Κάθε συζήτηση για την σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα εξαερώνεται σε υπερβατική θεωρητικολογία. Ακούμε για την κακή «συναίνεση της Ουάσινγκτον», τον κακό Μπλαίρ που υιοθέτησε τον «νεοφιλελευθερισμό», το 2008 που απέδειξε πόσο κακοί ήταν οι παραπάνω κακοί. Πλους αεροστάτου.
Το ΠΑΣΟΚ μάς έλεγε παλιότερα ότι τους «χωρίζει άβυσσος» από την κεντροδεξιά. Σήμερα στοχεύουν σε μια «προοδευτική» κυβέρνηση με τη ΝΔ στην αντιπολίτευση. Δεν το λες και γρίφο…
Και σε τι θα συνίσταται αυτή η προοδευτικότης; Στην… πάλη κατά του πελατειακού και κομματικού κράτους, σε συμμετοχικές διαδικασίες, στην μείωση των ανισοτήτων δια κεϋνσιανισμού, στην λύση του μεταναστευτικού και του δημογραφικού (!). Θύελλα από πομφόλυγες που έχουν σκάσει τόσο πολλές φορές που δεν έχει μείνει σαπούνι στο μπουκαλάκι για να ξαναφυσήξεις.
Προτείνεται και η «4η βιομηχανική επανάσταση» και η ψηφιοποίηση του δημοσίου. Μόνο που την ψηφιοποίηση την έκανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης, σοσιαλδημοκράτης που δραστηριοποιείται όμως στην απέναντι πλευρά της «αβύσσου».
Κι όσο για τον «κεϋνσιανισμό», από την πανδημία και μετά είναι η συλλογική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η αντικυκλική κρατική παρέμβαση σε περιόδους κρίσεων είναι σήμερα αποδεκτή από κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα.
Σοσιαλδημοκρατία δεν υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα, εξ ου και η αμήχανη πολυλογία. Το δε ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε ποτέ σοσιαλδημοκρατικό. Ο ανδρεϊσμός ήταν μια τριτοκοσμική ιδεολογία, με «αδελφά κινήματα» το Μπάαθ, τον Αραφάτ και τον Καντάφι. Κατηγορούσε τους ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες ως «όργανα του ιμπεριαλισμού».
Αντιτάχθηκε στην είσοδο στην ευρωπαϊκή κοινότητα – που την αποδέχθηκε εκ των υστέρων γιατί από εκεί έρρεε ο πακτωλός που χρησιμοποίησε για να χτίσει το κομματικό του κράτος. Αλλά ο αντιευρωπαϊσμός είχε ζυμωθεί στο είναι τους. Η τάση Σημίτη είχε σοσιαλδημοκρατικά στοιχεία, αλλά ήταν μειοψηφική. Του έδωσαν στην αρχηγία επειδή μόνον έτσι θα παρέμεναν στην εξουσία – για να διαπράξουν τα θεάρεστα έργα του 2000-2004. Ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου στηρίχθηκε στην κουτσογιώργικη πρασινοφρουρά, που σήμερα έχει προσχωρήσει στον ΣΥΡΙΖΑ, για να νικήσει τον εσωκομματικό του αντίπαλο. Μετά έδιωξε τον Σημίτη απο το ΠΑΣΟΚ. Eν γνώσει του ότι η χώρα είχε ήδη χρεωκοπήσει ξαναγύρισε στο «δώστα όλα» κι έσκαψε τον λάκκο πιο βαθιά. Αναγκαστικά κατέφυγε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό και τον προπηλάκισαν ως Πινοσέτ οι «προοδευτικοί» που σήμερα θωπεύει.
Τούτη την κληρονομιά το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ δεν την επεξεργάστηκε ποτέ κριτικά. Κάποια υποκριτικά μισόλογα ακούστηκαν: «υποπέσαμε σε λαϊκισμό, αλλά έτσι είναι η ελληνική κοινωνία». Ο Ανδρέας εξακολουθεί να είναι ο θεός τους. Και η εκλογή Ανδρουλάκη ήταν επιστροφή στην θεόπνευστη «3η Σεπτέμβρη». Λείπουν βέβαια τα χοντροκομμένα αντιευρωπαϊκά της ηρωϊκής εποχής, διότι είμεθα και ευρωβουλευταί. Αλλά ο ευρωβουλευτής πνίγεται να πεί ότι η Ελλάδα ανήκει θεσμικά και αξιακά στον δυτικό κόσμο.
Ενα χρόνο τώρα ο Νίκος Ανδρουλάκης κυνηγάει την ουρά του με επιταχυνόμενο στροβιλισμό. Στην ερώτηση που τον ταλανίζει θα έδινε μια απάντηση απλή: ότι δεν πρόκειται να αφήσει τη χώρα στη δίνη της ακυβερνησίας, αλλά με ποιον θά πάει θα το αποφασίσει ο λαός. Αν πρώτη είναι η ΝΔ θα συνεργαστεί μαζί της, αν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ με αυτόν. Και στις δύο περιπτώσεις αναζητώντας ένα κοινό κυβερνητικό πρόγραμμα. Για δημοκρατικά κόμματα πρόκειται, όχι για επιλογή ανάμεσα στο μεταφυσικό φώς και σκότος. Και ο Σόλτς κυβερνούσε υπό την Μέρκελ και σήμερα κυβερνάει με τους φιλελεύθερους. Αυτά θα έλεγε αν ήταν ευρωπαίος σοσιαλδημοκράτης. Αλλα δεν τα λέει γιατι δεν είναι. Είναι ΠΑΣΟΚ.
Κάτι τέτοιο δεν θα τον έκανε «τσόντα» κανενός. Αλλά θα τον ανεδείκνυε σε υπεύθυνο δημοκρατικό ρυθμιστή.
Εκτός αν πιστεύει ότι θα πλειοψηφήσει το κόμμα του. Οπότε το αερόστατο χάνεται στον ορίζοντα εν μέσω καγχασμών.
Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας ΕΚΠΑ.
