Το πρωί της περασμένης Πέμπτης, τα τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα απέκτησαν ένα έντονο ενδιαφέρον για τα νησιά του Αιγαίου.
Στο CNN Turk (που υποτίθεται είναι το σοβαρό κανάλι…) ο παρουσιαστής του «γεωπολιτικού πρωινάδικου» και διάφοροι αναλυτές αναρωτιόντουσαν μπροστά σε έναν ψηφιακό χάρτη του Αιγαίου «μα πώς έγιναν ελληνικά αυτά τα νησιά;». Ελα ντε!
Είναι αλήθεια πως μάλλον ξύπνησαν ήδη υποψιασμένοι.
Πρώτα ο Τσαβούσογλου, μετά ο ίδιος ο Ερντογάν και ύστερα ένας τούρκος πρέσβης στο Οσλο που την έπεσε στον Δένδια είχαν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα την ίδια επιφοίτηση.
Επανέλαβαν το νεοσύστατο επιχείρημα της Τουρκίας πως τα νησιά του Αιγαίου παραχωρήθηκαν το 1923 στην Ελλάδα «υπό τον όρο» της αποστρατιωτικοποίησής τους. Και εφόσον ο όρος έχει καταλυθεί από την Ελλάδα, τότε αίρεται και η παραχώρηση. Τίθεται εκ νέου θέμα κυριαρχίας τους.
Το επιχείρημα αυτό απέρριψαν με σαφήνεια οι Βρυξέλλες, η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και φυσικά η Αθήνα. Αλλά οι Τούρκοι τον χαβά τους.
Η κουβέντα θα μπορούσε να συνεχιστεί – άλλωστε τις ερχόμενες μέρες έχουμε νέο γύρο διερευνητικών συζητήσεων στην Αθήνα…
Αλλά υπάρχουν ήδη δύο ξεκάθαρα δεδομένα.
Πρώτον, ότι η κυριαρχία των νησιών και η ελληνική παρουσία στο Αιγαίο έχουν μπει στο στόχαστρο της Τουρκίας. Αμφισβητούνται.
Δεύτερον, ότι η αντίληψη διαφόρων κουβενταδόρων της ελληνικής πλευράς πως θέματα προς επίλυση θέτουμε όχι μόνο εμείς αλλά και η άλλη πλευρά αποτελεί την επιτομή της βλακείας.
Αν τους παίρναμε στα σοβαρά, στον επόμενο γύρω των διερευνητικών η Τουρκία θα κουβέντιαζε και για τον ισθμό της Κορίνθου.
Αντιθέτως, η πάγια ελληνική (και ορθολογική) θέση είναι ότι συζητούμε μόνο τη διευθέτηση διαφορών που και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν πως αποτελούν διαφορές.
Αλλά όλα αυτά ίσχυαν έως χθες. Η υπόθεση των νησιών αποτελεί την πρώτη ευθεία αμφισβήτηση ελληνικής εθνικής κυριαρχίας από το 1830.
Θα έπρεπε ίσως να το περιμένουμε. Εδώ και δεκαετίες το μόνιμο επιχείρημα της τουρκικής πλευράς είναι «κοιτάξτε πόση ήταν η Ελλάδα το 1830 και πόση είναι σήμερα. Ποια είναι η επεκτατική δύναμη της περιοχής;».
Μόνο που η Τουρκία δεν θέτει πλέον θέμα αναχαίτισης της «ελληνικής επέκτασης».
Αλλά ανάκτησης. Θεωρώντας πως μέσα από κάποιες ιστορικές συγκυρίες η Ελλάδα έχει πάρει περισσότερα από όσα της αναλογούσαν.
Αυτό είναι το πραγματικά καινούργιο στοιχείο και το οποίο έχει ήδη ένα μοντέλο μεθόδευσης. Την Κύπρο.
Ακριβώς όπως η Τουρκία αναγνωρίστηκε ως «συνομιλητής» στην Κύπρο τη δεκαετία του ’50 ενώ είχε ήδη παραιτηθεί κάθε δικαιώματος με τη Συνθήκη της Λωζάννης, έτσι και τώρα επιζητεί να αναγνωριστεί ως «συνομιλητής» στο Αιγαίο παρά τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Και στις δύο περιπτώσεις, η αναθεώρηση αποτελεί το πρώτο βήμα για την ανάκτηση.
Το ερώτημα είναι αν έχουμε μια στρατηγική στροφή της Τουρκίας που οδηγεί αναπόφευκτα στη σύγκρουση.
Ή αν πρόκειται για έναν τακτικό χειρισμό που θα επιτρέψει στην Τουρκία να κερδίσει «κάτι» υποχωρώντας και θα διευκολύνει την αναδίπλωσή της.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι από τα δύο ισχύει. Ως εκ τούτου ελπίζεις το καλύτερο αλλά ετοιμάζεσαι για το χειρότερο.
Διότι σε αντίθεση με τη θεωρία του εξαδέλφου Τσίπρα, η άμυνα της χώρας είναι ο απόλυτος αυτοσκοπός.
Διώξεις
Δεν ξέρω τι δουλειά κάνουν ακριβώς οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μπορώ να φανταστώ. Πρώτα, διά του Παπαδημούλη κάρφωναν όσους ήταν εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών. Υστερα έδωσαν μάχη κατά της αποπομπής Θάνου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού με περιορισμένο σουξέ. Ορισμένοι εξ αυτών ανέλαβαν ανακριτικές πρωτοβουλίες στη Novartis. Χωρίς εμφανές αποτέλεσμα. Μετά, δραστηριοποιήθηκαν ανεπιτυχώς υπέρ των παράνομων μεταναστών και κατά της ελληνικής πολιτείας. Τώρα συγκινήθηκαν για «τις διώξεις δικαστικών, μετά τους δημοσιογράφους» (16/2). Φυσικά, γούστο τους. Αν τους διασκεδάζει, κανένα πρόβλημα. Ακόμη περισσότερο που κανείς δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα προβλήματα που τους προβληματίζουν. Τουλάχιστον ο Κούλογλου κατάφερε να φτάσει στην Αμερική;
Απαγορεύσεις
Στη Γαλλία οι δημοσκοπήσεις ήλθαν πάλι στην κουβέντα με αφορμή την προεδρική εκλογή του Απριλίου. Οι ενστάσεις, οι αντιρρήσεις και οι αμφισβητήσεις διατυπώνονται πάντα από την ίδια πλευρά: από εκείνους που χάνουν.
Και στην προκειμένη περίπτωση από την Αριστερά.
Αποδυναμωμένη, διασπασμένη σε πεντέξι υποψηφίους, η γαλλική Αριστερά κινείται ξανά σε ιστορικά χαμηλά ποσοστά, ίσως πιο χαμηλά και από εκείνα του 2017.
Εχει καταφανώς πολιτικό και υπαρξιακό πρόβλημα. Αλλά γι’ αυτό δεν φταίνε φυσικά οι δημοσκοπήσεις που το καταγράφουν.
Στην Ελλάδα οι δημοσκοπήσεις είναι πιο μόνιμο θέμα συζήτησης. Με τα ίδια παράπονα και τις ίδιες αντιρρήσεις, περίπου.
Μαθημένα τα βουνά στα χιόνια. Κανείς δεν θέλει να μετράει την απήχηση του ίδιου και των ιδεών του, ιδίως αν η μέτρηση δεν επιβεβαιώνει εκείνο που έχει στο μυαλό του.
Επηρεάζουν οι δημοσκοπήσεις τις εκλογές; Προφανώς. Τις επηρεάζουν όπως δεκάδες άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν ένα εκλογικό αποτέλεσμα. Στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Αμερική ή στην Μπουρκίνα Φάσο – αν γίνονται εκλογές στην Μπουρκίνα Φάσο…
Αλλά μόνο στην Ελλάδα διατυπώθηκε δημόσια πρόταση να απαγορευτούν οι δημοσκοπήσεις (Κ. Παπαδάκης, «Εφ. Συν», 16/2). Το επιχείρημα είναι ότι δεν βολεύουν. «Ποιον ωφελούν;».
Ευτυχώς τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει. Αποτελούν πλέον ένα βασικό στοιχείο της σύγχρονης δημοκρατίας. Και κάθε απαγόρευση αποτελεί συρρίκνωση της δημοκρατίας.
Ο πολίτης έχει το απόλυτο δικαίωμα να προσέρχεται στην κάλπη με όλα τα στοιχεία ενημέρωσης που θέτει η δημοκρατία και η επιστήμη στη διάθεσή του.
Αλλά και με το εξίσου απόλυτο δικαίωμα να κρίνει την ενημέρωση που τέθηκε στη διάθεσή του τη συγκεκριμένη στιγμή.
Ασφαλώς οι δημοσκοπήσεις είναι ένα επιστημονικό εργαλείο που όπως όλα τα επιστημονικά εργαλεία χρειάζεται ανάλυση, βελτίωση και τελειοποίηση.
Αλλά ούτε πολεμική χρειάζεται ούτε (ακόμη λιγότερο) απαγόρευση. Η δημοκρατία αποδεικνύεται πάντοτε ισχυρότερη από κάθε απόπειρα περιορισμού της.
Διότι είναι αλήθεια ότι οι δημοσκοπήσεις απαγορεύονται στη Βόρεια
Κορέα. Αλλά εκεί δεν γίνονται και εκλογές.
