Εκ της κοινωνίας, εκ του κόμματος ή από το πουθενά;

Γράφω στο πρώτο ενικό

γιατί τα λάθη μου έχουν ονοματεπώνυμο.

Σταύρος Σταυρόπουλος,
«Κατά τον δαίμονα εαυτού»

Το έχω γράψει και το έχω επισημάνει σε πολλές συγκυρίες. Στην κεντρο-σοσιαλ-αριστερά  ζητούμε συνεχώς κάποιον Μεγάλο (Πατερούλη του λαού;) για να μας σώσει (αν προλάβει πριν τον «εξοστρακίσουμε ή τον δολοφονήσουμε»).

Το ερώτημα είναι αν ξέρουμε ακριβώς ποια προσόντα/προτερήματα πρέπει να διαθέτει ο  κεντρο-σοσιαλ-αριστερός σωτήρας και αν αυτές του οι ιδιότητες είναι συμβατές με την πολιτική μας κουλτούρα.

Με άλλα λόγια, αναζητούμε «κάποιον άλλον» ή «κάποιον σαν εμάς»;

Κατά τη βυζαντινή ιστοριογραφία ο ηγέτης συνιστά κάτοπτρο δικαιοσύνης προς τον λαό, τοποτηρητή του νόμου και του δικαίου και κατά συνέπεια δεν ενδιαφέρεται για κατανομή προσοδοφόρων θέσεων σε καπάτσους συνεργάτες, ούτε για ευμένεια στους «δικούς του».

Δεν είναι φιλάργυρος και αλαζόνας, δεν ψευδολογεί, είναι ηθικότερος των συνεργατών του. Δεν αντιφάσκει. Είναι έντιμος και ενάρετος και όχι διπρόσωπος. Δεν ζητάει υποταγή και δεν κυνηγάει τους αντιπάλους του.

Υπηρετεί τη δικαιοφροσύνη και δεν αυθαιρετεί ούτε νομοθετεί κατά το δοκούν. Δεν μεροληπτεί. Με δύο λόγια είναι παράδειγμα βίου.

Κατά τη νεοελληνική εκδοχή ο ηγέτης είναι «μάγκας» (ωραίος, επικοινωνιακός, παίκτης). Αν πρέπει να διακρίνεται από ορισμένα μετα-μοντέρνα στοιχεία αυτά είναι κυρίως συγκυριακοδημαγωγικά αφού ο λαός αποδέχεται ότι από το «δέον» (πρότυπο) μέχρι το «είναι» (εκλεγμένος) υπάρχει πάντοτε θεμιτή απόσταση. Ορισμένοι διατείνονται ότι άλλο είναι «ο ονειροπόλος πραγματοποιός» (Ελευθέριος Βενιζέλος) κι άλλο ο τακτικιστής μιας έωλης διπλής στρατηγικής (κι εδώ κι εκεί, κι αριστερά/και δεξιά, και με το Κεφάλαιο και με τη Φτωχολογιά). Μερικοί πιστεύουν ότι ο νέος ηγέτης πρέπει να προβεί σε κάθαρση του εσωτερικού πεδίου και μετά να προχωρήσει σε έντιμη διερεύνηση προς άλλους συγγενείς χώρους αποφεύγοντας επικοινωνιακές πιρουέτες με «ανάδελφους αρχηγούς» .

Τέλος, κάποιοι ισχυρίζονται ότι η πολιτική πολυπηγία δεν πρέπει να προκύψει από τη σαλαμοποίηση των άλλων γιατί στο τέλος σου μένουν στα χέρια μόνον κάποια λούμπεν στοιχεία που βλέπουν την εξουσία ως συγκυριακό λάφυρο και τον αντίθετο ως μόνιμο εχθρό.

Ας συμφωνήσουμε σε κάτι.

Ο πραγματικός  κεντρο-σοσιαλ-αριστερός ηγέτης δεν εκδικείται, δεν τιμωρεί, δεν προδίδει, δεν προστατεύει τους άνομους «δικούς του». Γνωρίζει τα όρια και την ευθεία σχέση «ηθικής – ελευθερίας – νομιμότητας – δικαιοσύνης».

Οφείλει να είναι  πολιτικός, στρατηγός και φιλόσοφος γιατί δεν είναι μόνον αρχηγός αλλά ηγήτωρ και οδηγός.

Γνωρίζει τους κανόνες του «άρχειν» (κυβερνώ) και του «άρχεσθαι» (υπακούω), διδάσκεται τόσο από τον Οίκο όσο κι από την Πόλη (Πλάτων, Νόμοι). Η προσωπική αρετή του ηγέτη  πρέπει ν’ αντανακλάται και στον τρόπο της διακυβέρνησής του.

Δεν πρόκειται για κάποιον Υπεράνθρωπο, αλλά για έναν εγγυητή της δημοκρατικής λειτουργίας των θεσμών και της ομοδοξίας, δηλαδή των κοινωνικών αξιών που σώζουν το Πολίτευμα, δίχως να επι-δεικνύει τάσεις  ανεύθυνης κυρι-αρχίας. Ο χρηστός ηγέτης σέβεται τη συλλογική σοφία της μετριοπάθειας, της δικαιότητας, της διανοητικής πειθαρχίας και είναι λάτρης της μεσότητας. Η αναγκαία ηθική ελευθερία της συνείδησής του προϋποθέτει επιμέλεια ψυχής και σωφροσύνη, πραότητα και ευγένεια, καλλιέργεια πνεύματος και όχι οξύτητα αντιπαραθέσεων και κυρίως αποχή από «δισσούς λόγους» (διγλωσσία, διπροσωπία).

Εκπροσωπεί τον δίκαιο τρόπο ζωής και το θεμιστεύειν υπέρ του δημοσίου συμφέροντος.

Αν διαθέτει ο κεντρο-σοσιαλ-αριστερός ηγέτης που χρησιμοποιεί το «δαιμόνιόν του» για το Καλό, το Δίκαιο και το Ωφέλιμο όλων κι όχι των «δικών του», οφείλουμε άπαντες να τον καλέσουμε για να μας απο-δείξει τα ηθικά του προσόντα. Το αντίθετο, δηλαδή να μας τάξει λαγούς και πετραχήλια περί των καλών του προ-θέσεων και περί της μεταμέλειάς του για τα λάθη του παρελθόντος και μετά να ψάχνουμε μήπως εντοπίσουμε το πολιτικό του ανάστημα, δεν έχει αποδώσει.

ΥΓ.: Αυτό που πιστεύω ότι είναι το πλέον κρίσιμο ζήτημα για τη Δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή είναι να εγκαταλείψουμε άπαντες (πολιτικοί και πολίτες) τις παλιές φόρμες και τις άσαρκες ιδέες και να εμπιστευθούμε τις τύχες της κεντρο-σοσιαλ-αριστεράς (και της χώρας) σε νέους ανθρώπους της πολιτικής προσφοράς κι όχι της προσωπικής παραφοράς (ενίοτε και διαφθοράς).Το μέλλον χρειάζεται πολιτικούς με καθαρό βλέμμα, καθαρό μυαλό και κυρίως καθαρά χέρια.

*Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι πρώην υπουργός.