Ενόψει της μεγάλης εθνικής εορτής της 28ης Οκτωβρίου και των μαθητικών παρελάσεων που θα γίνουν , θα ήθελα να θυμηθούμε ένα ζήτημα το οποίο είχε εγερθεί πριν από μερικά χρόνια.
Ποιοι, δηλαδή, μαθητές θα είναι σημαιοφόροι σε αυτές τις παρελάσεις; Η μια αντίληψη που είχε υποστηριχθεί από την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζε, ότι οι σημαιοφόροι θα πρέπει να ορίζονται με κλήρωση!
Η άλλη αντίληψη δεχόταν, ότι τη σημαία σε αυτές τις παρελάσεις θα έπρεπε να τη σηκώνουν οι μαθητές εκείνοι οι οποίοι είχαν την καλύτερη απόδοση στο σχολείο .
Προσωπικά αποδέχομαι περισσότερο τη δεύτερη λογική.
Γιατί με «ενοχλούσε» και με «ενοχλεί» ακόμη η ιδέα να ορίζονται οι σημαιοφόροι με κλήρωση;
Γιατί πιστεύω , ότι πίσω από αυτή κρύβεται η φιλοσοφία ενός «φρικτού εξισωτισμού». Δηλαδή ότι όλοι οι άνθρωποι (και άρα και οι μαθητές μιας τάξης) πρέπει σώνει και καλά να είναι ίσοι.
Και άρα , ότι δεν είναι απαραίτητο να ανταμείβονται ούτε οι καλύτεροι άνθρωποι στη ζωή ( με την αριστοτελική έννοια του όρου, δηλαδή αυτοί που υπακούν στους νόμους , δεν φοροδιαφεύγουν κλπ), ούτε φυσικά είναι αναγκαίο να ανταμείβονται οι μαθητές εκείνοι οι οποίοι έχουν την καλύτερη απόδοση.
Όπου εφαρμόστηκε αυτή η θεωρία οδήγησε σε καταστροφικά αποτελέσματα για την ανθρωπότητα ! Και εξηγούμαι :
1 Και ο Πλάτων (από παλιά) και ο αριστερός φιλόσοφος Αλαίν Μπαντιού (πολύ πρόσφατα) μας είπαν , ότι ο κόσμος και οι κοινωνίες ορίζονται μέσα από τις διαφορές τους! Ουσιαστικά μας είπαν ότι οι άνθρωποι ( και οι μαθητές) δεν είναι ίδιοι. Ούτε στα μυαλά, ούτε στην απόδοσή τους!
2. Σε οικονομικό επίπεδο όπου εφαρμόστηκε η θεωρία του «ολοκληρωτικού εξισωτισμού», όπως στα συστήματα του υπαρκτού σοσιαλισμού, οδήγησε στην έλλειψη κινήτρων για την παραγωγή πλούτου.
Και στο περίφημο αξίωμα της σοβιετικής περιόδου «εσείς κάνετε ότι δουλεύετε και εμείς κάνουμε ότι σας πληρώνουμε». Φυσικά θα ήταν καταστροφικό να εφαρμοστεί κάτι ανάλογο και στις μαθητικές κοινότητες,
Όμως υπάρχει και κάτι επιπρόσθετο . Δηλαδή είναι σίγουρο, ότι στα μυαλά πολλών η έννοια της σημαίας ( και του σημαιοφόρου) έχει συνδεθεί με ένα αναχρονιστικό μέγεθος.
Δηλαδή με την έννοια του έθνους , όπως η έννοια τούτη είχε οριοθετηθεί στο ανώμαλο μετεμφυλιακό καθεστώς με τις εξορίες των πολίτικών αντιπάλων και με τα γνωστά συστατικά στοιχεία (: πατρίς, οικογένεια , θρησκεία).
Ωστόσο όλοι αυτοί λησμονούν, ότι υπάρχει και ο σύγχρονος προοδευτικός ορισμός του έθνους («Rorty, Achieving our country»).
Αν ακολουθήσει κανείς αυτή την αντίληψη, τότε «η εθνική ταυτότητα» διαμορφώνεται μέσα από τους διαλόγους της διαβουλευόμενης κοινωνίας των πολιτών. Εκεί οι Έλληνες πολίτες αποφασίζουν μόνοι τους αν θέλουν μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία, με διάκριση εξουσιών, κράτος δικαίου κλπ.
Γιατί υπό αυτές τις συνθήκες να μη νοιώθει υπερηφάνεια ο καλός μαθητής ο οποίος συνειδητά θα σηκώνει την ελληνική σημαία κατά τη μαθητική παρέλαση παρόμοιων εθνικών εορτών;
Εξάλλου όλη αυτή η ανάλυση συνδέεται και με τη σύγχρονη έννοια του πατριωτισμού. Τι εννοώ;
Δηλαδή, πατριώτης κατά την κρίση μου δεν είναι εκείνος ο οποίος τυπικά βγάζει τη σημαία στο μπαλκόνι του , αλλά εκείνος ο οποίος συμμετέχει στη συλλογική ζωή και τηρεί τις υποχρεώσεις (ή απολαμβάνει τα δικαιώματά) του, όπως αυτά καθορίζονται από το Ελληνικό Σύνταγμα («συνταγματικός πατριωτισμός»).
Το συμπέρασμα; Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες είναι απαραίτητο να καταπολεμούνται , γιατί οδηγούν στην έλλειψη κοινωνικής συνοχής.
Όμως η αντίληψη ότι οι σημαιοφόροι στις μαθητικές παρελάσεις πρέπει να ορίζονται με κλήρωση είναι μια «σκουριασμένη αντίληψη»!
Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ.
