Ένας κλασσικός ορισμός της έννοιας του «μεταμοντερνισμού» έλεγε το εξής: « Η μεταμοντέρνα σκέψη συσχετίζει αυτόβουλα ασύνδετες σειρές συμβάντων , είδη λόγου, σκέψεις…..εν ολίγοις συνδέει τα πάντα με τα πάντα» (« F. Jameson , Postmodernism»).
Γιατί κάνω μια τέτοια αναφορά;
Γιατί αυτή τη σχολή σκέψης μου θυμίζει (κατά την αξιολογική μου κρίση) το «φαινόμενο Κασσελάκη», δηλαδή το φαινόμενο του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ (και μάλιστα ενόψει των ευρωεκλογών).
Τι εννοώ; Ο κ. Κασσελάκης συνδυάζει εύκολα τα πιο ασύμβατα μεγέθη και μάλιστα με θέσεις οι οποίες δεν έχουν καμία ιδεολογική συγγένεια με το χώρο τον οποίο εκπροσωπεί.
Μερικά παραδείγματα.
Είχε συνηγορήσει παλιότερα για το χωρισμό Εκκλησίας και κράτους και μάλιστα με την ειδικότερη μορφή του εκκλησιαστικού φόρου (Kirchensteuer) τον οποίο θα πληρώνει εθελοντικά κάθε πιστός για τη συντήρηση των εκκλησιαστικών κοινοτήτων (μια άποψη που παραδοσιακά και κυρίαρχα ασπάζονται όσοι δεν πιστεύουν στη μεταφυσική της θρησκευτικής προσέγγισης).
Αιφνιδίως πριν από λίγο καιρό και ευρισκόμενος στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκαλύπτει την πίστη του στα «θαύματα» ! Βεβαίως η πίστη στο θεό είναι ένα εσωτερικό υπαρξιακό βίωμα και , όπως έλεγε ο Εμμανιουέλ Καντ , δεν ελέγχεται με επιστημονικές αποδείξεις .
Ωστόσο απορεί κανείς αν η αποδοχή των θρησκευτικών θαυμάτων «εκφράζει» ιδεολογικά και τον χώρο που εκπροσωπεί ως αρχηγός (δηλαδή ως αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ).
Ένα άλλο παράδειγμα.
Ο κ. Κασσελάκης μιλάει σε ένα συνέδριο και υποστηρίζει ότι δεν είναι ορθό να «δαιμονοποιούμε» το Κεφάλαιο και τον πλούτο (μια σκέψη που είχε εκφράσει παλιότερα και ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα).
Αν και προσωπικά δεν διαφωνώ με αυτή την άποψη , ο χώρος που εκπροσωπεί πάντα πίστευε ότι η καπιταλιστική συσσώρευση (με κυρίαρχο μέγεθος το Κεφάλαιο) οδηγεί στην εκκόλαψη τεράστιων ανισοτήτων, δηλαδή στην ύπαρξη πολύ πλουσίων και πολύ φτωχών!
Ένα άλλο παράδειγμα.
Σε παλαιότερη συνέντευξη του είχε υποστηρίξει ότι οι όλοι εκείνοι οι φοιτητές που καταστρέφουν την πανεπιστημιακή περιουσία θα πρέπει να αποβάλλονται από το πανεπιστήμιο (« …expelling anyone who damages university /taxpayer property..», Kathimerini 14/7/2023).
Ωστόσο, ο χώρος που εκπροσωπεί ιδεολογικά δεν ασκούσε ποτέ κριτική στους περιθωριακούς και τις άλλες φοιτητικές (ή μη ) ομάδες που κατέστρεφαν την περιουσία των Πανεπιστημίων ( κάνοντας χρήση του περίφημου πανεπιστημιακού ασύλου).
Τελικά κανείς δεν γνωρίζει κατά τη γνώμη μου ποια είναι η συνολική ιδεολογική ταυτότητα του αρχηγού του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ και ποια είναι η ταυτότητα του ίδιου του κόμματός αυτού.
Μάλλον έχουμε να κάνουμε με ένα «υπό εκκόλαψη» κεντροδεξιό κόμμα και αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό ενόψει των εκλογών της 9ης Ιουνίου.
Προσωπικά πάντως αναγνωρίζω στον κ. Κασσελάκη ένα «μεγάλο θετικό μέγεθος». Δηλαδή την ειλικρίνεια του να μιλήσει στη δημόσια σφαίρα για την υπαρξιακή του ετερότητα (και μάλιστα σε μια κοινωνία η οποία δεν έχει διαπαιδαγωγηθεί επαρκώς σε σχέση με αυτά τα πράγματα).
Από την άλλη μεριά δεν αφομοιώνω θετικά το γεγονός, δηλαδή το ότι επεδείκνυε δημοσίως την αγορά ενός πολυτελέστατου σπιτιού σε αριστοκρατική περιοχή της Αθήνας ( που μόνο πολύ λίγοι Έλληνες θα μπορούσαν να αγοράσουν).
Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αν δεν αλλάξει πρώτα τον εαυτό του ( έλεγε και ο Γκάντι).
Το συμπέρασμα; Οι πολίτες ενόψει των ευρωεκλογών θέλουν μια πιο «καθαρή» ιδεολογική ταυτότητα από τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ.
Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, kalfelis@law.auth.gr
