Η επιχείρηση χρηματισμού του ευρωκοινοβουλίου είναι έγκλημα κατά των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στα εγκλήματα υπαίτιος είναι ο θύτης. Στο θύμα καταλογίζει κανείς αφέλεια, ευπιστία, απροσεξία, ανικανότητα, κ.οκ. Το θύμα όμως δεν είναι ο δράστης.
Στην ΕΕ πολλά θα μπορούσε να καταμαρτυρήσει κανείς. Η ηγεσία της μάλλον δεν έχει το ανάστημα για τις πρωτοφανείς κρίσεις των ημερών μας. Η γραφειοκρατία διαπράττει ατοπήματα, όπως εκείνη η διαφήμιση υπέρ της μαντίλας την στιγμή που άρχιζε στο Ιράν ο αγώνας κατά του μισητού αυτού συμβόλου της καταπίεσης των γυναικών. Οι εσωτερικοί μηχανισμοί ελέγχου της διαφθοράς φαίνεται ότι ήταν χαλαροί, αν και η βελγική αστυνομία έδρασε με αξιοθαύμαστη αποτελεσματικότητα. Δικαιούται πάντως κανείς να ελπίζει ότι ο κλονισμός από το σκάνδαλο θα αποφέρει αποτελεσματικά διορθωτικά μέτρα. Οπως ακριβώς η βαρβαρότητα του Πούτιν προκάλεσε τον τερματισμό του μέχρι πρότινος κατευνασμού του τυράννου και αποφασιστική ανθρωπιστική και στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας.
Στη χώρα μας ο θόρυβος για την υπόθεση έχει λανθασμένες αφετηρίες και στρεβλές στοχεύσεις. Το πρόσωπο που εμπλέκεται ήταν μια φανταχτερή παρουσία, άρα ας θεωρήσουμε υποφερτά τα κακαρίσματα στις μεσημεριανές εκπομπές «κοινωνικής κριτικής». Από κει και πέρα η «σοβαρή» δημοσιογραφία βρήκε την ευκαιρία να δημιουργήσει, πάλι, αντιευρωπαϊκό κλίμα. Ακριβώς όπως το «προοδευτικό» ένστικτο του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν να χρεώσει την εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα φίλη του… στη ΝΔ, έτσι και οι αλαλάζουσες κεφαλές των καναλιών βρήκαν ευκαιρία να κατακεραυνώσουν ξανἀ την ίδια την ΕΕ. Η οργή για την «μαφία με τις βαλίτσες» είναι εν πολλοίς προσχηματική. Το πρόβλημά τους είναι αυτή καθαυτή η ύπαρξη της ενωμένης Ευρώπης. Το επιχείρημα ότι η διόρθωση των προβλημάτων απαιτεί περισσότερη ευρωπαϊκή συνοχή και κεντρικές θεσμικές δικαιοδοσίες θα τους προκαλούσε αποπληξία.
Η ΕΕ δεν θα γίνει ποτέ «τέλεια». Δεν υπάρχει τέλειο σύστημα. Κάθε δημοκρατικός οργανισμός είναι ένα πλέγμα περίπλοκων διαβουλεύσεων για να βρεθεί μια συνισταμένη επί μέρους συμφερόντων. Πολύ περισσότερο αυτός που εμπλέκει 27 διαφορετικά έθνη. Η διαδικασία δεν εγγυάται ορθές επιλογές προσώπων ή πολιτικών. Εγγυάται τη δυνατότητα να διορθωθεί το λάθος. Οι εχθροί της ΕΕ κραδαίνουν το μορμολύκειο της ατέλειας για να την απαξιώσουν σε σύγκριση με κάποια «ιδανική Ευρώπη». Αυτό το «ιδανικό» ποτέ δεν θα υπάρξει, και η επίκλησή του είναι πρόσχημα για να απορριφθεί η πραγματική Ευρώπη που με όλες τις καθυστερήσεις της πήρε και παίρνει αποφάσεις (όπως για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας) που κάνουν καλύτερη τη ζωή μας.
Το ίδιο δόλιο επιχείρημα ακουγόταν και στα χρόνια της κρίσης: πού ήταν η Ευρώπη όταν εξανεμίζονταν τα «πακέτα» της και έρχεται τώρα και επιβάλλει μνημόνια εκ των υστέρων; Ηταν παρούσα. Προειδοποιούσε για τον εκτροχιασμό και έπαιρνε για απάντηση ορνιθοσκαλίσματα πάνω σε χαρτοπετσέτες και τη δημαγωγία του «λεφτά υπάρχουν». Η Ευρώπη ήταν ο ευεργέτης χορηγός των δισεκατομμυρίων που κατάπιε η μαύρη τρύπα της δικής μας σαπίλας. Κι αν είχε επέμβει πιο δραστικά τα χρόνια της κραιπάλης, η διακομματική κοινοπραξία των τρωκτικών θα λυσσούσε «πατριωτικά» για το «Δ΄ Ράιχ» που ξανάρχεται.
Η ενωμένη Ευρώπη είναι το μεγαλύτερο στην ιστορία εγχείρημα για την υπέρβαση των εθνικών εγωισμών που έπνιξαν την ανθρωπότητα στο αίμα, ταυτόχρονα με μια γιγαντιαία μεταφορά πλούτου από τον βορρά στο νότο. Το ότι είμαστε οργανικά ενταγμένοι στη Δύση μέσα στον σημερινό σκοτεινό κόσμο είναι η καλύτερη δυνατή εξασφάλιση του μέλοντός μας.
Εκτός βέβαια αν η δική μας ανοησία μας σπρώξει, όπως το ’15, στον αυτοχειριασμό.
Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας ΕΚΠΑ.
