Δυσκολεύομαι να κατανοήσω τον συμβολισμό. Το υπουργείο… Εξωτερικών (!) έβγαλε ανακοίνωση για τον βανδαλισμό του εβραϊκού μνημείου στην Θεσσαλονίκη. Το περιεχόμενο ορθότατο. Πρόκειται όμως για συμβάν σε ξένη χώρα; Αφορά δύο ξεχωριστά κράτη ή λαούς; Εμπίπτει στις διεθνείς σχέσεις τής χώρας; Οχι. Αφορά πρώτιστα την σχέση της κοινωνίας μας με τον εαυτό της. Με την χείριστη πλευρά του.
Διπλός εμπρησμός της συναγωγής των Χανίων με καταστροφή μοναδικών κειμηλίων. Ξεσηκωμός των τοπικών αρχών της Καβάλας κατά του μνημείου του Ολοκαυτώματος για «αισθητικούς λόγους» (!). Στη συνέχεια βεβηλώνεται επανειλημμένως. Βανδαλισμός του ισραηλιτικού νεκροταφείου Αθηνών. Και τώρα, για δεύτερη φορά, του μνημείου στον χώρο του ΑΠΘ.
Oι στόχοι καίριοι. Aποβλέπουν στην ολοκλήρωση της γενοκτονίας. Γιατί γενοκτονία δεν είναι μόνο η εξόντωση των ζωντανών, αλλά και η εξάλειψη της μνήμης των νεκρών. Μόνον έτσι η εφιαλτική, όπως την διαστρέφουν, «Ελλάδα» τους θα γίνει Judenrein.
Κάθε φορά υποσχέσεις για τιμωρία των δραστών. Κανένας δεν έχει τιμωρηθεί. Και μετά όλα ξεχνιούνται.
Είναι μια μακροχρόνια αποτυχία της παιδείας μας. Ποιός δάσκαλος μάς ψέλλισε ποτέ λέξη για τις εβραϊκές κοινότητες στον ελληνικό χώρο, τους Ρωμανιώτες από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, τους Σεφαραδίτες από το 1492; Ποιά αναφορά έγινε ποτέ για τον πολιτισμό και το μαρτύριό τους; Οι ελάχιστοι επιζήσαντες γύρισαν σε μια κοινωνία που τους εχθρευόταν, με τις περιουσίες τους να παραμένουν στους
ληστές που τις πήραν. Και την δεκαετία του ’80 το ελληνικό κράτος αρνήθηκε να επιδιώξει την έκδοση από την Συρία του δημίου της Θεσσαλονίκης Αλόις Μπρούνερ (ήταν η εποχή των περιπτύξεων με τον Μπααθισμό).
Το κλίμα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και η συμβολή του Γιάννη Μπουτάρη γι’ αυτό ήταν ιστορική. Ομως, η αλλαγή περιορίζεται σε κάποιες ακαδημαϊκές και πολιτικές ελίτ. Ο αντιεβραϊσμός στη χώρα μας παραμένει βαθύς και διάχυτος. Το ποσοστό αντιεβραϊκών αισθημάτων της κοινής γνώμης είναι υπερδιπλάσιο από το ευρωπαϊκό. Και διακομματικό.
Για το κίνημα των συλλαλητηρίων, που υπερβαίνει κατά πολύ την καρναβαλίστικη ακροδεξιά με τις περικεφαλαίες και τα γυμνά οπίσθια, προέχει η «καθαρότητα της φυλής». Κάθε αναφορά στην εβραϊκή παρουσία είναι ανάθεμα, όπως έδειξαν τα γρυλλίσματα των «ελληνόψυχων» κατά του βιβλίου του Μαρκ Μαζάουερ για την Θεσσαλονίκη. Στην αριστερά ο αντισημητισμός καλύφθηκε κάτω από το πρόσχημα του «αντισιωνισμού». Ομως κι εδώ φιγουράρει ο «εβραίος που πίνει το αίμα των λαών» (μαζί με τους Αμερικάνους βεβαίως, που η χώρα τους εβραιοκρατείται έτσι κι αλλιώς). Ο αντισημιτισμός του συνωμοσιολογικού περιθωρίου (που έπαψε προσφάτως να είναι περιθώριο μέσα στην αντιεμβολιαστική υστερία) είναι πύρινος. Θυμηθείτε τι γράφτηκε για τον Αλμπερτ Μπουρλά χωρίς να συγκινηθεί κανένας «αντιρατσιστής».
Ενας χριστιανικός αντιεβραϊσμός κρατάει από τον Μεσαίωνα και προκάλεσε αμέτρητους αιματηρούς διωγμούς. Βασίζεται στην συκοφαντία του «Χριστοκτόνου λαού». Υποδηλώνει μια συλλογική ενοχή και προετοίμασε την κοινωνική αποδοχή του ναζισμού. Ομως, τον Ιησού δεν τον δολοφόνησαν συλλήβδην και ομαδικά «οι Εβραίοι», όπως τον Σωκράτη δεν τον δολοφόνησαν συλλήβδην και ομαδικά «οι Ελληνες».
Απόηχοι του μεσαιωνικού ψεύδους είναι διάσπαρτοι σε εκκλησιαστικά κείμενα, όπως στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας που τις ακολουθούσε πσαλιότερα «το κάψιμο του Ιούδα» (δηλαδή, του εβραίου). Ο κ. Ιερώνυμος είχε δηλώσει παλιότερα ότι ο αντισημιτισμός είναι έγκλημα κατά της χριστιανικής πίστης. Οραματίζομαι μια εκκλησιαστική ηγεσία που θα εφάρμοζε αυτήν την σοφή ιδέα καθαίροντας την παράδοση της εκκλησίας από τα απομεινάρια αυτού του μιάσματος. Θα τιμούσαν έτσι και το ευγενικό παράδειγμα του Μητροπολίτη Ζακύνθου που η αντίστασή του έσωσε την εβραϊκή κοινότητα του νησιού από τους Ναζί.
Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας ΕΚΠΑ.
