Στην Ελλάδα έχουμε εδώ και δεκαετίες δημόσιους και ιδιωτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά θεραπευτήρια, δημόσιες και ιδιωτικές ασφαλίσεις, δημόσιες και ιδιωτικές μεταφορές…
Λογικό. Εχουμε αποδεχτεί γενικά ως χώρα ότι το δημόσιο και το ιδιωτικό μπορούν να συνυπάρχουν σε κρίσιμους κοινωνικούς τομείς.
Δεν υπάρχει λοιπόν κανένας θεωρητικός ή άλλος λόγος που να απαγορεύει τη συνύπαρξη δημόσιων και μη δημόσιων Πανεπιστημίων.
Υπάρχουν μόνο ιδεολογικά κολλήματα και πολιτικά ιδεολογήματα για τα οποία η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Ακούω ότι διάφορες «φοιτητικές συλλογικότητες» ετοιμάζουν «κινητοποιήσεις» για να εκφράσουν την αντίθεσή τους. Αντίθεση όμως σε τι;
Θα καταλάβαινα να αντιδράσουν αν τους μεταβάλουν αυθαίρετα τους όρους και τις συνθήκες σπουδών. Αν τους ζητούσαν ξαφνικά να πληρώσουν δίδακτρα στο Πανεπιστήμιο που φοιτούν ή αν άλλαζε το περιεχόμενο της φοίτησης.
Αλλά τι τους κόφτει αν φτιαχτούν και κάποια άλλα Πανεπιστήμια όπου θα φοιτήσουν κάποιοι άλλοι φοιτητές με κάποιους άλλους όρους και προϋποθέσεις που οι κάποιοι άλλοι φοιτητές θα έχουν ελεύθερα αποδεχτεί;
Θα μου πείτε ότι υπάρχει το άρθρο 16 του Συντάγματος.
Οι διηγήσεις των παλαιοτέρων συνήθιζαν να το αποδίδουν σε ένα «πανεπιστημιακό λόμπι» που κατάφερε να επιζήσει όλων των κυβερνητικών αλλαγών.
Καμία αντίρρηση. Αλλά όλα τα άρθρα όλων των Συνταγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ενωση υπόκεινται στο ενωσιακό δίκαιο ή (ακόμη καλύτερα) σε κάτι που οι ειδικοί αποκαλούν πλέον «πολυεπίπεδο συνταγματισμό».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η απόλυτη ισχύς του άρθρου 16 έχει ήδη τεθεί υπό αμφισβήτηση από τους πιο έγκυρους νομικούς. Για παράδειγμα από τους Β. Βενιζέλο και Β. Σκουρή («ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», 9-10/12).
Πριν λοιπόν ανοίξουμε κανέναν νέο βλακώδη εμφύλιο, θα ήταν χρήσιμο να συνειδητοποιήσουν οι εμπλεκόμενοι πως η εξέλιξη των πραγμάτων στην εκπαίδευση και παντού δεν ρυθμίζεται με διατάγματα, ούτε σταματάει με φιρμάνια.
Κι ότι η εκπαίδευση στη χώρα μας ήδη πάσχει και μάλιστα σε όλα τα επίπεδα. Αρκεί να θυμίσω την τραγική εικόνα που ανέδειξε για τα σχολεία ο διαγωνισμός PISA του 2022.
Χρειάζεται λοιπόν νέος σχεδιασμός. Ισως νέα λογική.
Και ως εκ τούτου θα ήταν μάλλον χρησιμότερο να επικεντρωθούν όλοι στα κριτήρια και τα εχέγγυα λειτουργίας των μη κρατικών Πανεπιστημίων, στην αναβάθμιση συνολικά της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και στη διασφάλιση της ποιότητάς της.
Για να το πετύχουν αυτό όμως χρειάζεται μια αφανάτιστη, αδογμάτιστη κι ανοιχτόμυαλη συνεργασία όλων των παραγόντων.
Συνειδητοποιώντας πως από την αποτυχία να διαμορφώσουν ένα σύγχρονο πανεπιστημιακό σύστημα θα χάσουν πολλοί.
Και σίγουρα δεν θα κερδίσει κανένας.
