Βλέποντας τον Δρα. Βάλτερ Λόνγκο σήμερα με την λευκή ιατρική του ρόμπα ίσως δεν είναι τόσο εύκολο να φανταστούμε το ροκ παρελθόν του. Κι όμως, στα νιάτα του ο Ιταλός βιογεροντολόγος ήταν ο κιθαρίστας του grunge συγκροτήματος DOT. Σήμερα, έχει αφιερώσει την καριέρα του στη μελέτη της μακροζωίας, ψάχνοντας τρόπους να παρατείνει τα όρια του ανθρώπινου προσδόκιμου ζωής. Μάλιστα υποστηρίζει ότι έχει βρει το μυστικό για να σβήσουμε 100, 120 ακόμη και 130 κεράκια στην τούρτα μας. Αυτό δεν είναι άλλο από τη nirvana. Τόσο απλό; Όχι ακριβώς.
Όπως λέει, η Ιταλία είναι ιδανική περίπτωση όσον αφορά την μελέτη του γήρατος. Η χώρα έχει έναν από τους γηραιότερους πληθυσμούς του πλανήτη με πολλούς ηλικιωμένους να ξεπερνούν τα 100 έτη και πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι αυτό οφείλεται στη μεσογειακή διατροφή. Ο Δρ. Lungo είναι σήμερα καθηγητής Γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, ενώ επίσης διευθύνει το Longevity Institute στην Καλιφόρνια και ένα ογκολογικό ινστιτούτο στο Μιλάνο. Μέσα από την έρευνά του έχει συμπεράνει πως, πράγματι, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αλλά το διατροφικό πλάνο που προτείνει είναι πολύ συγκεκριμένο. Ο βιογεροντολόγος υποστηρίζει ότι αν θέλετε να ζήσετε μέχρι τα βαθιά γεράματα, αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να αυξήστε τους μη-επεξεργασμένους υδατάνθρακες, να μειώστε τις πολλές ζωικές πρωτεΐνες και να φροντίστε να μένετε νηστικοί για μερικές ώρες μέσα στην ημέρα (fasting ή στα ελληνικά ρουτίνα νηστείας). Μια διατροφή που βασίζεται σε υδατάνθρακες φυτικής προέλευσης, λιπαρά και περιορισμένη ποσότητα κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεατικών, είναι η συνταγή της μακροζωίας.
Αγαπώντας τη νηστεία
Επιπλέον, ο Δρ. Λόνγκο έχει γράψει το βιβλίο «The Longevity Diet», στο οποίο παρουσιάζει το πλάνο διατροφής που έχει δημιουργήσει, το οποίο έχει ως βάση τα φρούτα, τα χόρτα, τα λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς. Επιπλέον, η νηστεία παίζει σημαντικό ρόλο στο διατροφικό πλάνο του. Ιδανικά, τα γεύματα της ημέρας πρέπει να γίνονται σε διάστημα 11-12 ωρών. Με αυτό τον τρόπο επιτρέπεται στον οργανισμό ικανό χρονικό διάστημα νηστείας. Επιπλέον, κάθε 3-4 μήνες προτείνει μια πενθήμερη νηστεία, η οποία συμβάλλει στη μείωση της αντοχής στην ινσουλίνη, της αρτηριακής πίεσης και άλλων παραγόντων κινδύνου σε άτομα που κινδυνεύουν να εκδηλώσουν χρόνια νοσήματα.
«Το 2018 το περιοδικό TIME τον ονόμασε έναν από τους 50 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στην υγειονομική περίθαλψη για την έρευνά του πάνω στο γήρας και την μακροζωία».
Στο ίδιο βιβλίο, ο επιστήμονας μιλά για τα «μιμητικά νηστείας», δηλαδή ενώσεις που μιμούνται τα αποτελέσματα της νηστείας χωρίς να απαιτούν πλήρη αποχή από τα τρόφιμα. Ουσιαστικά, οι ενώσεις αυτές ενεργοποιούν διαδικασίες όπως η αυτοφαγία (κυτταρική ανακύκλωση), η βιογένεση των μιτοχονδρίων, η ενεργοποίηση των βλαστικών κυττάρων, η κετογένεση και η μείωση των επιπέδων του ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα 1. Με πιο απλά λόγια, τα μιμητικά νηστείας προάγουν την κυτταρική αναζωογόνηση, τη σωστή λειτουργία του μεταβολισμού, τη μακροζωία και τη γενική υγεία.
Μήπως τα παραπάνω σας ακούγονται λίγο βαρετά; Γιατί σίγουρα ακούγονταν βαρετά στους συναδέλφους του Δρος. Λόνγκο, όταν είχε προτείνει για πρώτη φορά την ιδέα της μελέτης του. Ωστόσο, γρήγορα το διατροφικό του πλάνο άρχισε να κερδίζει έδαφος. Το βιβλίο του έγινε μπεστ σέλερ, η διατροφή του κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ενώ το 2018 το περιοδικό TIME τον ονόμασε έναν από τους 50 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στην υγειονομική περίθαλψη για την έρευνά του πάνω στο γήρας και την μακροζωία.
Οι Ιταλοί και τα μυστικά της μακροζωίας
Πρόσφατα, δημοσίευσε μια νέα μελέτη βασισμένη σε κλινικές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε εκατοντάδες ηλικιωμένους στην Ιταλία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, μια ρουτίνα νηστείας θα μπορούσε να αυξήσει τη βιολογική μας ηλικία και να αποτρέψει ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση. Το ιδιωτικό του ινστιτούτο, με έδρα το Μιλάνο, σχεδιάζει διατροφικά πλάνα για καρκινοπαθείς, ενώ επίσης προσφέρει υπηρεσίες συμβουλευτικής σε ιταλικές εταιρείες και σχολεία, προωθώντας τη μεσογειακή διατροφή. Όπως αναφέρει, σήμερα οι Ιταλοί απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τη γαστρονομική τους παράδοση και «Σχεδόν κανείς στην Ιταλία δεν ακολουθεί τη μεσογειακή διατροφή». Πολλά παιδιά και νεαροί ενήλικες, ειδικά στο νότο της χώρας, πάσχουν από παχυσαρκία και άλλες παθήσεις και για αυτό φταίνε τα 5 «π»: πίτσα, πάστα (ζυμαρικά), πρωτεΐνες, πατάτες και πάνε (δηλαδή ψωμί). Θεωρεί μάλιστα πως η σύγχρονη ιταλική διατροφή, που είναι πλούσια σε μακαρόνια, κρέατα, λαζάνια και τηγανητά λαχανικά, είναι φρικτή πηγή ασθενειών.
«Μια ρουτίνα νηστείας θα μπορούσε να αυξήσει τη βιολογική μας ηλικία και να αποτρέψει ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση».
«Φάτε καλά για να ζήσετε πολλά χρόνια», αυτό είναι όλο κι όλο το μυστικό της μακροζωίας; Όχι, σίγουρα δεν είναι το μόνο. Επιστρέφοντας στους αιωνόβιους της Ιταλίας, ο Δρ. Λόνγκο υποστηρίζει ότι ίσως η μακροζωία τους να οφείλεται στα γονίδια ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, στην…αιμομιξία! «Πιθανώς αναπαράγονταν τα ξαδέρφια ή άλλοι συγγενείς μεταξύ τους και έτσι, κάποια στιγμή, υποπτευόμαστε ότι δημιουργήθηκε το γονιδίωμα της υπερ-μακροζωίας», εξηγεί ο επιστήμονας αναφερόμενος σε παρελθοντικούς πληθυσμούς της ιταλικής επαρχίας. Στη συνέχεια, οι σημερινοί υπερήλικες της Ιταλίας πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια ακολουθώντας τη μεσογειακή διατροφή και στη συνέχεια σκληραγωγήθηκαν σε περιόδους λιμοκτονίας την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια ιδιαίτερη και ακούσια μορφή «αποτοξίνωσης». Μετά τον πόλεμο, με την εδραίωση της σύγχρονης ιατρικής κα με την άνοδο της ιταλικής οικονομίας, η διατροφή τους ενισχύθηκε σε πρωτεΐνες και λιπαρά, ενδυναμώνοντας την υγείας τους και την ποιότητα ζωής τους. Ίσως, λοιπόν, οι αιωνόβιοι της Ιταλίας να είναι απλώς «μια ιστορική σύμπτωση που δε θα ξαναδούμε ποτέ», όπως σχολιάζει ο βιογεροντολόγος.
Μεγάλωσε στο βορειοδυτικό λιμάνι της Γένοβας, αλλά κάθε καλοκαίρι επισκεπτόταν τους παππούδες του στο Μολόχιο της Καλαβρίας, μια πόλη γνωστή για τους αιωνόβιους κατοίκους της. Όταν ήταν 5 ετών είδε τον παππού του να αφήνει την τελευταία του πνοή στα 70 του. «Πιθανώς αυτό ήταν κάτι που θα μπορούσε να προληφθεί», θα σχολιάσει ο ίδιος. Σε ηλικία 16 ετών, μετακόμισε στο Σικάγο, όπου έζησε με τους συγγενείς τους. Ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατήρησε ήταν ότι οι μεσήλικες θείες και οι θείοι του ακολουθούσαν την περίφημη «δίαιτα του Σικάγο», πλούσια σε λουκάνικα, ζαχαρούχα ποτά και άλλες βλαβερές τροφές. Οι συγγενείς αυτοί αργότερα θα εμφάνιζαν διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις, ασθένειες σχεδόν άγνωστες στους συγγενείς τους πίσω στην Καλαβρία.
«Η αποστολή του στοχεύει όχι απλώς στην μακροζωία αλλά στην καλύτερη ποιότητα ζωής».
Μετά από μια καριέρα ως κιθαρίστας, ο Βάλτερ Λόνγκο αποφάσισε να στραφεί στο άλλο μεγάλο του πάθος, τη μελέτη της γήρανσης, η οποία τον απασχολούσε πάντα. Έχοντας δει συγγενείς του να ζουν μέχρι τα βαθιά γεράματα κι άλλους να υποφέρουν από ασθένειες και να πεθαίνουν σε σχετικά νεαρή ηλικία, πάντα τον ενδιέφερε να εντρυφήσει στους μηχανισμούς του γήρατος. Τελικά απέκτησε το διδακτορικό του στη βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο U.C.L.A. και έκανε τη μεταδιδακτορική του έρευνα πάνω στη νευροβιολογία της γήρανσης στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Πριν από περίπου 10 χρόνια, θέλοντας να είναι κοντά στους ηλικιωμένους γονείς του στη Γένοβα, αποφάσισε να μοιράσει τη ζωή του μεταξύ των Η.Π.Α και της Ιταλίας. Όπως πολλοί Ιταλοί ερευνητές γεροντολόγοι, ο Δρ. Λόνγκο πιστεύει ότι η Ιταλία δεν επενδύει αρκετά στην έρευνα. «Η Ιταλία έχει τόσο απίστευτη ιστορία και πλήθος πληροφοριών για τη γήρανση, αλλά δεν ξοδεύει σχεδόν τίποτα».
Όχι περισσότερα χρόνια, αλλά καλύτερα χρόνια
Τι νόημα έχει, όμως, να ζήσουμε μέχρι τα 120; Αυτό σημαίνει απλά ότι θα είμαστε γέροι για ακόμη περισσότερα χρόνια, με όλα τα δεινά του γήρατος. Για να μην αναφέρουμε ότι το παραπάνω πλάνο θα σήμαινε άλλα 30, 40, 50 επιπλέον χρόνια στη γη, πληρώνοντας λογαριασμούς και προσπαθώντας να τα βγάλουμε πέρα οικονομικά. Στην τελική, ποιο κράτος θα μπορούσε να αντέξει να πληρώνει συντάξεις για αιωνόβιους πολίτες; Τα παραπάνω ο Δρ. Λόνγκο το γνωρίζει καλά και για αυτό τονίζει πως η αποστολή του στοχεύει όχι απλώς στην μακροζωία αλλά στην καλύτερη ποιότητα ζωής. Αναφέρει ότι η εμμονή στο κομμάτι της μακροζωίας και όχι της βελτίωσης της υγείας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν «τρομακτικό κόσμο», στον οποίο μόνο οι πλούσιοι θα μπορούσαν να αντέξουν το οικονομικό βάρος της ζωής μετά τα 100.
Όσον αφορά το πιο άμεσο -και λιγότερο δυστοπικό- μέλλον, ο Δρ Λόνγκο προβλέπει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα χωριστεί σε δύο κατηγορίες. Στην μία κατηγορία θα ανήκουν εκείνοι που θα εξακολουθήσουν να ζουν μέχρι τα 80 -ίσως και παραπάνω- χάρη στην πρόοδο της ιατρικής και της φαρμακολογίας. Αυτοί θα συνεχίσουν να πλήττονται από όλες τις αρνητικές συνέπειες της τρίτης ηλικίας. Στην άλλη κατηγορία, θα ανήκουν όσοι ακολουθούν δίαιτες νηστείας και, σε συνδυασμό με τις μελλοντικές επιστημονικές ανακαλύψεις, θα καταφέρουν να ζήσουν μέχρι τα 100 ίσως και τα 110 με σχετικά καλή υγεία.
Μπορείτε να μαντέψετε σε ποια κατηγορία οραματίζεται τον εαυτό του ο Δρος Λόνγκο. «Θέλω να ζήσω μέχρι τα 120 ή και τα 130. Με πιάνει μια παράνοια με αυτή τη σκέψη γιατί όλοι μου λένε “Ναι, φυσικά εσύ πρέπει να φτάσεις τουλάχιστον τα 100”. Δεν συνειδητοποιούν πόσο δύσκολο είναι να φτάσεις τα 100».
