Καφές, αυτό το μαγικό ρόφημα που μας ξυπνάει σε καθημερινή βάση. Κάποιοι το πρώτο πράγμα που κάνουν όταν ξυπνάνε είναι να πατήσουν το κουμπί της καφετιέρας, άλλοι τον κουβαλούν μαζί τους στο αυτοκίνητο και στα μέσα μεταφοράς και για τους περισσότερους είναι η αφορμή για μια συνάντηση με φίλους.
«Ο καφές έχει λίγο τη φήμη του κακού παιδιού» λέει ο δρ Πίτερ Χέιζ, καθηγητής ηπατολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Και κάπου εδώ έρχεται το ερώτημα: πόσους καφέδες μπορούμε να πίνουμε τη μέρα; Και γιατί υπάρχει έντονη η ανησυχία ότι ο καφές αποτελεί ένα είδος εξάρτησης; «Όλοι μιλούν με ασαφείς όρους» λέει ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι ο καφές δεν είναι τοξίνη. Ο Guardian ζήτησε από ειδικούς να αναλύσουν τις επιπτώσεις του καφέ στον οργανισμό μας.
Τι συμβαίνει όταν πίνουμε καφέ
Το κύριο ενεργό συστατικό του καφέ είναι η καφεΐνη, εξηγεί ο δρ Sander Kersten, καθηγητής μοριακής διατροφής στο Πανεπιστήμιο Cornell.
Όποιος έχει πιει μια πρωινή κούπα θα γνωρίζει τις επιπτώσεις. Ως διεγερτικό η καφεΐνη κάνει κάποιον να είναι σε εγρήγορση λέει ο Kersten. Οι χρόνοι αντίδρασης των ανθρώπων είναι ταχύτεροι, μπορούν να συγκεντρωθούν καλύτερα και έχουν αυξημένη αντοχή. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κατανάλωση καφεΐνης συνδέεται με βελτιωμένη αθλητική απόδοση.
Σύμφωνα με τον Κάρστεν οι επιδράσεις αυτές συνήθως αρχίζουν μέσα σε μισή ώρα και διαρκούν έως και δύο ώρες. «Αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που οι άνθρωποι τείνουν να συνεχίζουν να πίνουν καφέ κατά τη διάρκεια της ημέρας. Γιατί η επίδραση στον οργανισμό δεν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα» αναφέρει.
Τα οφέλη του καφέ
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι υπάρχουν αμέτρητα οφέλη από τον πρωινό μας καφέ. Ο καφές περιέχει «εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες συστατικά» λέει ο δρ Edward Giovannucci, καθηγητής διατροφής και επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας TH Chan του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Ορισμένα από αυτά τα συστατικά «μπορεί να έχουν μια σειρά από ευεργετικές επιδράσεις, οι οποίες μπορεί να βελτιώσουν την υγεία μακροπρόθεσμα» σημειώνει.
Ορισμένα συστατικά, για παράδειγμα, έχουν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, εξηγεί ο Giovannucci. Άλλα μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για διαβήτη.
Σε μια μετα-ανάλυση των επιδράσεων της κατανάλωσης καφέ στην υγεία, ο Hayes και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών την ημέρα σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής θνησιμότητας, ορισμένων μορφών καρκίνου και νευρολογικών, μεταβολικών και ηπατικών παθήσεων.
Ειδικά το συκώτι φαίνεται να ευδοκιμεί με τον καφέ. Ένα φλιτζάνι καφέ την ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κίρρωσης κατά 20%, ενώ πέντε φλιτζάνια την ημέρα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο κατά 80%, λέει ο Hayes.
Ο Hayes σημειώνει επίσης ότι «είναι σημαντικό να διακρίνουμε τον καφέ από την καφεΐνη». Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να δει αυτά τα οφέλη ακόμη και με καφέ χωρίς καφεΐνη. «Άρα υπάρχει κάτι στον καφέ, και δεν είναι η καφεΐνη, που είναι προστατευτικό για το συκώτι. Εκτός από το συκώτι, η φράση «όσο περισσότερο τόσο το καλύτερο» δεν ισχύει» λέει.
Τα μειονεκτήματα
Η υψηλή κατανάλωση καφέ μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, λέει ο Giovannucci. Επιπλέον, ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις επιδράσεις της καφεΐνης από άλλους. «Η διεγερτική δράση του καφέ μπορεί να προκαλέσει άγχος σε ευάλωτους ανθρώπους και να διαταράξει τον ύπνο», λέει ο Giovannuci.
Προκειμένου να μετριάσουν τις επιδράσεις του στον ύπνο, η Δρ Kera Nyemb-Diop, ειδικός σε θέματα διατροφής μάς συμβουλεύει να περιορίσουμε την πρόσληψη καφεΐνης πριν από τις 5.00 μ.μ.
φωτ: Pexels/Chevanon Photography
Πόσους να πίνουμε τη μέρα;
Μέχρι 400mg καφεΐνης την ημέρα φαίνεται να είναι ασφαλή για τους περισσότερους ενήλικες, σύμφωνα με την Mayo Clinic. Ένα φλιτζάνι οκτώ ουγγιών παρασκευασμένου καφέ περιέχει περίπου 95mg καφεΐνης, λέει ο Giovannucci, οπότε αυτό ισοδυναμεί με περίπου τέσσερα φλιτζάνια καφέ.
Πάνω από αυτά τα επίπεδα, λέει ο Giovannucci, οι άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν νευρικότητα και αυξημένο καρδιακό ρυθμό «συμπτώματα που μπορεί να γίνουν αισθητά κατά τη διάρκεια μιας κρίσης άγχους», λέει. Τα άτομα με υποκείμενη διαταραχή πανικού ή άγχους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν παρενέργειες.
Δύο έως τρία φλιτζάνια την ημέρα φαίνεται γενικά να είναι η κατάλληλη ποσότητα για να αποκομίσει κανείς τα οφέλη του καφέ χωρίς να βιώνει τα μειονεκτήματά του, λέει ο Hayes.
Αλλά η ιδανική ποσότητα δεν είναι ίδια για όλους. «Είναι σημαντικό να ακούτε το σώμα σας» λέει η Nyemb-Diop. Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικά επίπεδα ευαισθησίας στην καφεΐνη, λέει, και κάποιοι μπορεί να αισθάνονται νευρικότητα μετά από ένα φλιτζάνι, ενώ άλλοι μπορεί να αισθάνονται καλύτερα μετά από τρία φλιτζάνια.
Η ακραία πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων έχουν παρατηρηθεί τοξικές επιδράσεις της καφεΐνης, όπως επιληπτικές κρίσεις, με την ταχεία κατανάλωση 1.200 mg καφεΐνης ταυτόχρονα. Ως εκ τούτου, ο Οργανισμός σημειώνει ότι τα ιδιαίτερα συμπυκνωμένα προϊόντα καφεΐνης, όπως αυτά που περιέχονται σε σκόνες καφεΐνης ή ενεργειακά ποτά, «αποτελούν σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία».
