Το τελευταίο διάστημα, τόσο εντός Ελλάδος όσο και στους αντιπολιτευτικούς κύκλους της Τουρκίας, υπάρχει η εκτίμηση ότι ο Τ. Ερντογάν θα αναζητήσει (ή ακόμα και θα «δημιουργήσει») μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για να αναβάλει τις εκλογές και να αποφύγει τη διαφαινόμενη εκλογική συντριβή του. Σε ένα ιδανικό για τον Τούρκο πρόεδρο σενάριο, η εν λόγω κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ήταν «ελεγχόμενη» από τον ίδιον (άρα και απολύτως διαχειρίσιμη), θα «ενεργοποιούσε» στη σκέψη των ευρειών μαζών το στοιχείο της «υπεροχής» του τουρκικού λαού έναντι ενός «κατώτερου εχθρού που τολμά να απειλήσει τα ζωτικά συμφέροντα της περιφερειακής υπερδύναμης», και κυρίως θα συσπείρωνε την τουρκική κοινή γνώμη γύρω από το πρόσωπό του (άρα θα «παρέγραφε» τις «πολιτικές αμαρτίες» του και θα ενίσχυε κατά πολύ τη δημοτικότητά του).
Ο φονικός σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου 2023 αποτελεί τη δραματικότερη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει βιώσει η Τουρκία κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι χιλιάδες νεκροί και τα εκατομμύρια άστεγοι –αν προσμετρηθούν και τα κτήρια που δεν κατέρρευσαν μεν, αλλά δεν είναι πλέον κατοικήσιμα- διαμορφώνουν μία τραγική πραγματικότητα που συγκλονίζει και τον πλέον ασυγκίνητο άνθρωπο. Για τον λόγο αυτόν αρκετές χώρες, με πρώτη μάλιστα την Ελλάδα, έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να προσφέρουν κάθε δυνατή ανθρωπιστική βοήθεια στον δοκιμαζόμενο τουρκικό λαό. Και είναι βέβαιο ότι τόσο απλοί πολίτες από όλον τον κόσμο, όσο και κράτη αλλά και Διεθνείς Οργανισμοί θα συμβάλουν, προκειμένου οι βαθιές πληγές που άνοιξε ο φονικός σεισμός να επουλωθούν το γρηγορότερο δυνατόν.
Ωστόσο, παρά το ανθρώπινο δράμα και την ανθρωπιστική κρίση, είναι βέβαιο ότι στη σκέψη του Τ. Ερντογάν παραμένει δυστυχώς ως προτεραιότητά του η προσωπική του πολιτική σωτηρία, αφού το χτύπημα του Εγκέλαδου τραυμάτισε ακόμα περισσότερο την εικόνα του στη συνείδηση του λαού του. Η χρόνια και συνειδητή κρατική αδιαφορία ως προς την ποιότητα των κτηρίων που κατασκευάζονταν κατά την τελευταία κυρίως δεκαετία από τη νέα «κατασκευαστική ελίτ» της Τουρκίας, η άγνωστη τύχη των εκατομμυρίων τουρκικών λιρών του φόρου σεισμών που καταβάλλουν οι Τούρκοι πολίτες από το 1999, αλλά και η αδυναμία του τουρκικού κρατικού μηχανισμού να παράσχει ακόμα και στοιχειώδη βοήθεια στα θύματα του φονικού σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου είναι βέβαιο ότι έδωσαν τη «χαριστική βολή» στη δημοτικότητα του Τ. Ερντογάν.
Η πρώτη αντίδραση του Τούρκου προέδρου ήταν απολύτως αναμενόμενη δεδομένης της προσωπικότητάς του. Επιχείρησε να αρνηθεί κάθε κρατική ευθύνη για την τραγωδία αυτήν (όπως π.χ. για τις προδιαγραφές των οικοδομικών κανονισμών, για τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει την κατάσταση κ.λπ.)· απείλησε ευθέως όσους επεχείρησαν να του ασκήσουν δημόσια κριτική για τις ευθύνες του· περιόρισε την πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να μην μεταδίδονται εντός και εκτός Τουρκίας από τους ίδιους τους Τούρκους πολίτες στοιχεία που αποκαλύπτουν το μέγεθος της τραγωδίας και τις ευθύνες του κρατικού μηχανισμού, κ.ά.
Το μεγάλο ζητούμενο όμως είναι τι πρόκειται να πράξει από εδώ και πέρα ο Τούρκος πρόεδρος. Το ότι θα αναβάλει τις εκλογές για κάποιο σεβαστό χρονικό διάστημα πρέπει να θεωρείται μάλλον βέβαιο, αφού εξαιτίας του φονικού σεισμού στις 14 Μαΐου 2023 περίπου δεκατρία εκατομμύρια Τούρκοι πολίτες θα παραμένουν άστεγοι. Και σίγουρα, όσοι εξ αυτών ανήκουν στο εκλογικό σώμα, εάν μπορέσουν να προσέλθουν στην κάλπη, δεν θα προσέλθουν για να επιβραβεύσουν τον Τ. Ερντογάν…
Η αναβολή των εκλογών, όμως, θα δώσει τη δυνατότητα στον Τούρκο πρόεδρο να περιστείλει ακόμα περισσότερο τις ατομικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Τούρκων πολιτών, προκειμένου να διαμορφώσει ένα ελεγχόμενο πολιτικό σκηνικό που θα του επιτρέψει να ελπίζει ότι θα αποφύγει την εκλογική ήττα, όταν στηθούν οι κάλπες. Βέβαια, δεδομένου του σοβαρότατου πλήγματος που υπέστη λόγω του καταστροφικού σεισμού η ήδη βαθύτατα τραυματισμένη τουρκική οικονομία –αυτό αποτυπώνεται άλλωστε και στην «ελεύθερη πτώση» του τουρκικού χρηματιστηρίου- δεν διαφαίνεται κάποια προοπτική βελτίωσης της δημοτικότητας του Τ. Ερντογάν. Η κατάσταση αυτή προφανώς και θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο, αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο φόβος για κάποιον επόμενο σεισμό τους προσεχείς μήνες θα οδηγήσει μερικά εκατομμύρια τουριστών που θα επισκέπτονταν το καλοκαίρι την Τουρκία να αναζητήσουν κάποιον άλλον ασφαλέστερο προορισμό για τις διακοπές τους. Έτσι, η τουρκική οικονομία θα χάσει την πολυπόθητη θερινή «ανάσα ζωής» που ανέμενε από την τουριστική βιομηχανία.
Ένα πρώτο σοβαρό ζήτημα είναι το πώς θα διαχειριστεί ο Τ. Ερντογάν τη σημαντικότατη οικονομική υποστήριξη που θα προσφερθεί στην Τουρκία άμεσα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης από την Παγκόσμια Τράπεζα (1,78 δισ. $), από τις Η.Π.Α. και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα αξιοποιηθούν άραγε τα χρήματα αυτά για την ανακούφιση όλων των Τούρκων πολιτών που βρίσκονται κυριολεκτικά στον δρόμο ή θα χρησιμοποιηθούν για να διατηρηθεί και να αυξηθεί ο «εκλογικός στρατός» του Τ. Ερντογάν και για να ενισχυθεί η δημόσια εικόνα του;
Ένα δεύτερο σοβαρό ζήτημα είναι το αν οι Η.Π.Α. και οι Διεθνείς Οργανισμοί θα υλοποιήσουν την απόφασή τους να «κλείσουν τις τρύπες», από τις οποίες έως τώρα εισέρρεε παρανόμως στην τουρκική οικονομία αμέτρητο «μαύρο χρήμα» από τη Ρωσία που έδινε στην τουρκική οικονομία (άρα και στον Τ. Ερντογάν) «παράταση ζωής» εις βάρος ζωτικών συμφερόντων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το αν θα εφαρμοστεί τελικά στην πράξη η απαγόρευση εξαγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τη Ρωσία, αφού η παράνομη αυτή διαδικασία απέφερε έως τώρα πολλά εκατομμύρια δολάρια στην Τουρκία εις βάρος των ζωτικών συμφερόντων του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα τρίτο σοβαρό ζήτημα είναι το πώς θα διαμορφωθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεδομένου ότι αυτές εκτός από την Ελλάδα και την Τουρκία αφορούν και το ΝΑΤΟ (άρα και τις ΗΠΑ) και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενδεικτικό των προθέσεων της τουρκικής κυβέρνησης είναι το ότι, ενώ η Ελλάδα έσπευσε από την πρώτη στιγμή να συμπαρασταθεί και να εκδηλώσει εμπράκτως την αλληλεγγύη της στον τουρκικό λαό με την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και με ανάλογες πρωτοβουλίες στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη εξακολουθούν να παραβιάζουν τον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδος. Ταυτοχρόνως, διάφορα φερέφωνα του βαθέος τουρκικού (παρα)κράτους άλλοτε ομιλούν περί ανθρωπιστικής βοήθειας προερχόμενης από την «ισχυρή τουρκική μειονότητα της Θράκης» και άλλοτε προβαίνουν σε αχαρακτήριστους υπαινιγμούς περί υποτιθέμενης κατασκοπευτικής δράσης των ηρωικών Ελλήνων διασωστών που μάχονται με τον χρόνο για να αποσπάσουν από τα χέρια του Χάρου όσους περισσότερους Τούρκους συνανθρώπους μας μπορέσουν.
Όλα δείχνουν ότι οι νεο-οθωμανικοί σχεδιασμοί του Τ. Ερντογάν για το 2023 έχουν καταρρεύσει οριστικά. Ωστόσο, επειδή σε αυτούς ακριβώς τους αναθεωρητικούς σχεδιασμούς στήριζε και εξακολουθεί να στηρίζει το πολιτικό μέλλον του ο Τούρκος πρόεδρος, είναι βέβαιο ότι μέχρι την τελευταία στιγμή θα επιχειρήσει να τους προωθήσει όσο μπορεί. Για τον λόγο αυτόν οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται επί ξυρού ακμής, αφού η εθνικιστική ένταση αποτελεί τη μοναδική εν δυνάμει «σανίδα εκλογικής σωτηρίας» για τον Τ. Ερντογάν. Επομένως, η Ελλάδα θα πρέπει να εξακολουθήσει να κινείται με την ίδια προσοχή και προς την ίδια κατεύθυνση, αυτήν της νηφαλιότητας και της διαρκούς διπλωματικής και επιχειρησιακής ενίσχυσης και αναβάθμισης. Οι καιροί απαιτούν σύνεση και προπαντός εθνική ομοψυχία…
