Οι ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου πλησιάζουν και θα ήθελα σύντομα να διατυπώσω τις ακόλουθες παρατηρήσεις.
1 Οι διασημότητες (celebrities) στις ευρωλίστες. Τελικά φαίνεται ότι είχε δίκαιο ο μεγάλος στοχαστής Κορνήλιος Καστοριάδης. Γιατί;
Γιατί υποστήριζε ότι οι πολιτικοί στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες επιδίδονται ασύστολα στη ψηφοθηρία και με κριτήρια τα οποία έχουν να κάνουν με το marketing (λες και η πολιτική ιδεολογία μπορεί να εξομοιωθεί με την κατανάλωση ενός εμπορικού προϊόντος).
Και συμπλήρωνε ότι η άνοδος στην εξουσία ή η «εκλογική εμβέλεια» ενός πολιτικού επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Δηλαδή είτε μέσω της κολακείας της κοινής γνώμης , είτε μέσω της «τηλεοπτικής φωτογένειας και αναγνωρισιμότητας» .
Και κάνω αυτή την αναφορά , γιατί φαίνεται ότι έτσι επελέγησαν σε αρκετά μεγάλο βαθμό και κάποιοι εκ των υποψηφίων ευρωβουλευτών των διαφόρων κομμάτων.
Δεν κατανοώ έτσι (και αυτό είναι μια αξιολογική κρίση), γιατί ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης θεώρησε a priori, ότι δύο τηλεοπτικοί παρουσιαστές (όπως ο κ. Αυτιάς ή η κ. Μελέτη) μπορούν να διαβουλεύονται καλύτερα για το «κοινό αγαθό» σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πολίτη και τους έβαλε στη λίστα των υποψηφίων.
Υπενθυμίζω , ότι αυτό ήταν το κριτήριο ( η επιτυχής διαβούλευση για το κοινό αγαθό) το οποίο θα έπρεπε να υιοθετεί μια Δημοκρατική Πολιτεία , σε ότι αφορά τον τρόπο κατανομής των δημόσιων αξιωμάτων (σύμφωνα με τη «φιλοσοφία» την οποία είχε αναπτύξει ο Περικλής στον «Επιτάφιο»).
Και την ίδια απορία έχω και για την επιλογή του κ. Ανδρουλάκη (σε ότι αφορά τον πρώην αρχηγό της Εθνικής Ομάδας κ. Ζαγοράκη). Και αυτό επίσης είναι μια αξιολογική κρίση.
Ωστόσο, με αυτή τη μεθοδολογία θα είναι αιωνίως αποκλεισμένοι από τις λίστες των υποψηφίων ευρωβουλευτών οι απλοί και ανώνυμοι πολίτες που δεν έχουν «τηλεοπτική αναγνωρισιμότητα» ή δεν υποστηρίζονται εκλογικά από οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων .
Έτσι όμως σιγά- σιγά η Δημοκρατία μας μεταβάλλεται σε μια δημοκρατία «των πάσης φύσεως ελίτ» και απομακρύνει τους νέους ανθρώπους από το να ασχολούνται με τις δημόσιες υποθέσεις!
Και αυτό είναι πολύ αρνητικό!
2. Επίσης, στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ότι ενόψει των επερχόμενων ευρωεκλογών θα ήταν καλό να συζητηθούν και τα ζητήματα τα οποία αφορούν το ίδιο το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και όχι μόνο τα ζητήματα της εγχώριας πολιτικής). Τι εννοώ;
Κάποτε ο Ζακ Ντελόρ είχε υποστηρίξει ότι η Ευρώπη μοιάζει με ένα «ιπτάμενο αντικείμενο άνευ ταυτότητας». Σήμερα τα πράγματα έχουν σε κάποιο βαθμό αλλάξει, αλλά η Ευρώπη εξακολουθεί να συνιστά κυρίαρχα μια νομισματική Ένωση που υιοθετεί γερμανικής έμπνευσης περιοριστικές οικονομικές πολιτικές( ή πολιτικές λιτότητας).
Και αυτό σημαίνει ότι παραμένει έντονο το δημοκρατικό έλλειμμα, αφού οι ευρύτερες ευρωπαϊκές μάζες λ.χ. δεν εκλέγουν άμεσα τον (ή την ) Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να συγκροτούν καινούργιους δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ τους (όπως ακριβώς κάνουν εκατομμύρια Αμερικανοί όταν εκλέγουν τον Πρόεδρο τους).
Υπό αυτή την έννοια το πολιτικό όραμα μιας ισχυρής (μεταεθνικής) Ευρώπης δεν μπορεί να δομηθεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών .
Μάλιστα το δημοκρατικό έλλειμμα μεγαλώνει , αν λάβει κανείς υπόψη του και την απίστευτη γραφειοκρατική δομή των κοινοτικών θεσμών, αφού τα συμβούλια των επιτρόπων , οι γενικές διευθύνσεις και οι επιτροπές συγκροτούν ένα «υπαλληλικό μηχανισμό που δικαίως διεκδικεί τον χαρακτηρισμό μιας πεφωτισμένης απολυταρχίας » (Enzensberger).
Το συμπέρασμα; Ας συζητήσουμε, επιτέλους, ενόψει των επερχόμενων ευρωεκλογών και τα σοβαρά προβλήματα της Ευρώπης!
Όμως ο τρόπος με τον οποίο επελέγησαν οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές δεν εγγυάται σε καμία περίπτωση ότι θα συζητήσουμε για το μέλλον της Ευρώπης!
Καλφέλης Γρηγόρης
Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
