Πριν από πενήντα χρόνια συγκροτήθηκε το πολιτικό σύστημα της σύγχρονης δημοκρατίας.
Τότε είχαμε τις πρώτες ελεύθερες εκλογές (Νοέμβριος 1974). Καταργήθηκε με δημοψήφισμα η βασιλεία (Δεκέμβριος 1974). Και ψηφίστηκε ένα νέο δημοκρατικό Σύνταγμα (1975).
Τότε ξεπήδησαν τα πρώτα κόμματα μετά την κατάργηση των απαγορεύσεων.
Τότε μπήκαν οι βάσεις ενός «νέου δικομματισμού» με το ΠαΣοΚ και τη ΝΔ, ο οποίος μορφοποιήθηκε όχι στις εκλογές του 1974 αλλά σε εκείνες που ακολούθησαν το 1977.
Αυτό το πολύχρωμο θερμοκήπιο καθόρισε τη ζωή του τόπου την πεντηκονταετία που ακολούθησε. Και τη διαμόρφωσε με θεσμικό εκσυγχρονισμό, κοινωνική πρόοδο και πολιτική σταθερότητα.
Συνεπώς όλοι όσοι συνέπραξαν σε ένα αδιαμφισβήτητο εθνικό success story δικαιούνται την αναγνώρισή μας.
Θα ήταν όμως άδικο να παραγνωρίσω ότι το πιο επιτυχημένο πολιτικό δημιούργημα της Μεταπολίτευσης ήταν το ΠαΣοΚ.
Είχε διάρκεια, αντοχή, ευρεία κοινωνική διείσδυση, ανέδειξε ένα πλούσιο στελεχιακό δυναμικό, διαμόρφωσε νέα δεδομένα, πραγματοποίησε εμβληματικές μεταρρυθμίσεις.
Κι ήταν ίσως ο πιο αποτελεσματικός εκλογικός μηχανισμός που γνώρισε η Ελλάδα.
Μαζί με τη Μεταπολίτευση λοιπόν έχει γενέθλια στις «3 του Σεπτέμβρη» και το πιο εμβληματικό παιδί της. Ακόμη κι αν δεχτούμε πως μετά την κρίση της περασμένης δεκαετίας το ΠαΣοΚ δεν είναι εκείνο που ήταν.
Φυσικά όλα τα κόμματα έχουν τις καλές και τις κακές στιγμές τους. Τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους.
Εκείνο όμως για το οποίο ξεχώριζε το ΠαΣοΚ μέσα στον γαλαξία της Μεταπολίτευσης ήταν η κυβερνητική διαχείριση. Ενας καλώς νοούμενος «κυβερνητισμός» που του επέτρεψε να εδραιωθεί και να διαρκέσει.
Με το ΠαΣοΚ και για πρώτη φορά μετά τον Ελευθέριο Βενιζέλο, η δημοκρατική παράταξη αναδείχθηκε σε «φυσικό κόμμα της διακυβέρνησης» που θα έλεγε κι ο Μπάλντουιν.
Αν το σημειώνω είναι επειδή το ΠαΣοΚ απώλεσε αυτό ακριβώς το κολοσσιαίο πλεονέκτημα στα χρόνια της σμίκρυνσης και της συρρίκνωσης. Κι επειδή χρειάζεται να το ανακτήσει αν θέλει να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή.
Τα υπόλοιπα είναι φιλολογικές συζητήσεις σχολιαστών του καφενείου.
Φυσικά η Ιστορία δεν ξαναγράφεται, ούτε αντιγράφεται. Αλλά επειδή το ΠαΣοΚ βαδίζει σε μια νέα εκλογή αρχηγού, θα περίμενε κανείς να πρυτανεύει αυτή η έγνοια στις επιλογές του.
Οχι δηλαδή πώς θα διαμορφωθεί ένα «αριστερό» ή «αντιδεξιό» ΠαΣοΚ για να ανταγωνιστεί ή να συμπράξει με κάποιον ταλαίπωρο ΣΥΡΙΖΑ και τις διασπάσεις του.
Αλλά πώς θα συγκροτηθεί ένα «άλλο», σύγχρονο ΠαΣοΚ, ακόμη κι αν το «άλλο» χρειαστεί να είναι και διαφορετικό.
ΠεδίοΝ δόξης λαμπρόΝ για τον νέο (ή τη νέα) αρχηγό.
