελθόν τα στερεότυπα εμπόδιζαν τις γυναίκες υποψήφιες να ανελιχθούν, καθώς τις παρουσίαζαν συναισθηματικές, ευαίσθητες, ακόμα και αδύναμες.

Τώρα, νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Political Behavior, αποκαλύπτει ότι οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ βλέπουν όλο και περισσότερο τις γυναίκες ηγέτιδες ως συνώνυμο της πολιτικής ηγεσίας, ακόμη και ως πιο αποτελεσματικές από τους άνδρες πολιτικούς.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές πίσω από την μελέτη στο Conversation, αυτή η μετάβαση αντανακλά μια ευρύτερη αλλαγή στις προσδοκίες των ψηφοφόρων για τους πολιτικούς ηγέτες, μιας και πλέον φαίνεται να είναι πιο πιθανό να θεωρήσουν ότι μια γυναίκα υποψήφια «ταιριάζει» καλύτερα στο δημόσιο αξίωμα.

Αυτό θα μπορούσε να «ανοίξει» τον δρόμο για την Κάμαλα Χάρις, ώστε να «σπάσει» την υψηλότερη «γυάλινη οροφή» της αμερικάνικης πολιτικής.

Η περίπτωση του «double bind» για την Κάμαλα Χάρις

Τα έμφυλα στερεότυπα πρόκειται για τις υποθέσεις και τις προσδοκίες που έχουμε διαμορφώσει για τους άνδρες και τις γυναίκες, τα οποία τείνουν να είναι περιοριστικά.

Μεταξύ των πολλών εμποδίων που συναντά μια γυναίκα στον δρόμο για την πολιτική ηγεσία, συγκαταλέγονται και τα έμφυλα στερεότυπα. Στους άνδρες πολιτικούς υποψηφίους αποδίδονται συνήθως «ανδρικά» χαρακτηριστικά, όπως ότι είναι φιλόδοξοι και ανταγωνιστικοί ενώ στις γυναίκες υποψηφίους αποδίδονται «γυναικεία», όπως ότι είναι συμπονετικές ή εγκάρδιες.

Λαμβάνοντας λοιπόν, υπόψη τα έμφυλα στερεότυπα, οι ψηφοφόροι καταλήγουν να έχουν πολύ διαφορετικές προσδοκίες για τους άνδρες και τις γυναίκες υποψηφίους. Αυτό αποτελεί ένα «διπλό πρόβλημα» για τις γυναίκες ηγέτιδες, όρος που αποδίδεται στην επιστημονική βιβλιογραφία ως «double bind».

Εάν συμπεριφερθούν ως ηγέτιδες και ενεργήσουν διεκδικητικά, δρουν εκτός των προσδοκιών περί «γυναικείων» χαρακτηριστικών. Εάν όμως συμπεριφερθούν σύμφωνα με τα στερεότυπα τότε δεν θεωρούνται ισχυρές ηγετικές προσωπικότητες.

Το φαινόμενο επεκτείνεται και στην πολιτική

Στο παρελθόν τα χαρακτηριστικά των ανδρών πολιτικών, αλλά όχι των γυναικών πολιτικών, ευθυγραμμίζονταν με τις ηγετικές ιδιότητες που επιθυμούσαν οι ψηφοφόροι να έχουν οι πολιτικοί τους ηγέτες, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Politics.

Τα χαρακτηριστικά αυτά περιλαμβάνουν την ικανότητα, την ισχυρή ηγεσία, την ενσυναίσθηση και την ακεραιότητα.

Ωστόσο παλαιότερη μελέτη, δημοσιευμένη στο Political Psychology, έδειξε ότι τα αναμενόμενα χαρακτηριστικά των γυναικών πολιτικών ήταν ασαφή, δηλαδή οι ψηφοφόροι δεν είχαν σαφείς προσδοκίες για τις γυναίκες πολιτικούς.

Οι ψηφοφόροι δεν έβλεπαν επίσης τις γυναίκες πολιτικούς να ευθυγραμμίζονται με τις ίδιες τέσσερις ηγετικές ιδιότητες που αναζητούσαν.

Αλλά μέχρι το 2021, εξέχουσες γυναίκες πολιτικοί, όπως η Χίλαρι Κλίντον, η Νίκι Χέιλι και η Νάνσι Πελόζι αναδιαμόρφωσαν το πολιτικό σκηνικό για τις γυναίκες που επιδιώκουν να αναλάβουν αξιώματα, διαμορφώνοντας και παγιώνοντας τις προσδοκίες του κοινού.

Όλο και πιο θετικά τα χαρακτηριστικά των γυναικών πολιτικών

Παλαιότερα, οι άνθρωποι δεν συμφωνούσαν για τα χαρακτηριστικά των γυναικών πολιτικών. Ενώ ορισμένοι τις περιέγραφαν «σκληρές», άλλοι τις θεωρούσαν «αδύναμες». Ομοίως, κάποιοι τις έβλεπαν ως «ορθολογικές» ενώ άλλοι ως «συναισθηματικές».

Η παρούσα μελέτη όμως, υποστηρίζει ότι οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ φαίνεται να αποδίδουν πλέον σαφή και θετικά χαρακτηριστικά στις πολιτικές υποψηφίους.

Όταν ρωτήθηκαν σχετικά με αυτά, οι ερωτηθέντες απαρίθμησαν θετικά χαρακτηριστικά όπως ευφυΐα, ορθολογισμό, ανάλυση, φιλοδοξία και ηθική.

Ταυτόχρονα, οι γυναίκες πολιτικοί φάνηκαν να συνδέονται λιγότερο με αρνητικά χαρακτηριστικά, όπως ότι είναι «αδύναμες».

Οι γυναίκες πολιτικοί έχουν κερδίσει έδαφος, ξεπερνώντας τους άνδρες πολιτικούς

Στο παρελθόν, τα χαρακτηριστικά των γυναικών πολιτικών δεν ήταν συμβατά με τα ηγετικά χαρακτηριστικά. Η παρούσα μελέτη όμως, υποδηλώνει ότι αυτό αλλάζει.

Μάλιστα σύμφωνα με τους ερευνητές, οι βαθμολογίες των γυναικών πολιτικών αυξήθηκαν και στα τέσσερα χαρακτηριστικά ηγεσίας που εκτιμούν οι ψηφοφόροι: ικανότητα, ηγεσία, ενσυναίσθηση και ακεραιότητα.

Οι άνδρες πολιτικοί, αντίθετα, έχασαν έδαφος και στα τέσσερα ηγετικά χαρακτηριστικά. Οι γυναίκες πολιτικοί φαίνεται να ξεπερνούν τώρα τους άνδρες πολιτικούς σε τρία από τα τέσσερα χαρακτηριστικά ηγεσίας, την ικανότητα, την ενσυναίσθηση και την ακεραιότητα.

Όσον αφορά την ισχυρή ηγεσία, οι προσδοκίες των ψηφοφόρων για τους άνδρες πολιτικούς φάνηκαν να είναι ίσες με εκείνες για τις γυναίκες πολιτικούς.