…όχι ότι δεν έχουν σημασία και αυτά. Εχουν και παραέχουν. Και μάλιστα αποκαλύπτουν πολλά όταν επικυρώνουν όχι μόνο σημαντικά πρόσωπα, αλλά και θέματα.
Αυτή λοιπόν, η έτσι εκπεφρασμένη αντίδραση ενός θεσμικού ακροατηρίου έδειξε κάτι άλλο το οποίο δεν το είδα, ίσως και από λάθος μου, να υπογραμμίζεται. Ενα κάτι άλλο, λιγότερο εθνοκεντρικό αλλά εξίσου, ή ίσως και περισσότερο, σπουδαίο.
Οταν δηλαδή είσαι έξω απ’ τη χώρα σου μιλάς για τα δικά σου, για τα συμφέροντά σου και διεκδικείς την υποστήριξη γι’ αυτήν. Είσαι εξ αντικειμένου με θουκυδίδειους όρους «ιδιοτελής».
Οταν όμως μιλάς με ίση ένταση, και πάντα εκτός της χώρας σου, για οικουμενικές αξίες (ελευθερία, δημοκρατία, κράτος δικαίου, ειρήνη), τότε φεύγεις από την αναμενόμενη εθνοκεντρική στάση. Διότι καλείς το ακροατήριό σου, το Κογκρέσο στην προκείμενη περίπτωση, να γίνει αντισυμβαλλόμενο σε κάτι με δημόσια συνυπογραφή. Κι έτσι ξεπερνάς και εκείνο και εσένα. Ωστε εφεξής τόσο η μία όσο και η άλλη πλευρά να μην μπορούν εύκολα να υποχωρήσουν από τα έτσι τόσο πανηγυρικά επικυρωμένα.
Με αυτόν τον τρόπο όμως, κι εδώ είναι το σπουδαίο, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος απευθύνθηκε στον Κόσμο όλο. Και στάθηκε, όπως είπε, απέναντι σε οποιαδήποτε χώρα που θα «ακολουθούσε μία αντίθετη τακτική». Που θα υπονόμευε στην πράξη τη δημοκρατία, την ελευθερία, το κράτος δικαίου, την ειρήνη. Κάτι που αφορά οποιαδήποτε χώρα και όχι μόνο γείτονες. Πήγε πολύ πιο πέρα από τα δικά μας.
Κάλεσε έτσι σε μια διεθνοποίηση της ευθύνης για όλα τα παραπάνω, τόσο της δικής μας όσο και εκείνης των Ηνωμένων Πολιτειών. Η έκκληση, εκ του περιεχομένου της, είναι urbi et orbi. Το Κογκρέσο, χειροκροτώντας την, καθίσταται πιο αξιόπιστο, επειδή θα του είναι πιο δύσκολο να την προσπεράσει. Διότι δημόσια και παγκόσμια ακούστηκε.
Και είπε και κάτι άλλο ο Πρωθυπουργός, εξίσου οικουμενικό. Κάτι από το οποίο εξαρτάται η πραγματοποίηση όλων των παραπάνω. Μίλησε για το «κοινωνικό κεφάλαιο» και για την άρση των ανισοτήτων, προϋποθετική conditio και για τη δημοκρατία και για την ελευθερία και για το κράτος δικαίου.
Για όλα αυτά, νομίζω πως τα χειροκροτήματα δεν αφορούσαν μόνο το πρόσωπο αλλά και την πεποίθηση που προέκυπτε από την ανεπιτήδευτη σοβαρότητα με την οποία ειπώθηκαν. Αφορούσαν και κάποια θέματα.
Κι επειδή ό,τι ειπώθηκε απευθύνθηκε από εκεί όχι μόνο στις διερχόμενες ηγεσίες αλλά και στις διαχρονικές κοινωνίες, νομίζω ότι γίνεται δυσκολότερο όλα αυτά να αγνοηθούν. Οι κοινωνίες όσο κι αν είναι άοπλες στη «μακρά διάρκεια», δεν συγχωρούν. Μερικοί νομίζουν το αντίθετο. Η ιστορία άλλα διδάσκει.
