Εσείς πόσα μικροπλαστικά φάγατε και ήπιατε σήμερα;
Ας υποθέσουμε ότι κάποιος πετάει ένα πλαστικό μπουκάλι στη θάλασσα, το οποίο δεν είναι βιοδιασπώμενο. Αυτό σημαίνει ότι το υλικό δεν μπορεί να διαλυθεί στο νερό και χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να αποσυντεθεί. Και ακόμη και τότε δεν «εξαφανίζεται» τελείως, απλώς διασπάται σε μικρότερα κομμάτια. Κατά τη διάρκεια της αποδόμησής του απελευθερώνει τοξικές χημικές ουσίες που μολύνουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Όλο αυτό μόνο για ένα μπουκάλι. Τώρα φανταστείτε ότι στους ωκεανούς έχουν σχηματιστεί ολόκληρα «νησιά» από πλαστικά. Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, υπάρχουν πάνω από 51 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια στις θάλασσες, 500 φορές περισσότερα από τα αστέρια που υπάρχουν στον γαλαξία μας!
Πλαγκτόν, οστρακοειδή, πτηνά, ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά και θαλάσσιες χελώνες από όλα τα μέρη του πλανήτη και από διάφορα βάθη του ωκεανού καταπίνουν αυτά τα πλαστικά απορρίμματα και μέσω της τροφικής αλυσίδας καταλήγουν στο πιάτο μας.
Και δεν είναι μόνο τα θαλασσινά. Τα μικροπλαστικά βρίσκονται στο νερό και τις συσκευασίες του φαγητού μας, στα φρούτα και τα λαχανικά, στο κρέας, μέχρι και στο αλάτι και τη ζάχαρη. Υπολογίζεται ότι κάθε εβδομάδα καταναλώνουμε το πλαστικό ισοδύναμο μιας πιστωτικής κάρτας.
Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι επιστήμονες έχουν βρει θραύσματα πλαστικού μέσα στο σώμα μας. Ωστόσο, τα δεδομένα εγείρουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία μας.
Συγκεκριμένα, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό Environmental Science & Technology αναδεικνύει τη σχέση των μικροπλαστικών με τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις πεπτικές μας οδούς, περνώντας από το έντερο προς τους ιστούς του ήπατος και του εγκεφάλου.
Μπορούν τα μικροπλαστικά να βλάψουν το συκώτι μας; Τι φοβούνται οι επιστήμονες;
Μελέτη-ορόσημο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine συνδέει τα μικροπλαστικά που βρίσκονται στις πλάκες των αιμοφόρων αγγείων με πιθανό αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή ακόμη και θανάτου.
Με βάση προηγούμενες ανακαλύψεις και τα τελευταία ευρήματα, ερευνητές από το Κέντρο Εξατομικευμένης Ιατρικής της Κλινικής Mayo εξετάζουν πώς η περιβαλλοντική έκθεση στα μικροπλαστικά αλληλεπιδρά με γενετικούς παράγοντες για να επηρεάσουν τη βιολογία μας.
Συγκεκριμένα, ο Δρ Κωνσταντίνος Λαζαρίδης, που ασχολείται με τη διερεύνηση των γενετικών και περιβαλλοντικών υποκείμενων σπάνιων ηπατικών παθήσεων, ανησυχεί μήπως η συσσώρευση των μικροπλαστικών στον οργανισμό μπορεί να βλάψει το συκώτι, όπως ο σίδηρος και ο χαλκός – δύο αβλαβή μέταλλα που προσλαμβάνουμε από τη διατροφή – μπορούν, σε υψηλές συγκεντρώσεις, να προκαλέσουν ηπατική νόσο σε άτομα με γενετικές ανωμαλίες.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι τα ευρήματα αυτά αυξάνουν τους προβληματισμούς σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των μικροπλαστικών στη συνολική υγεία μας, ιδίως για τους νέους ανθρώπους. «Τα πλαστικά έχουν κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη και έχουν δώσει ώθηση σε πολλές ιατρικές εξελίξεις, αλλά πρέπει να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία για τα επόμενα χρόνια», υπογραμμίζει.
Στόχος της ερευνητικής ομάδας είναι να συμβάλλει στην κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της έκθεσης σε μικροπλαστικά και να χαράξει την πορεία για εξατομικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις, αντίστοιχες με εκείνες που εφαρμόζουν οι ειδικοί για τη συσσώρευση σιδήρου και χαλκού σε ευπαθή άτομα.
Μπορούμε να αποφύγουμε τα μικροπλαστικά;
Τα μικροπλαστικά κυριολεκτικά έχουν «καταλάβει» το νερό και τα τρόφιμα. Επομένως, το να τα αποφύγουμε εντελώς μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο. Αυτό που μπορούμε όμως και πρέπει να κάνουμε είναι να μειώσουμε τη χρήση πλαστικών και να κάνουμε περισσότερη ανακύκλωση.
Κάθε χρόνο παράγονται πάνω από 300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, αλλά μόνο το 10% ανακυκλώνεται. Τα προϊόντα μιας χρήσης και οι συσκευασίες παίζουν μεγάλο ρόλο σε αυτό, γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναζητήσουμε βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
Το αλουμίνιο, για παράδειγμα, είναι πιο ασφαλής επιλογή από το πλαστικό, καθώς παράγει λιγότερα επιβλαβή απόβλητα και μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί αμέτρητες φορές.
Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε σε δίλλημα στο σούπερ-μάρκετ έχετε κατά νου ότι η πιο φιλική προς το περιβάλλον επιλογή με το λιγότερο δυνατό αποτύπωμα άνθρακα είναι το αλουμίνιο.
Ένα αλουμινένιο κουτάκι χρειάζεται λιγότερη πρώτη ύλη ανά μονάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες επιλογές (πλαστικό, γυάλινο). Επιπλέον, το 75% του αλουμινίου που παράγεται ξαναχρησιμοποιείται και μπορεί να επιστρέψει στο ράφι σε μόλις λίγες ημέρες.
Φυσικά, το να ξεκινήσουμε να βγάζουμε τα πλαστικά από τη ζωή μας δεν σημαίνει πως πρέπει να πετάξουμε ό,τι έχουμε σε πλαστικό. Αντίθετα, συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε αυτά που έχουμε μέχρι να μην μας είναι πια χρήσιμα και όταν έρθει η ώρα να τα αντικαταστήσουμε με κάτι καινούργιο επενδύουμε σε αντικείμενα που είναι επαναχρησιμοποιούμενα.
