Θεωρώ την πρόσφατη απώλεια του Αλέκου Φασιανού, ο οποίος διαμόρφωσε καθοριστικά μαζί με τον Τσαρούχη και τον Μόραλη την νεοελληνική ευαισθησία στο χώρο των εικόνων, ισοδύναμη με την απώλεια του Μάνου και του Μίκη στο χώρο της μουσικής. Όλοι αυτοί δημιουργώντας το κρίσιμο έργο τους κατά την θρυλική δεκαετία του ’60, διαφήμισαν μίαν άλλη Ελλάδα, συγχρόνως ονειρική και απόλυτα χοϊκή, μυθική και σύγχρονη, γεμάτη ήλιο, έρωτα αλλά και μύθους δυσοίωνους, πάθη των σωμάτων και πένθη των ψυχών. Καθιστώντας την αισθητική τους πρόταση παγκόσμιο πολιτιστικό γεγονός. Σκεφθείτε ακόμα τα εξής ονόματα για να ανασυσταθεί η εποχή: Μαρία Κάλλας, Κατίνα Παξινού Δημήτρης Μητρόπουλος, Αλέξης Μινωτής, Νίκος Κούνδουρος, Μιχάλης Κακογιάννης, Μελίνα, Κάρολος Κουν, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Στρατής Τσίρκας, Γιάννης Ρίτσος, Άρης Αλέξανδρος, Ανδρέας Εμπειρίκος, Νάτα Μελά – Κωνσταντινίδη Γιάννα Περσάκη, Μίλτος Σαχτούρης, Άλκη Ζέη, Ειρήνη Παππά.
Ο Φασιανός ήταν η γέφυρα που ένωνε τον Ελληνοκεντρισμό της γενιάς του ’30 με την διεθνιστική εμμονή της γενιάς του ’60. Ελληνικός και βαθύτατα κοσμοπολίτης κατέκτησε από νωρίς ύφος απόλυτα προσωπικό, ένα αμάλγαμα παιδικής όρασης των πραγμάτων και βαθιάς, ενιστικτώδους σοφίας. Δουλεύοντας έναν «εμπειρικό» εξπρεσιονισμό και εκείνη την ονειρική ατμόσφαιρα που παρέπεμπε στις πιο λυρικές εκδοχές του υπερρεαλισμού δεν εντάχθηκε σε μία συγκεκριμένη σχολή ούτε υπηρέτησε ένα προκατασκευασμένο ρεύμα αλλά έχτισε ένα ύφος απόλυτα προσωπικό και συγχρόνως απόλυτα αναγνωρίσιμο. Βάζοντας μάλιστα με ποικίλους τρόπους και τεχνάσματα την υψηλή αισθητική της ζωγραφικής του ακόμα και στο τελευταίο, ελληνικό σπίτι. Όπως ο Μίκης ή ο Μάνος έφεραν τη μουσική τους στο στόμα του κάθε λαϊκού ανθρώπου. Μία τέχνη των λίγων που έγινε αβίαστα τέχνη των πολλών!
Δεν θα ξεχάσω όταν βρισκόμουν στο Παρίσι τη δεκαετία του ’80 να βλέπω τον Φρανσουά Μιτεράν σ’ ένα του διάγγελμα στη γαλλική τηλεόραση και πίσω από το γραφείο του να υπάρχει μία ποιητική, λυρική φιγούρα ενός νέου άντρα με τα μαλλιά και το κασκόλ ελεύθερα στον άνεμο. Πίνακας βέβαια του Αλέκου. Απόδειξη εκείνης της σαγήνης που δημιουργεί ο πολιτισμός σ’ αυτή την πολιτική που είναι αντάξια του ονόματος της.
Άσχετο πλην απολύτως σχετικό:
Την είσοδο της νέας, εντυπωσιακής βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κοσμεί μία μεγάλη λιθογραφία του Αλέκου Φασιανού και κοντά της, στο αίθριο του κτηρίου, στέκει το γλυπτό «Νίκη» του Νεκτάριου Κοντοβράκη, πρόσφατη δωρεά προς το ίδρυμα.
Εδώ και δύο περίπου χρόνια ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Αχιλλέας Χαλδαιάκης αλλά και όλο το προσωπικό της επιχειρούν να φέρουν την τέχνη στους ακαδημαϊκούς χώρους έτσι ώστε το πανεπιστήμιο να μη γίνεται μόνο είδηση για φαινόμενα βίας ή τραμπουκισμού, να μην αντιμετωπίζεται από το ευρύ κοινό σαν άντρο σκοτεινών δολοπλοκιών και ακαδημαϊκής ίντριγκας αλλά και ως χώρος γνώσης, έρευνας αλλά και καλλιτεχνικής έκφρασης. Τόσο για τους χιλιάδες φοιτητές του όσο και για το ευρύτερο κοινό. Έτσι αύριο στη μία το μεσημέρι και στον εξαιρετικό – άγνωστο χώρο του μουσείου αρχαιολογίας και ιστορίας της τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής θα δοθεί συνέντευξη τύπου με θέμα μία εικαστική έκθεση (sic)! Πρόκειται για την παρέμβαση που κάνει στο μουσείο μας ο μεγάλος γλύπτης Θεόδωρος Παπαγιάννης με κεραμικές φιγούρες, μακέτες ανδριάντων, πήλινες μάσκες ή πρόσφορα από τερακότα, ξοανικές μορφές από πολυεστέρα κ.λπ. ένας ολόκληρος, γλυπτικός κόσμος μέσα στον κόσμο και τα μόνιμα εκθέματα του μουσείου. Τίτλος της «Ιστορία και Διαχρονία». Παράλληλα θα παρουσιαστεί και το βιβλίο μου «Θεόδωρος Παπαγιάννης μύθοι και σύμβολα». Η έκθεση θα εγκαινιαστεί και για τους φοιτητές και για το κοινό – με ελεύθερη βέβαια την είσοδο – την προσεχή Δευτέρα, 24 Ιανουαρίου, στις 6:00 το απόγευμα. Ελάτε! Είναι μία ευκαιρία να γνωρίσετε ένα άλλο πανεπιστήμιο. Αυτό το πανεπιστήμιο που και δικαιούμαστε και μας αξίζει.
ΥΓ. Παιδεία και τέχνη, τέχνη και παιδεία. Η μόνη λύση για το μέλλον του τόπου. Πέραν των επιδερμικών εορτασμών, των δεκάρικων της εξέδρας και των κούφων πανηγύρεων.
