Η δολοφονία της άτυχης νέας κοπέλας, που έγινε μάλιστα έξω από ένα αστυνομικό τμήμα των Αθηνών, σοκάρει τον οποιονδήποτε. Και αν λάβουμε περαιτέρω υπόψη ότι η άγρια δολοφονία έγινε από τον πρώην σύντροφο της, τότε μας έρχεται στο μυαλό αυτό που έλεγε ο μεγάλος συγγραφέας Άρθουρ Κέσλερ.

Δηλαδή, ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει δύο μέρη: ένα μικρό μέρος που είναι ηθικό και ορθολογικό και ένα μεγάλο μέρος που είναι ζωώδες, διεκδικητικό και γεμάτο φονικά ένστικτα.

Υπό το πρίσμα αυτό προφανώς είναι απαραίτητο να ανιχνευθεί, αν ενδεχόμενα έχουν ποινικές ευθύνες και οι αστυνομικοί, οι οποίοι άφησαν (;) το δράστη να ολοκληρώσει την ανθρωποκτονία (:ανθρωποκτονία εξ αμελείας δια παραλείψεως).

Ωστόσο θα ήθελα να διατυπώσω και μια άλλη νομική παρατήρηση. Εάν, δηλαδή, είναι απαραίτητο να καθιερωθεί ένα ιδιαίτερο έγκλημα το οποίο να οριοθετείται ως «γυναικοκτονία».

Η λειτουργία του όρου στο νομικό σύστημα

Η γνώμη μου είναι ότι η καθιέρωση ενός τέτοιου εγκλήματος θα εξέφραζε ένα συμβολισμό, αλλά δεν θα είχε καμία λειτουργική σημασία για το ποινικό μας σύστημα. Γιατί;

Γιατί μετά τη ψήφιση του ν. 4855/2021 υπάρχει μόνο μία ποινή η οποία επιβάλλεται όταν κάποιος «σκοτώνει» (με ανθρωποκτόνο δόλο) είτε μια γυναίκα, είτε ένα άνδρα: Είναι η ποινή της ισόβιας κάθειρξης (δηλαδή η πιο «βαριά» ποινή που υπάρχει).

Αντίθετα θα είχε λειτουργική σημασία η καθιέρωση ενός τέτοιου εγκλήματος, εάν η ποινή για την ανθρωποκτονία ήταν μικρότερη, αλλά ο δικαστής θα μπορούσε να επιβάλλει την ισόβια κάθειρξη, αξιολογώντας και το γεγονός ότι ο δράστης σκότωσε μια γυναίκα, γιατί θεωρούσε τις γυναίκες ως κατώτερα ανθρώπινα όντα (άρθρο 82 Α ΠΚ).

Βεβαίως υπάρχει και ένα άλλο νομικό ζήτημα, το οποίο απασχολεί όλο τον κόσμο. Ποιο; Αν επιβληθεί τελικά η ποινή της ισόβιας κάθειρξης στον αυτουργό της παραπάνω απεχθούς δολοφονίας, για πόσο χρόνο θα παραμείνει υποχρεωτικά στη φυλακή;

Η απάντηση είναι ότι θα παραμείνει στη φυλακή το ελάχιστο για 18 χρόνια . Ωστόσο, θα ήθελα να αναφέρω (σε ένα συγκριτικό επίπεδο) ότι ο Άγγλος δικαστής έχει τη δυνατότητα για ορισμένα φρικτά εγκλήματα να διατάσσει την έκτιση των ισοβίων μέσα στη φυλακή (πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο καταδικασθείς σε ισόβια δεν θα βγει ποτέ από τη φυλακή).

Είναι ο θεσμός του Whole Life Order και μπορεί να ενεργοποιηθεί από τους δικαστές, όταν κάποιος δολοφονεί δύο ή περισσότερους ανθρώπους (τρομοκρατική επίθεση) ή όταν δολοφονείται ένα παιδί ή και σε άλλες περιπτώσεις κατά τις οποίες διαπράττονται εγκλήματα από ρατσιστικούς ή ιδεολογικούς λόγους.

Σίγουρα θα μπορούσαμε να εξετάσουμε την καθιέρωση ενός τέτοιου θεσμού (λαμβάνοντας υπόψη και τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).

Ή θα μπορούσαμε τουλάχιστον να αυξήσουμε νομοθετικά το ελάχιστο υποχρεωτικό όριο παραμονής στη φυλακή (:30χρόνια) , όταν διαπράττονται φρικτά εγκλήματα με κίνητρα έμφυλης βίας ή σε κάθε άλλη περίπτωση απεχθών εγκλημάτων (όπως η δολοφονία της 28χρονης κοπέλας) και επιβάλλεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.

Πάντως, η αποτροπή των δολοφονιών γυναικών που διαπράττονται, επειδή κάποιοι πιστεύουν επικίνδυνα ότι οι γυναίκες είναι κατώτερα κοινωνικά όντα ή μόνο «σεξουαλικά αντικείμενα», μπορούν να αποτραπούν βαθύτερα μόνο με μια άλλη μεθοδολογία (πέραν της νομικής αντιμετώπισης).

Με άλλα λόγια:

Μόνο αν υπάρχει η επαρκής μορφωτική διαπαιδαγώγηση ήδη από τα σχολεία για το ότι οι γυναίκες είναι ισότιμα (με τους άνδρες) ανθρώπινα όντα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, τότε και μόνο τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε μια υπέρβαση αυτού του φρικτού φαινομένου.

Βεβαίως όλες αυτές οι αναλύσεις δεν θα απαλύνουν τον πόνο των γονιών που έχασαν το παιδί τους!

*Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι Καθηγητής Νομικής Σχολής του ΑΠΘ